3. havaalanının finansman sorunu tartışılıyor!
TAV, sadece terminal işletiyor. Yeni projede, pistler, yeri hizmetleri ve diğer bölümlerin de işletmesi olacak. Dolayısıyla gelir rakamını kıyaslamak, tam anlamıyla doğal sonuç vermeyebilir...
Geçen Cuma günü televizyonların karşısında olanlar, İstanbul’un 3’üncü havalimanı ihalesinde ortaya çıkan rakamlara şaşırdı kaldı. Sosyal medyada tartışmalar, rakam ağırlıklıydı. ‘Uzmanlar da televizyon ekranlarında, ihale biter bitmez finansal analizler yapmayı tercih etti. Tartışma konusu, inşaatla büyüyen beş kuruluşun bir araya getirdiği konsorsiyumun bu rakamı ödeme kapasitesinin olup olmadığı. Biz de bankacı e havacılık sektöründeki uzmanlarla konuşarak, bu tartışmalara katkı yapmak istiyorum. Baştan başlayalım. İhalede kazanan taraf, Limak-Cengiz-Mapa-Kolin-Kalyon Ortak Girişim Gnıbu oldu. Ortaya çıkan rakam ise 22 milyar 152 milyon Euro. Yüzde 18'lik KDV’yi de eklediğimizde bu rakam 26 milyar 139 milyon Euro’ya yükseliyor. 25 yıllık işletme süresini hesaba kattığımızda, inşaat bitmesi ve alanın işletmeye açılmasıyla birlikte konsorsiyum, Devlet Hava Meydanlan İşletmesine (DHMİ) her yıl KDV dahil olmak üzere 1 milyar 46 milyon Euro kira ödeyecek.
İhale bitti, sıra inşaatın başlamasında... Planlamaya göre, yeni alanın inşaatı 2018’de bitecek. Alanda altı pist, 1.5 milyon metrekarelik terminal binası olacak. Yeni alanın hizmete girmesiyle birlikte 5’li konsorsiyum, DHMİ’ye KDV’siyle birlikte yıllık 1 milyar 46 mil-yon Euro’luk yıllık taksitli ödemeleri yapmaya başlayacak. Havacılık sektö- rünü yakından tanıyan bir tepe yönetici, “Ortakların hepsi inşaatçı şirketler. Doğal olarak alanın inşaatını öngörülen süreden daha kısa bir zamanda bitirerek alanı işletmeye almak isteyeceklerdir” değerlendimesini yapıyor.
Yeni alanın inşaat maliyeti, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’a göre 10 milyar Euro. İşin finansmanına gelince, kimi bankacılara göre bu kadar yüksek bir projeye finansman bulunamaz. Ancak, bir başka bankacı, “Projenin inşaat finansmanı için yüzde 30’luk özkaynak istenebilir. Gerisi de proje kredisiyle finanse edilebilir. Üstelik alan şirketlerin hepsi inşaatçı. Maliyeti de uygun olacak, inşaat süresi de kısa” diyor.
Yabancı bir bankanın kurumsal bankacılıktan sorumlu genel müdür yardımcısı da “Proje finansmanında sorun olacağını zannetmiyorum. Zaten bankalar, bu gibi büyük projeleri dört gözle bekliyorlardı. Tabii, hemen atlamayacaklardır, ama bu fırsatı da kaçırmayacaklardır. İzmit Geçiş Projesi’ne finansman bulunu or da, buna mı para bulunmuyor" değerlendirmesini yapıyor.
Yeni havaalanı için ortaya çıkan rakamlar, piyasa oyuncularını şaşırtıcı İstanbul Atatürk Havalimanı ihalesinin final turu öncesinde çekilen TAV’ın rakamları masaya yatırıldı. Şirketin geçen yıl İstanbul Atatürcl Havalimam’ndan elde ettiği gelir 6311 milyon Euro alarak görülüyor. Kapasite sürekli olarak artsa da ortaya çıkan kamların ödenmesinde zorluklar yaşanabilir mi? Kimilerine göre evet, kimilerine göre hayır yaşanmayacak.
Yabancı bir finans kuruluşunda araştırma direktörü, “Londra’da opertörün yıllık gelirleri 2.8 milyar dolar! Frankfurt’ta bu rakam 2.5 milyar.” diyerek kıyaslama yapıyor. Büyük bir şirketin CFO’su, şu hesabı yapıyor: “İnşaat bittikten, alan devreye alındıktan sonra, finansman maliyetini karşılayabilmek için yeni alanın yılda 1.5-2 milyar Euro arasında bir nakit yaratması gerekiyor.”
TAV’ın elde ettiği rakamların, yeni projeyle birebir uygulanamayacağını anlatan aynı CFO, “TAV, sadece terminal işletiyor. Yeni projede, pistler, yeri hizmetleri ve diğer bölümlerin de işletmesi olacak. Dolayısıyla gelir rakamını kıyaslamak, tam anlamıyla doğal sonuç vermeyebilir yanıtını veriyor.
Ekonomist