1976 yılında İstanbul'da eski ev ve mahalleler canlandırılacakmış!

1976 yılında Unesco, Türk sivil mimari örneklerini bir araya getiren eski mahallelerin canlandırılması, yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmış kültür değerlerinin ıslahı için harekete geçmiş.

UNESCO YARDIMA GEÇİYOR

İstanbul'da eski ev ve mahalleler canlandırılacak

ODTÜ Haliç, Eyüp, Kağıthane çevresinin canlandırılması için çalışıyor.

  Dünyanın en eski ve tarihi kentlerinden biri olan İstanbul uluslararası bazı önemli kuruluşların yakın ilgisini çekmektedir. Avrupa Konseyi'nden sonra UNESCO da Türk sivil mimari örneklerini bir araya getiren eski mahallelerin canlandırılması, uluslararası önem taşıyan anıtların korunması, yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmış kültür 

değerlerinin ıslahı ve gençleştirilmesi için harekete geçmiştir.

  UNESCO Milli Komisyonu Başkanı Prof. Bedrettin Tuncel, “İstanbul Belediyesi'nin gönderdiği projeyi aylık UNESCO kurul toplantısında görüştük. Uygun bulduk ve İstanbul’daki merkeze ilettik. Bu durumda UNESCO’dan uzmanların gelmesi bekleniyor. Uzmanlar gelecekler ve yardımın ne şekilde olacağını belirleyecekler. Önümüzdeki bir ya da iki ay içinde uzmanların gelerek bu incelemeyi yapması beklenebilir” demiştir.

PROJE NELERİ ÖNGÖRÜYOR

  İstanbul’daki mimari kültür değerlerinin korunması ile ilgili projede, kentin 5 asır boyunca 500- 600.000 nüfus taşıyan bir yerleşmeler bütünlüğü olarak yaşadığı, tarihi yarımada, Eyüp, Galata, Üsküdar, Boğaziçi’nin kentin başlıca önemli yerleri olduğu belirtilmekte ve şöyle denilmektedir:

  “Nüfus artışı, yeni nüfusun sanayi depolama ve merkezi fonksiyonlarının bir düzen gösterilmeksizin tarihi yarımadada yerleşmesi tarihi şehrin bütün kısımlarında derin bir tahribata yol açtı. Yeni yapıların gerek kültür ve gerekse teknik kalitelerinin akıl almaz seviyesizliği yeni inşaat alanlarının ıslahını kaçınılmaz hale sokmuştur.

   Alınan ilk önemli tedbir 1974 yılında yürürlüğe giren sit koruma kararıdır. 1973 yılında Prof. Doğan Kuban tarafından düzenlenen ve yürürlüğe konulamamış bulunan tarihi yarımada koruma planının

Yürürlüğe konulması, planın kapsadığı alanın çeşitli kesimlerinin koruma planlarının hazırlanması, uygulamaya geçilmesi için ön esaslar hazırlanmış bulunmaktadır.’’

PROJENİN ANA ÇİZGİLERİ

İstanbul Belediyesi kentin Yenikapı kesimindeki eski Bizans liman alanında,  50 hektarlık bir kesimde uygulama için bir ön proje hazırlamıştır. Buradaki surların tanzimi, birkaç otel yapımı limanın kullanılır hale getirilmesi ve alanda mevcut 19. Asır Osmanlı ahşap ev grubunun restorasyonunu kapsayan bu ön proje, yarı ekonomik bir karakter taşımaktadır. Projenin etüt çalışmaları en kısa zamanda uygulamaya geçmeyi sağlayacak şekilde sürmektedir.

ZURICH ÜNİVERSİTESİNİN ÇALIŞMASI

Eski tarihî yarımadada (Suriçi bölge) Zurich Üniversitesi’ne mensup Prof. Peter Schubeln başkanlığında bir grup, 1975 yılı içinde bir çalışma yapmıştır. Küçükayasofya ve Kadırga semtlerinde yapılan bu çalışma, iki mahallenin rehabilitasyonunu amaçlamaktadır. Proje 1976 yılında tamamlanacak ve uygulamaya büyük katkısı olacaktır.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİNİN ÇALIŞMASI

  İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Haluk Alp başkanlığında bir grup öğretim üyesi ve öğrencinin oluşturduğu bir ekip de çevresindeki ahşap ev gruplarının restorasyonu ve yeni biçimde kullanımı ile ilgili çalışmalar yapmışlardır. İstanbul Üniversitesi bu konuda Belediye ve ilgili bakanlıklarla işbirliği yapmış bulunmaktadır.

  Ayrıca Prof. Nezih Eldem ve teknik öğretim kadrosu da bu konuda yıllardır sürdürdükleri çalışmalarını bir program içinde tamamlamak üzere harekete geçmişlerdir.

ODTÜ ve HALİÇ

Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Abdullah Kuran da Haliç - Eyüp Kağıthane ve Alibey Vadisi mesire yerlerinin, Okmeydanı’nın restorasyonu için 1975 yılı nazım plan çalışmaları çerçevesinde ıslah etütlerini sürdürmektedir. Bu konuda bütçeye yeterli ödenek konulması da karara bağlanmıştır.

TARİHİ HANLAR

Bu arada tarihî hanlar mıntıkasının restorasyonu ile İstanbul’da yeni tarihi merkezler yaratılması, tarihi merkezin sıhhileştirilmesi öngörülmekte, bunların yanı sıra tarihi kent surlarının restorasyonu, çevrenin düzenlenmesi, tarihi yarımadanın doğu ucunda yer alan arkeolojik alanda yapılacak çalışmaların başlatılması gerekli görülmektedir.

  Bu projenin genel programının kesinleştirilmesi, tamamlanması, uygulamaya konulması, mahalli mali ve teknik kaynaklarla dış kaynakların harekete geçirilmesi için İstanbul Belediyesi UNESCO’nun göndereceği uzmanları beklemektedir.

Milliyet Gazetesi 4 Şubat 1976

Abdullah Kutalmış MIZRAK/Emlakkulisi.com