9 soruda hazine arazilerinin satış işlemleri!

Hazine arazileri, Hazine adına kayıtlı olan gayrimenkuller oluyor. Bu gayrimenkuller belli durumlarda satışa konu olabiliyor. Hazine arazilerinin satış işlemleri, Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından yapılıyor.

Söz konusu satış işlemleri ise "Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik" kapsamında düzenleniyor. Peki, hazine arazilerinin satışı nasıl yapılır? Bu arazileri kimler, ne şekilde satın alabilir?

1- Hazine arazileri nasıl satılır?

Hazine arazileri ihale yolu ile satılıyor. Yönetmelik gereğince, taşınmaz satışlarında tahmin edilen bedeli, Kanunun 45 inci maddesine göre her yıl merkezî yönetim bütçe kanunuyla belirlenen parasal sınıra kadar olanlarda açık teklif usulü, bu sınırı geçenlerde ise kapalı teklif usulü uygulanıyor. Kapalı veya açık teklif usulüyle satılamayan taşınmazlar, uygun zamanda tekrar aynı usulle satış ihalesine çıkarılıyor.

2- Hangi taşınmazlar satılamıyor?

Özel mevzuatı gereğince satışı mümkün olmayan taşınmazlar ile satışı izne tabi olup ilgili kamu idaresince satışına izin verilmeyen taşınmazlar satılamıyor.

3- İhalelere kimler katılabiliyor?

İhalelere katılacakların;

a) Yasal yerleşim yeri sahibi olmaları,

b) Tebligat için Türkiye'de adres göstermeleri,

c) Gerçek kişilerce T.C. kimlik numarasını, tüzel kişilerce ise vergi kimlik numarasını bildirmeleri,

ç)  İlanda belirtilen geçici teminat miktarını yatırmış olmaları,

d) İşin gereğine göre defterdarlık veya malmüdürlüğünce tespit edilecek diğer belgeleri vermeleri,

e) Özel hukuk tüzel kişilerce yukarıda belirtilen şartlardan ayrı olarak, idare merkezlerinin bulunduğu yer mahkemesinden veya siciline kayıtlı bulunduğu ticaret veya sanayi odasından yahut benzeri meslekî kuruluştan, ihalenin yapıldığı yıl içinde alınmış sicil kayıt belgesi ile tüzel kişilik adına ihaleye katılacak veya teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile tam yetkili olduklarını gösterir noterlikçe tasdik edilmiş imza sirkülerini veya vekâletnameyi, kamu tüzel kişilerinin ise; yukarıdaki (b), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen şartlardan ayrı olarak tüzel kişilik adına ihaleye katılacak veya teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile yetkili olduğunu belirtir belgeyi vermeleri gerekiyor.

4- Satılacak hazine taşınmazının bedeli nasıl belirleniyor?

Satılacak taşınmaz için idarece bedel takdir ediliyor veya ettiriliyor. Bedel tespit komisyonunca karara bağlanıyor.

Satışta; bedel tespit ve takdirinde, taşınmazın konumu ve özellikleri göz önünde bulundurularak, gerektiğinde bedel veya bedelin hesabında kullanılacak fiyatlar, ilgili kuruluş veya bilirkişilerden de araştırılarak (taşınmazın imar durumu, bina ve inşaat sahası büyüklüğü, işyerlerine, meskun yerlere yakınlığı ve ulaştırma durumu, belediye hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı, bitki örtüsü, toprak cinsi ve yapısı vb. itibariyle en iyi kullanım alternatiflerinin göz önünde bulundurularak emsal satışlar da dikkate alınmak suretiyle), emlak vergisine esas asgari metrekare birim değerinden az olmamak üzere  rayiç bedel esas alınarak taşınmazın kıymet takdiri yapılıyor.

5- İhaleyi alan mükellef bedeli ne zaman yatırıyor?

Kesinleşen ihale kararı kendisine tebliğ eden mükellef, 15 gün içerisinde taşınmazın satış bedelini idareye yatırarak taşınmazın tapusunu kendi üzerine alabiliyor.

6- Satış bedeli peşin mi ödeniyor?

Taşınmazların satış bedeli, ihale kararının veya satışın uygun görüldüğünün bildirilmesini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde peşin veya taksitle ödenebiliyor. Satış bedelinin taksitle ödenmesi halinde; bedelin en az dörtte biri peşin, kalanı en fazla iki yılda, eşit taksitlerle ve üçer aylık dilimler halinde kanunî faizi ile birlikte tahsil ediliyor. Bedelin taksitle ödenmesi halinde idare ile alıcı arasında "Taksitli Satış Söz​leşmesi" düzenlenmekte ve sözleşmenin bir örneği alıcıya veriliyor.

7- Satış bedelinin tamamı taksitlendirilebiliyor mu?

Satış tutarı belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde 5.000,00 TL, bu sınırlar dışında ise 1.000,00 TL sini geçtiği takdirde, alıcının belirteceği tarihler de dikkate alınarak taksitlendirme yapılabiliyor.

8- Bu işlemler için vergi ve harç ödemesi yapılıyor mu?

Hazineye ait taşınmaz malların satış ve devir işlemleri ve bu işlemler sırasında düzenlenen belgeler vergi, resim ve harçtan müstesnadır. Satışı yapılan taşınmaz mallar, satış tarihini takip eden yıldan itibaren beş yıl süre ile emlak vergisine tabi tutulmuyor.

9- Hazine taşınmazlarının kullanıcılarına ve hissedarlarına doğrudan satışı yapılabiliyor mu?

-Belediye ve mücavir alan sınırları dışında, köy ve mezraların yerleşme alanı içinde bulunan ve yüzölçümü 5 bin metrekareye kadar olan Hazineye ait taşınmazlar kullanıcılarına,

-Hisse oranı yüzde 40'ı veya hisse miktarı uygulama imar planı sınırları içinde 400, dışında ise 4 bin  metrekareyi aşmamak kaydıyla, hisseli Hazine taşınmazları talepte bulunan diğer hissedarlarına rayiç bedel üzerinden doğrudan satılabiliyor.​

Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com