2013 kentsel mimari projeleri!

Taksim meydanı Yayalaştırma Projesi 

2013 yılının en çok tartışılan ve daha uzun yıllar da tartışılmaya devam edecek olan kentsel ve mimari konularından biri Taksim Yayalaştırma Projesi'ydi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 2012 yılı sonlarında Kalyon İnşaat'a ihale edilerek yapımına başlanan proje, Taksim Meydanı'nın araç trafiğinden arındırılmasını, yayaların kullanımına açılmasını ve meydanın yanında bulunan Gezi Parkı'na AVM, otel ve rezidans kullanımı için Topçu Kışlası'nın yeniden inşa edilmesini kapsıyordu. Meydan düzenlemesi tamamlanan Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesi'nde araç trafiği 13 Eylül 2013 tarihinde yer altına alındı. 

Gezi Parkı: mimarlık üzerinden toplumsal başkaldırı 2013 yılının Mayıs ve Haziran aylarında, Taksim Yayalaştırma Projesi çerçevesinde, Taksim Gezi Parkı'na İstanbul 6'ncı İdare Mahkemesi ve 2 No'lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu karan olduğu halde Topçu Kışlası'm imar izni olmadan yeniden inşa edilmesini engellemek için başta Taksim Dayanışması Platformu olmak üzere pek çok sivil toplum örgütü ve mahalle derneklerinin desteğiyle başlayan eylemler kısa sürede İstanbul ve tüm Türkiye'ye yayılarak, ülkenin son on yılda yaşadığı en önemli toplumsal direnişe dönüştü. Gezi Parkı eylemlerinin, 'Yeni Toplumsal Muhalefet' olarak adlandırılabilecek bir harekete dönüşmesi, bu coğrafyada ilk kez kentlinin kentlileşme ve kentli yaşam formlanna sahip çıkma hareketi olarak yorumlandı. 

Temmuz ayı başlarında, Gezi Parkı olaylan sırasında TBMM Genel Kurulu'nda "Torba Yasa Teklifi" görüşülürken AKP tarafından geceyansı saatlerinde İmar Kanunu'nun 8. maddesine "Meslek odalarının vize ve onay yetkisini kaldırma" ibaresinin eklenmesine dair bir önerge sunuldu. TMMOB'un yetki ve gelirlerinin Çevre ve Şehircilik 2013, mimarlığın belki de tarih boyunca toplumsal hareket noktaların başlangıcır yanı ise kentlinin kamusal alanın farkına Bakanlığı'na devrini öngören önerge, AKP'li milletvekillerinin oylanyla kabul edildi. 

TMMOB yetkilileri ve ona bağlı odaların üyeleri yurt genelinde yaptıkları protesto gösterileriyle kararnameye tepki gösterseler de, TMMOB'un denetim altına alınması ile ilgili karann önümüzdeki günlerde açıklanması bekleniyor. 

Üçüncü Köprü İstanbul Boğazı'nda yapımı uzun yıllardır tartışılan üçüncü köprünün temelleri İstanbul'un fethinin 560. yıldönümü olan 29 Mayıs 2013 tarihinde atıldı. İnşaatı 2015 yılında tamamlanacak olan üçüncü köprünün güzergahı, Kuzey Marmara Otoyolu projesinin Odayeri - Paşaköy kesiminde, Avrupa yakasında Sanyer'in Garipçe köyü ile Anadolu yakasında Beykoz'un Poyrazköy semtleri arasında yer alacak. Çevrecilere ve uzmanlara göre, Kuzey Marmara otoyolu ve 3. köprünün bağlantı yollan İstanbul'un akciğerleri niteliğindeki kalan son ormanları ve İstanbul'un doğasını ciddi anlamda tahrip edecek, bu bölgedeki imarlaşmayı da hızlandıracak. 

Marmaray Avrupa ve Asya yakalanndaki demiryolu hatlanm İstanbul Boğazı altından geçen bir tüp tünelle birleştiren 76 km lik bir demiryolu iyileştirme ve geliştirme projesi olarak gündeme gelen Marmaray'ın Halkalı ile Gebze arasında çalışması planlanan hattın Aynlıkçeşme ve Kazlıçeşme arasındaki 14 km'lik bölümü 29 Ekim 2013 tarihinde hizmete açıldı.  Marmaray  kazılannda yapılan arkeolojik çalışmalar sonucu Neolitik döneme ait pek çok bulgunun yanısıra, 4. yüzyıl döneminde şehrin en büyük limanı olan siyasal ekonomik ve sosyal gündemin belirleyicisi olduğu ue nin oluşturduğu bir sene olarah ahıllarda halacah. Bunun olumlu nası ue hentle ilgili hahlarının peşine düşmesi oldu şüphesiz. 

Theodosius Limanı'nın gün yüzüne çıkması tüm dünyada heyecan yarattı. Marmaray'ın açılışı ile birlikte güvenliği konusunda da pek çok tartışma gündeme geldi. Zorlu Center Türkiye'nin en büyük gayrimenkul projelerinden biri olan, Zincirlikuyu eski Karayolları arazisindeki konumu, arsa maliyeti ve mimarisiyle çok tartışılan Zorlu Center'ın ilk olarak 2010 yılında planlanan, daha sonra 2013'e ertelenen açılışı Ekim ayında öncelikli olarak alışveriş merkezi ve performans sanattan merkezi ile gerçekleştirildi. 

Geçen 6 yıllık süreçte iki global ekonomik kriz ve çeşitli itirazlarla karşılaşan proje, 2007 yılında Zincirlikuyu'daki Karayolları arazisi ihalesini 800 milyon dolarla kazanan Zorlu GYO tarafından açılan uluslararası davetli yarışmanın sonucunda EAA-Emre Arolat Architects ve Tabanlıoğlu Mimarlık'a teslim edilmişti. 

Çamlıca Camii Fikir projesi Başbakan Tayyip Erdoğan'a ait olan ve Çamlıca Tepesi'nde yapılacak olan 37 bin 500 kişilik dev Çamlıca Camii'nin temeli, geçtiğimiz Ağustos ayında atıldı. 

Çamlıca Tepesi üzerine kurulan caminin 900 iş günü içinde bitirilmesi ve 2016'da hizmete açılması planlanıyor. Çamlıca'ya camii projesi mimarlar ve kent uzmanları tarafından hala tartışılmaya devam ediyor. 

Eleştirilerin ağırlıklı olarak Çamlıca tepesinin kentin sembol noktalarından biri olması, buraya yapılacak o büyüklükte bir camii ile kentin siluetinin ve sınırlı sayıdaki yeşil dokusunun ağır bir tahribata uğrayacak olması ve yapının çağdaş ve özgün bir mimari dile sahip olmaması üzerine yoğunlaşıyor. 

Atatürk Orman çiftliği'ne Başbakanlık Kampüsü  Ankara  Atatürk Orman Çiftliği'nde Orman Genel Müdürlüğü arazisine yeni Başbakanlık binası yapılıyor. Başbakanlık Merkez Binası ve ek kurumları,  TOKİ  ile gerçekleştirilen ortak çalışma kapsamında tek bir kampüste toplanıyor. Selçuklu mimarisinin izlerini taşıyacak olan kampüsün üzerine inşa edildiği AOÇ arazisi 1. derece SİT alanıyken, imara açabilmek için 3. derece SİT alanına dönüştürüldü. 1925 yılında Atatürk'ün "Orman Çiftliği" adıyla kurduğu ve Türkiye Cumhuriyeti'ne vasiyet mektubuyla emanet ettiği çiftlik arazisinin imara açılması Mimarlar Odası Ankara Şubesi başta olmak üzere pek çok meslek örgütü ve sivil toplum kurumunun tepkisine neden oldu. 

Kentsel Dönüşüm Yasası Halk arasında Kentsel Dönüşüm Yasası olarak Bilinen Afet Riski Altındaki Alanlann Dönüştürülmesi Hakkında Kanun her ne kadar geçtiğimiz sene yürürlüğe girmiş olsa da, açılımları, başlayan uygulamaları ve tartışmaları en çok 2013 yılının kent ve mimarlık gündemini meşgul etti. Yasanın en çok tartışılan bölümü büyükşehir belediyelerinin kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayacağı alanlan genişleten kanundu. Bugün gelinen noktada kentsel dönüşüm yasasının mevcut haliyle kentleri iyileştirmeden öte, rant çıkarlanna hizmet edeceğine inananların sayısı hiç de az değil. 

Yasemin Şener/ Radikal Gazetesi