3'üncü çeyrekte en fazla küçülme inşaat sektöründe görüldü

Türkiye ekonomisinde yılın birinci çeyreği için açıklanan yüzde 14,3 küçülme rakamı yüzde 14,7 olarak, ikinci çeyreği için açıklanan yüzde 7 küçülme rakamı da yüzde 7,9 olarak revize edildi Temmuz-Ağustos-Eylül dönemini kapsayan üçüncü çeyrekte yüzde 3,3 küçülme meydana geldi. Geçen yılın üçüncü çeyreğinde ekonomi yüzde 1 büyümüştü.

Bu yılın 9 ayında ise yüzde 8,4 küçülme kaydedilirken, cari fiyatlarla GSYH 700 milyar 958 milyon lira oldu.

TÜİK'in 2009'un üçüncü çeyreğine ilişkin açıkladığı GSYH verilerine göre, söz konusu dönemde en fazla küçülme yüzde 18,1 ile inşaat sektöründe görüldü.

Geçen yılın üçüncü çeyreğinde inşaat sektörü yüzde 9,8 daralmıştı. İnşaat sektörü bu yılın 9 aylık döneminde de yüzde 19,5 küçüldü.

Yüksek oranda küçülme gösteren diğer sektörler arasında yer alan vergi-sübvansiyon yüzde 8,4 daralma yaşandı. Bu sektörde geçen yıl aynı dönemde yüzde 2,4'lük büyüme olmuştu.

-TİCARET SEKTÖRÜ YÜZDE 7,2 KÜÇÜLDÜ-
Geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1,5 küçülen toptan ve perakende ticaret sektörü bu yılın üçüncü çeyreğinde de küçülmeye devam etti ve söz konusu dönemde yüzde 7,2 küçülme gözlendi.

Geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 0,3 büyüyen imalat sanayinde, bu yılın aynı döneminde de yüzde 3,9 gerileme kaydedildi. Geçen yılın Temmuz-Ağustos-Eylül döneminde yüzde 1,2 büyüyen ulaştırma-haberleşme sektörü de bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 6,9 daraldı.

Bu yıl söz konusu dönemde madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 3,2, elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımında yüzde 4,8 küçülme oldu.

-BÜYÜME GÖSTEREN SEKTÖRLER-
Üçücü çeyrekte büyüyen sektörler arasında yüzde 9,5 ile dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetleri öne çıktı.

Mali aracı kuruluşların faaliyetleri sektöründe yüzde 7,8, gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri sektöründe yüzde 6,3, balıkçılık sektöründe yüzde 6,2, oteller ve lokantalar sektöründe yüzde 5,2 büyüme kaydedildi.

Üçüncü çeyrekte, eviçi personel çalıştıran hanehakları yüzde 4,4, sağlık işleri ve sosyal hizmetler yüzde 3,6, tarım, avcılık ve ormancılık yüzde 2,7, konut sahipliği yüzde 3,8, kamu yönetimi ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik yüzde 1,7, eğitim yüzde 2, diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmet faaliyetleri yüzde 0,5 büyüdü.

-DEVLETİN, HARCAMALAR İÇİNDEKİ PAYI BİR MİKTAR ARTTI-
TÜİK verilerine göre, harcamalar yöntemiyle (1998 fiyatlarıyla) ilk çeyrekte 20 milyar 879 milyon 186 bin lira olarak hesaplanan GSYH, ikinci çeyrekte 23 milyar 285 milyon 107 bin lira, üçüncü çeyrekte de 27 milyar 129 milyon 335 bin lira düzeyinde belirlendi.

GSYH içindeki devletin yılın üçüncü çeyreğinde tüketim harcamaları, geçen yılın aynı dönemine göre bir miktar artış göstererek yüzde 9'dan yüzde 9,7'ye yükseldi. Tutar olarak ise 2 milyar 511 milyon 305 bin liradan, 2 milyar 642 milyon 431 bin liraya yükseldi.

Hane halklarının tüketim harcamalarına bakıldığında ise yerleşik ve yerleşik olmayan hane halklarının toplam yurtiçi tüketimi yüzde 70,2'den yüzde 72,5'e yükseldi. Tutarda ise 19 milyar 701 milyon 792 bin liradan, 19 milyar 666 milyon 807 bin liraya düşüş gözlendi.

Bu kapsamda yerleşik hane halklarının tüketimi GSYH içindeki payı yüzde 65'den yüzde 66,6'ya çıktı, yerleşik olmayan hane halklarının yurtiçi tüketimi yüzde 5,6'dan yüzde 6,6'ya çıktı.

TÜİK verilerine göre 2008 ve 2009 yılı üçüncü çeyrekte, üretim yöntemine göre sektörel gelişme hızları, sabit fiyatlarla şöyle oldu: 2008 2009

SEKTÖR III. ÇEYREK III.ÇEYREK
---------- ------------ ----------
Tarım 5,5 2,7
Balıkçılık -6,9 6,2
Madencilik 3,9 -3,2
İmalat sanayi 0,3 -3,9
Elektrik-gaz 4,0 -4,8
İnşaat -9,8 -18,1
Ticaret -1,5 -7,2
Oteller-lokantalar -3,0 5,2
Ulaştırma-Haberleşme 1,2 -6,9
Mali Kuruluşlar 8,0 7,8
Gayrimenkul Kiralama 7,6 6,3
Eğitim -1,2 2,0
Sağlık işleri ve
sos.hizm. 1,9 3,6
Konut Sahipliği 2,5 3,8

Eviçi Pers.Çalş.

Hanehalkları 5,7 4,4
Dolaylı Ölçülen
Mali Ara.Hizm. 6,7 9,5
Vergi Sübvansiyonlar 2,4 -8,4
GSYH(alıcı fiyatları) 1,0 -3,3

-GSYH'NİN SEYRİ-
TÜİK verilerine göre, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Sonuçlarındaki gelişmeler şöyle:
Cari Fiyatlarla Sabit Fiyatlarla

GSYH GSYH
Dönem (Milyon Lira) (Yüzde) (Milyon Lira) (Yüzde)
--------------- ------------- ------- ------------- -------
2008 1.dönem(*) 215.562 14,7 24.483 7,2
2008 2.dönem(*) 239.436 17,8 25.279 2,8
2008 3.dönem(*) 262.384 13,0 28.049 1,0
2008 4.dönem(*) 232.717 5,9 24.353 -6,5
2008 Yıllık(*) 950.098 12,7 102.164 0,9
2009 1. dönem 209.781 -2,7 20.879 -14,7
2009 2. dönem 228.948 -4,4 23.285 -7,9
2009 3. dönem 262.229 -0,1 27.129 -3,3
(*) İlgili dönemlerde güncelleme yapıldı.