Af tasarısından 3. köprü ile Galataporta özgürlük çıktı!

TORBA kanuna dönüşen af tasarısında yap işlet devret yöntemiyle yapılacak projelerde Kamu İhale Kanunu’nu devre dışı bırakacak bir düzenlemeye de yer verildi. Boğaz’a üçüncü köprü, İstanbul’a üçüncü havalimanı ve Galataport gibi sırada bekleyen yap işlet devret projelerinde müşavirlik hizmet ihaleleri Kanun kapsamı dışına çıkıyor.

Hükümetin torba yasaya çevirdiği af kanun tasarısında, Yap İşlet Devret (YİD) projeleri için Kamu İhale Kanunu’nu delecek çok kritik bir maddeye de yer verdi. Af tasarısına konulan bir sürpriz hükümle, YİD yöntemiyle yapılacak projelerde kurumların müşavirlik hizmet alımları, Kamu İhale Kanunu (KİK) kapsamından çıkarılıyor. Böylece başta büyük yatırımcı kuruluşların genellikle uluslarası ortaklı büyük müşavirlik proje firmalarından KİK kapsamında yaptıkları ve zaman zaman iptale giden ihalelerden vazgeçilmiş olacak. 2011 yılından itibaren sadece Ulaştırma Bakanlığı, YİD yöntemiyle 9.380 km otoyol projesi yapımını planlarken, bu projeler arasında 3. Boğaz Köprüsü’nün de içinde olduğu Kuzey Marmara Otoyolu, Ankara-Samsun, Ankara-İzmir gibi büyük otoyol projeleri de bulunuyor.

Öte yandan düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihle eşzamanlı olarak Hükümetin çok sayıda büyük altyapı projesinde düğmeye basacağını açıklaması da dikkat çekiyor. YİD yöntemiyle, özel sektör eliyle ya da özel sektör-kamu ortaklığıyla yaptırılacak büyük projeler arasında en başta İstanbul’a 3. Boğaz Köprüsü ve uzunluğu 414 kilometreyi bulması beklenen Kuzey Marmara Otoyolu Projesi, İstanbul’a 3. Havalimanı projesi ve yılan hikayesine dönen ancak 2011’de yeniden ihaleye çıkılacağı açıklanan Salı Pazarı- Galataport projesi geliyor.

Kanun nasıl devre dışı

Yap-İşlet Devret projelerinin müşavirlik hizmetlerini KİK kapsamı dışında bırakacak torba yasa tasarısının 97. maddesinde “Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılacak projelerde Kamu İhale Kanunu’na tabi olunmadan müşavirlik hizmet alımı yapılabilir. Sözkonusu hizmet alımına ilişkin esas ve usuller Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenir” deniliyor.

Böylece kamu kuruluşlarının büyük altyapı yatırımlarını oluşturan YİD projelerinde, sıklıkla tanınmış yabancı ortaklı ya da büyük uluslararası müşavirlik firmalarının katılabildiği ihaleler yerini, KİK dışında yöntemini Hükümet’in belirleyeceği süreçlerle belirlenecek.

Tasarının değişiklik yaptığı 3996 sayılı kanun, kamu kurum ve kuruluşlarınca, ileri teknoloji veya yüksek maddi kaynak gerektiren bazı yatırım ve hizmetlerin, yap işlet devret modelleri çerçevesinde yaptırılmasını düzenliyor. Kanunda torba yasayla yapılan değişiklikle, köprü, tünel, baraj, sulama, içme ve kullanma suyu, arıtma tesisi, kanalizasyon, haberleşme, elektrik üretim, iletim, dağıtım ve ticareti, maden ve işletmeleri, fabrika ve benzeri tesisler, çevre kirliliğini önleyici yatırımlar, otoyol, trafiği yoğun karayolu , demiryolu, gar kompleksi, lojistik merkezi, yeraltı ve yerüstü otoparkı ve sivil kullanıma yönelik deniz ve hava alanları ve limanları, yük ve/veya yolcu ve yat limanları ile kompleksleri, sınır kapıları, milli park, tabiat parkı, tabiatı koruma alanı ve yaban hayatı koruma ve geliştirme sahalarında planlarda öngörülen yapı ve tesisleri, toptancı halleri ve benzeri yatırım ve hizmetlerin yaptırılması işlerinde Kamu İhale Kanunu’na göre her tür danışmanlık/ müşavirlik işi, KİK kapsamı dışına çıkarılmış oluyor.

Müşavirlik projelerde en kritik adım

Müşavirlik hizmet alımının Kamu İhale Kanunu kapsamı dışına çıkarılmasının önemi şöyle: Büyük yatırım projeleri için hizmet alınan müşavir firma, işi yapan değil ancak işi işveren adına yaptıran konumunda. Örneğin işveren adına ihale evrakı hazırlama da buna dahil. Müşavirlik hizmeti, bir projenin nasıl gerçekleştirileceğinin tüm detaylarının belirlenmesi anlamını taşıyor. YİD işlerinde genel anlamıyla müşavirlik hizmeti, projenin başlamasından, tamamlanıp, gerekli normlara sahip olup olmadığının kontrolüne kadar ki süreçlerin tamamını belirleyen kritik bir hizmet alımı. Projenin ana aksını oluşturan müşavirlik hizmeti, sözkonusu yatırımın planlama çalışması, ihale şartnamesinin oluşturulmasından, ihale süreçlerinin tamamındaki ilgili ihale dökümanlarının hazırlanması, yatırımın fizibilite etütleri, bu işi yapacak firma ya da firmaların hangi şartları taşımaları gerektiği, bu firmaların yeterliliklerinin neler olması gerektiği, teklif değerlendirme, sözkonusu yatırımın maliyeti, kaç yılda, nasıl tamamlanması ve nasıl teslim edileceği ve projenin her aşamada kontrolü, tamamlandıktan sonra gerekli normlara sahip olup olmadığının kontrolü ve onayını kapsıyor.
Vatan/Gülümhan GÜLTEN