1940 yılında Prost, Üsküdar ve Kadıköy'ün nazım planını hazırlamış!

1940 yılında Mimar Henri Prost, Üsküdar ve Kadıköy'ün nazım imar planını hazırlamış. Prost'un üç mıntıkaya ayırdığı imar planı Şehir Meclisi tarafından incelendikten sonra tatbik edilecekmiş.

Üsküdar ve Kadıköy'ün imarı

B. Prost'un hazırladığı nazım plana göre bu semtler nasıl bir şekil alacaklar?

    Şehircilik mütehassısı B. Prost'un Üsküdar ve Kadıköy'ün nazım planını hazırladığını yazmıştık. Plan Şehir Meclisi'nin nisan toplantısında tetkik edilecektir. B. Prost planı izah eden bir rapor yazmıştır. Raporun tercümesi meclis azasına dağıtılacaktır.

    B. Prost, Üsküdar ve Kadıköy'ü üç mıntıkaya ayırmaktadır:

    1- Köy manzarası arz eden eski Üsküdar,

    2- Kadıköy'ün yeni iskan mıntıkası,

    3- Moda ve Marmara sahilleri boyunca uzanan istikamet

    Mütehassıs evvela Haydarpaşa Limanı'nın vaziyetini tetkik etmektedir. Bu husustaki mütalaası şudur: Sahilin tabii vaziyeti dolayısıyla Haydarpaşa Limanı pek mahdud şekilde inkişaf etmiştir. Burada büyük sınai tesisat yoktur. Selimiye Kışlası, lise ve hastane binaları yüzünden liman bu şekilde kalmıştır. Haydarpaşa'daki şimendifer yolunun Kadıköy Koyu'na doğru uzatılması muhtemeldir. Kadıköy ile Üsküdar arasında kara münakalatını temin etmek pek mühim ve lüzumludur. 

    B. Prost bundan sonra Üsküdar'a geçiyor. Bu husustaki düşünceleri de şudur: Üsküdar, Ankara'dan İstanbul'a açılacak büyük yolun nihayetidir. Aynı zamanda Londra - Ankara - Bağdat - Hindistan yolu üzerindedir ve mühim bir medhaldır. Üsküdar'ın alçak kısmındaki gayrimenkullerin yeniden tanzim edilecektir. Belli başlı meşhur mezarlıklar, bilhassa Karacaahmet tanzim edilerek muhafaza olunacaktır. Mezarlıkların ortasından geçen geniş bir yol açılacaktır.

    İskele Meydanı tütün depolarına kadar uzatılacaktır. Bir rıhtım ve araba vapuru iskelesi yapılacaktır. 

    Üsküdar başlıca dört yolun medhali olarak kabul ediliyor:

    1- Boğaziçi'ne, 2- Ankara ve Bağdat'a, 3- plaja doğru sahil, 4- kısmen deniz kenarından geçen yeni cadde. Şile, Küçük Çamlıca, Ankara yollarının birleştikleri noktada bir meydan vücuda getiriyor. Üsküdar'ın merkezine hakim olan tepelerdeki mahallelerde yapılacak tadilat azdır. Burada yeni yollar mümkün mertebe istimlakten kaçınmak suretiyle yapılacaktır. Vaktiyle yanmış ve binaları yapılmamış sahalar istimlak edilerek park haline getirilecektir.

    Üsküdar ve civarı sınai tesisat için müsait değildir. Liman bu sahilde inşa edilirse o zaman kati bir karar verilebilir. 

    B. Prost 938 senesinde, Dahiliye Vekaleti'nin talebi üzerine, Fenerbahçe yarımadasının imarına ait teferruat planını hazırlamış, bu plan Nafıa Vekaleti tarafından tasdik edilmişti. Mütehassıs bu sahilde otel yapılmamasını istemişti. Şimdi oteli, koyun diğer sahilinde inşasına tavsiye etmektedir. Mütehassıs şehrin bu kısımlarının bugünkü vaziyetlerini gösteren bir haritanın behemehal yaptırılmasını istemekte, harita olmadan hiç bir şehircilik hareketinin kabil olmadığını tebarüz ettirmektedir. 

    Mütehassısa göre Fenerbahçe; Suadiye, Kadıköy ve Moda'ya hiç bir bakımdan muhtaç olmaksızın, ayrı bir semt olarak tanzim ve ıslah edilecektir. Sahil gezinti mahalli olarak tanzim edilecek, buradan içerilere doğru yollar açılacaktır.

    B. Prost yeni binaların katlarını tespit etmeyi haritaların yapılmasına bırakmaktadır. Parkların, çocuk bahçelerinin, oyun sahaları, hastane, mektep gibi binaların yerlerini sonra tayin edecektir. Şehrin Avrupa ve Asya kısımları araba vapuru ve Haydarpaşa'ya işleyecek büyük araba vapuru ile temin edileceğinden iki sahil arasında köprü ve tünele lüzum yoktur.

Akşam 26 Şubat 1940

Abdullah Kutalmış MIZRAK/Emlakkulisi.com