ABD'de 150 banka daha batabilir

Birçok kredi bankasının da ya şube kapatmaya ya da birleşmeye gidecekleri öngörüldü. Ülkenin saygın gazetelerinden New York Times'ta yayınlanan bir analizde, Fannie Mae ve Freddie Mac mortgage şirketlerinin çıkardığı veya garanti ettiği 1,3 trilyon dolarlık menkul ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda, bankaların milyarlarca dolarlık sermaye artırımına gitmek zorunda kalacakları vurgulandı.

ABD'nin en büyük mortgage kredisi sağlayıcısı bankalarından California merkezli IndyMac Bancorp'a hükümetin el koyması, bankalara güveni sarstı. Bankacılık sektörü, mart ayında ünlü Wall Street bankası Bear Stearns'in iflasın eşiğine gelmesinden sonra ikinci kez bunalım riskinin eşiğine geldi. Bear Stearns'i JPMorgan Chase'in kelepir fiyata alması ilk krizin sakinleşmesine yardımcı olmuştu. Yetkililer ve finans çevreleri, halktaki "Sırada hangi banka var?" endişesinin finans sistemini çökertecek bir paniğe dönüşmemesi için art arda "Risk büyük değil." açıklamaları yapıyor. ABD Hazine Bakanlığı'nın hafta sonu mesaisi yaparak finans piyasasındaki stresi azaltmak için attığı adımlara rağmen, birçok bankanın hisseleri pazartesi günü büyük düşüş yaşadı. Birçok sektör uzmanı, en büyük felaketin paniğin kitlelere yayılarak, kitlesel para çekme furyasının başlaması olacağını vurguluyor. Salı sabahı Dow Jones'un 200 puanlık düşüşle başladığı saatlerde bir basın toplantısı düzenleyen ABD Başkanı George Bush, mevduat sahiplerine 100 bin dolara kadar olan hesaplarının federal hükümet güvencesinde olduğunu hatırlatarak, paniğe kapılmamaları çağrısı yaptı. Ekonominin zorlu bir süreçten geçtiğini kaydeden Bush, bütün görüntüye rağmen ekonominin büyümeye devam ettiğini savundu. Bush, bankacılık sektörünün bunalımda olduğu düşüncesine katılmadığını, sadece stres yaşandığını ifade etti. Aynı saatlerde Senato bankacılık komitesine bilgi veren Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke, kırılgan ekonominin finans piyasasındaki inatçı gerilim, yükselen işsizlik, konut sektöründeki birçok zorlukla yüzleştiğini söyledi. Enerji ve gıda fiyatlarındaki artışın enflasyon riskini artırdığını da vurguladı. Bernanke'nin yılda iki kez yaptığı geleneksel Kongre bilgilendirme toplantısı öncesinde Çalışma Bakanlığı, toptan ürün fiyatlarının haziran ayında yüzde 1,8 arttığını açıkladı. Bu artışın son 25 yılı en yüksek bir aylık artışı olduğu belirtildi.

Öte yandan konut sektöründe yaşanan büyük krizin de günde 8 bin ile 9 bin arasında evin haczedilmesine yol açtığı belirtiliyor. Amerika'dan gelen haberlerden sonra İMKB Ulusal 100 endeksi, dün gün sonunda yüzde 1,59 kayıpla 35.254,97 puana geriledi. ABD'de de Dow Jones endeksi günü yüzde 0,84 kayıpla kapattı.

General Motors küçülecek

ABD'li otomotiv devi General Motors, 2009'u tasarruf yılı ilan etti. Şirket, likiditesini 15 milyar dolar artırmak amacıyla, beyaz yakalı istihdam maliyetlerinde yüzde 20 indirime gidecek. 4 milyar dolara varan miktarda varlık satacak ve en az 2 milyar dolar da borçlanacak. GM'nin kendini yeniden yapılandırmasında, yüksek yakıt fiyatları, kamyon ve SUV'larda satışların düşmesi ve ABD'de otomotiv sektörü çapında son 10 yılın en düşük satışlarının gerçekleşmesinin etkili olduğu belirtiliyor. Şirket, ayrıca adi hisseler üzerindeki temettü ödemelerini askıya alacağını ve operasyon maliyetlerini azaltarak 2009'da 10 milyar dolarlık bir tasarruf sağlayacağını da duyurdu. Tasarruflar için alınacak önlemler arasında, bazı beyaz yakalı çalışanların işten çıkarılması, emeklilere sağlık hizmeti kapsamının daraltılması, yönetici primlerinin 2008 için kaldırılması ve sermaye harcamalarının 1,5 milyar dolar kısılması bulunuyor.

Soros: ABD daha büyük krizlerle yüzleşecek

Milyarder finans yatırımcısı George Soros ise, Fannie Mae ve Freddie Mac krizinin son olmayacağını iddia ederek, yavaşlayan ABD ekonomisinin çok daha büyük kredi krizleriyle yüzleşeceğini ileri sürdü. Reuters haber ajansına konuşan Soros, son bir yıldır yaşanan küresel finans krizini "Yaşamımızın en büyük finansal krizi." diye tanımladı. Kredi krizinin sadece finans piyasalarını değil, artık bütün ekonominin büyümesini tehdit eder hale geldiğini dile getiren Soros, Bernanke'nin de faiz oranında artık daha fazla indirime gidemeyeceğini ve elinin bağlı hale geldiğini kaydetti.

BORSALARIN ATEŞİ DÜŞMÜYOR

Borsa Oran*

İngiltere -2,42

Arjantin -2,25

Fransa -1,96

Almanya -1,91

ABD -0,84

Brezilya +0,48

(*) Yüzde
 
Cemal T. DEMİR / Zaman