ABD’de ev almayı planlayanlar dikkat! ABD emlak sözlüğü!

Amerika’da emlak jargonu, Türkiye’dekinden çok farklı.  Realogics Sotheby’s şirketinin Seattle’daki emlak broker’ı Murat Dabağoğlu, Türk yatırımcılar için yazdı… 

Amerika’da emlak jargonu, Türkiye’dekinden çok farklı. Oda sayısının belirtilmesinden tutun da banyo tanımlamalarına kadar pek çok farklı tabir kullanılıyor. Realogics Sotheby’s şirketinin Seattle’daki emlak danışmanı Murat Dabağoğlu, ABD’de ev almayı planlayanlar için, en önemli tabirleri, sözlük gibi derledi.

Müşterilerimin ciddi bir kısmı Seattle’da yaşayan Türkler olsa da, zaman zaman Türkiye’den, yatırım amaçlı ya da yaşamak için burada ev almak isteyen kişilere de hizmet veriyorum. İşte tam da bu sırada fark ettim ki, bu müşterilerime ev önerileri yaparken kullandığım bazı tabirler onlara çok yabancı. Ben de bu yazımda, ABD’de ev almayı planlayan tüm dostlarım için, buradaki emlak jargonunun en önemli tabirlerini açıklamak istedim.

ODA

Amerika’daki evlerde bir alanın oda sayılabilmesi için kapısı, çıkılabilir bir penceresi, gömme dolabı, elektrik bağlantısı ve kendi ısınma ünitesi olması gerekir. Bunların olmadığı alanlara farklı isimler verilir. Bu oda sayılmayan alanlar, büyüklüğüne ve amacına göre farklı şekillerde kullanılabilir ve bu amaca göre de adlandırılır. Örneğin oda sayılmayan bir alan family room, entertainment room, loft, extra room ya da game room olarak adlandırılabilir. Utility room; kurutucu, çamaşır makinesi, raf vs olan çamaşır odasıdır. Bunların dışında, içinde kıyafetlerin durduğu ayrı odacıklara da walk-in closet denir.

ODA SAYISI

Türkiye’de genellikle bir evden söz edilirken, ilk söylenen, kaç oda ve kaç salona sahip olduğudur. Ancak Amerika’daki kullanımda salon ayrıca belirtilmez. Her evde zaten bir salon olduğu düşünülür. Bir evle ilgili ilk söylenen, oda sayısı ve banyo sayısıdır. Yani burada bir ev için 3 oda deniyorsa, bu, Türkiye’deki 3 artı 1 eve tekabül eder.

BANYO SAYISI

ABD’de banyolar; 0.5, 0.75 ve 1 olarak tanımlanır. 0.5 banyoda, sadece tuvalet ve lavabo vardır. 0.75 banyoda buna duş eklenir. 1 olabilmesi için de küveti olması gerekir. Örneğin bir evde bir adet küvetli banyo, bir adet de duşakabinli banyo varsa, o evdeki banyo sayısı 1.75’dir. Bazı lüks ebeveyn banyolarına ise 5-piece (5 parça) denir. Bu banyolarda hem duş, hem küvet ya da jakuzi, hem de küçük bir oda şeklinde ayrılmış, ayrı kapısı olan tuvalet vardır. Bu tuvalette de eşler için iki ayrı lavabo olur.

ADRES TERİMLERİ

Türkiye’deki cadde (avenue) ve bulvar (boulvard) terimleri burada da olmakla beraber, sokak kelimesi Amerika’da çeşitlenir. Bir sokak; bir ucunun bağlandığı yer, başlangıcının cadde olup olmaması gibi sebeplerle, ‘street’, ‘lane’, ‘court’, ‘place’ gibi farklı isimlerle adlandırılır.

EMLAKÇI

ABD’de emlakçılar, gayrimenkul danışmanı olarak tanımlanır ve her danışman mutlaka bir gayrimenkul şirketine bağlı olarak çalışır. Örneğin ben, global gayrimenkul şirketi Sotheby’s’in Seattle’daki tek Türk emlak danışmanıyım. Türkiye’dekinin aksine ABD’de, kiralama ve alım-satımla aynı emlak danışmanı ilgilenmez. Alım-satım yapan emlakçıya broker/agent denir. Kiralamayla ise property management denen şirketlerin danışmanları ilgilenir. Bunlar sadece kiralama yapmakla kalmaz, ev sahibine yıl boyunca hizmet sunar. Kiracı çıkarsa yeni kiracı bulur, çatı akarsa ev sahibi adına yaptırır, vs. Alım-satımda ise genellikle alıcının broker’ıyla satıcının broker’ı ayrıdır. Burada amaç çıkar çatışmasına sebebiyet vermemektir. Çok nadiren bir broker hem alıcıyı hem de satıcıyı temsil eder ama ben kesinlikle bu uygulamayı yapmıyorum. Satışa çıkardığım bir evin potansiyel alıcısı benden onu da temsil etmemi isterse, kendisini farklı bir broker’a yönlendiriyorum. Bir de Türkiye’deki uygulamanın aksine, ABD’de her zaman, evini satan taraf her iki tarafın emlakçı maliyetini karşılar. Ev sahibi yüzde 6 komisyonu kendi emlak şirketine öder. O şirket de yüzde 3’ü, alıcıyı temsil eden emlak şirketine teslim eder. Emlak şirketi de kendi yüzdesini aldıktan sonra broker’ına ödemesini yapar.

EV TİPLERİ

Daha önceki bir yazımda ABD’deki ev tiplerini anlatmıştım ama burada özet geçeyim. ABD’de müstakil evlere single family, Türkiye’deki apartman dairesinin karşılığına da condominium (kısaca condo) denir. Bunların dışında town house denilen şehir evleri, apartment denilen, tek bir kişiye ya da şirkete ait olup sadece kiralanan binalar ve co-op denilen ve kooperatif sistemi gibi yönetilen bazı binalar sayılabilir.

BAHÇE TİPLERİ

Amerika’daki müstakil evlerde bahçe, yaşayanlar için oldukça önemli bir konudur. Slope (eğimli), partial slope (bir kısmı eğimli) ve level (düz) bahçeler vardır. Bahçenin level, yani düz olması, çeşitli amaçlarla kullanılabilirliği açısından eve değer katar. Örneğin bitki yetiştirmek ya da çocuk oyun alanı kurmak için kullanılabilir. Bahçeler bir de çit durumuna göre üçe ayrılır. Fully-fenced, çitle tamamen kapalı bahçeye denir. No-fence’de çit yoktur. Partially-fenced ise paçalı çittir. 

KAPILAR

Türkiye’deki gibi, iç ya da dış kapılarda tekli ya da french door denen iki kanatlı kapılar kullanılır. French door, iyi evlerin özelliklerinden biri olarak görülür.

ISITMA

En çok kullanılan ısıtma türleri; forced-air (sıcak hava üflemeli), radyatörlü ya da yerden ısıtmadır. Bunların hepsinde enerji kaynağı olarak elektrik ya da gaz kullanılabilir. Müstakil evlerde ağırlıklı olarak forced-air sistemi kullanılır.

YERLEŞİM BÖLGESİ

Şehir merkezindeki yerleşime city; şehrin biraz dışında, genellikle müstakil evlerden oluşan bölgelere ise suburban denir. Rural ise köy hayatı gibi yaşamayı isteyenler tarafından tercih edilir. Oldukça izole bir yerleşim şeklidir; geniş bir arazi içinde tek bir ev bulunur.

DIŞ CEPHE VE ÇATI

Dış cephe wood, yani ahşap ise yıllar içerisinde düzenli olarak boyamak gerekir. Wood product denen, ahşap parçacıklarından yapılmış bir ürünle kaplanan cepheler, yağmur vs açısından daha avantajlıdır ve daha makbul görülür. Brick, yani tuğla kaplı dış cepheler uzun süre sorun çıkarmaz. Beton dış cephelere concrete, sıvalı olanlara ise stucco denir. Çatılara gelince… Kuzeybatı ABD’de en çok, composition denilen, asfalt ürünü olan çatılar tercih edilir, çünkü dayanıklı ve hesaplıdır; 20-30 sene gider. En kaliteli çatılardan biri de, sedir ağacından yapılır. Bu çatıların ömrü yaklaşık 40 senedir. Bunların dışında kiremit, metal gibi farklı çatı örnekleri de vardır.

BALKON TÜRLERİ

Türkiye’deki gibi normal balkonların yanı sıra terasları; deck denilen, teras gibi geniş balkonlar; stand-up denilen, masa sandalye konacak yer olmayıp iki kişinin ayakta duracağı kadar yer olan balkonlar vardır. Bir de, çatının teras gibi kullanılabildiği roof-top’lar vardır.

TAVAN YÜKSEKLİĞİ

ABD’deki evlerde tavan yüksekliği önemlidir. Eski binalarda daha alçak, yeni binalarda ise daha yüksek (8.5 feet-2,5 metre) tavan vardır. Daha lüks evlerde tavan yüksekliği 10-12 feet’e (3-3,6 metre) kadar çıkar. Evin aydınlığı da önemli faktörlerden biridir. Bu nedenle bazı evlerde, sky-light denilen tavan camları bulunur. Buradan eve gün boyu doğal ışık girer. Bu, eve değer katan unsurlardan biridir. Örneğin banyoda tavan camı varsa, bu, gün içinde banyoda elektrik kullanmaya gerek yok demektir.

KANALİZASYON SİSTEMİ

Normal kanalizasyon sistemi dışında bazı müstakil evlerde belediye ile kanalizasyon bağlantısı yoktur. Bu nedenle septik sistem kullanılır.