500 sanayi devi arasında yabancılar ‘dibi’ gördü!
Türkiye’de katma değerli sektörlerde faaliyet gösteren yabancı sermayeli kuruluşların İSO 500’deki sayısı ve payları istatistik tarihindeki en dibi gördü. Listedeki yabancı sermayeli şirket sayısı 108’e inerken, cirodan aldıkları pay yüzde 28’e düştü.
Türkiye’nin sanayi devleri arasında yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısındaki azalış hız kesmiyor. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) açıkladığı “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2022 Araştırması”nın sonuçlarına göre, listede bulunan yabancı sermayeli şirket sayısı 2009’da 153 ile zirveye ulaşırken geçen yıl 108’e kadar geriledi.
Ekonomim.com’dan Merve Yiğitcan’ın haberine göre İSO 500’deki yabancı sermayeli kuruluşların oranı 2006’dan bu yana en düşük düzeye geldi. Yabancı sermaye paylı kuruluş sayısı, geçen yıl 1 adet azalarak 108’e indi. Yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısının 2008’de patlak veren küresel krizin etkilerinin devam ettiği 2009 yılında 153 adet ile zirveye çıkmıştı. İSO 500’deki yabancı sermayeli şirket sayısı 2014’te 11 adet, 2017’de de 8 adet düşerek sert şekilde azalmaya başladı.
CİRODAKİ PAY ZAYIFLIYOR
Geçen yıl İSO 500’deki 108 yabancı sermayeli şirketin toplam üretimden satışları 1 trilyon 255 milyar 771 milyon TL iken, 2021’de bu tutar 585 trilyon 743 milyar 72 milyon TL düzeyinde bulunuyordu. Yabancıların yaratılan brüt katma değerdeki ağırlığı 2021’deki yüzde 36,1’lik düzeyinden, geçen yıl yüzde 34,9’a inerek 2006’dan bu yana en düşük seviyeye ulaştı. 2012 yılında yabancıların brüt katma değerdeki payı yüzde 42,7’ye kadar çıkarak zirve yapmıştı.
Yabancı sermaye paylı şirketlerin ihracatı, geçen yıl 31,6 milyar dolardan 34,3 milyar dolara yükseldi. Yabancı sermayelilerin İSO 500’ün ihracatından aldığı pay yüzde 35’e inerek veri tarihinin en dip seviyesini gördü. 2019’da yüzde 48,9 ile İSO 500 ihracatının neredeyse yarısı yabancı sermaye paylı şirketler tarafından yapılıyordu.
İLK 50’DEKİ ORAN DA GERİLEDİ
İlk 50’de yer alan yabancı sermayeli kuruluş sayısı 2021’e göre 2 adet azalarak 12’ye düştü. Böylece İSO 500’de istatistik tarihinin en düşük düzeyi yaşanmış oldu. İlk 50’deki 12 yabancı sermayeli şirketin üretimden satışlardan aldığı pay yüzde 15,9 olurken, geçen yıla göre 1 puanlık düşüş gerçekleşti. İlk 50’deki 12 kuruluşun üretici fiyatlarıyla yaratılan katma değerden aldığı pay ise 1,8 puanlık artış ile 13,9’a yükseldi. 12 kuruluşun ihracattan aldığı pay geçen yıla göre 3,9 puan düşerek yüzde 20,8; istihdamdan aldığı pay ise 0,8 puan gibi bir düşüşle yüzde 8 olarak kayıtlara geçti.