Ahmet Yavuz: Vergi değişiklikleri yargıdan döner!

Bir süredir bütçe açığının beklenenden büyük çıkacağı, bu açığı kapatmak için tedbirler alınması gerektiği konuşuluyor. Malum bütçe açığını kapatmanın iki yolu var, ya giderler kısılacak ya da gelirler artırılacak. Yıl içerisinde hesaplamaların da üzerinde harcama kalemlerinin oluştuğu bir hengamede, seçime de gidilirken harcamaların kısılması ihtimali düşünülmüyor bile. Gelirlerin artırılması meselesinde de faiz alternatifi pek kullanılacak gibi değil. Çünkü ülke yüksek faiz ödemekten uzun yıllar çok çekti. Faizlerin bu düzeyde tutulması borçlanarak cari açığın kapatılması ihtimalini de zayıflatıyor. Bu durumda 10 milyarlık ek gelirin vergi artışlarından sağlanması şu an için en güçlü ihtimal olarak ortaya çıkıyor.

Vergi oranının artırılmasıyla her zaman vergi gelirlerinin artmayacağı gerçeği vergi teorisinde bilinen bir durumdur. Ancak şu an için piyasa o üst sınırda mıdır bilinmiyor. Bir çok sektör temsilcisi, gelirlerdeki düşüşün piyasadaki durgunluktan yani talep eksikliğinden kaynaklandığını, ekonominin motoru durumunda olan inşaat, otomotiv gibi sektörlerde yapılacak vergi artışının durgunluğu artıracağını iddia ediyor. Oluşması muhtemel bir durgunluk ÖTV gelirlerindeki artış beklentisini karşılamayabileceği gibi, KDV ve Kurumlar Vergisi gibi farklı vergileri olumsuz yönde etkileyebilir. Merkez Bankası yetkililerinin de tütün ve alkollü içeceklerde yapılacak vergi artışlarının enflasyonu tırmandıracağı uyarısı verdiği iddia' ediliyor. Bandrollü ürünlerde vergi zammından kaynaklanan fiyat artışlarının kaçak ürünlere yönelimi artırdığı da unutulmamalı.

Bütün bunlar, ekonomi ve vergi ile ilgilenen hemen hemen herkesin söylediği ve gerçekliği tartışılır olan bilgiler. Kamuoyuna yansıyan ve henüz alınmış net bir karar olmadığının altı çizilen pakette öngörülen bir düzenleme ise hem hakka niyete hem de hukuk devleti ilkelerine aykırı. Gayrimenkul yatırım ortaklıklarına tanınan istisnaların kaldınlacagı, böylece 500 milvoiT liralık gelir elde edileceği düşüncesi gerçeği yansıtmıyor. Bir kere GYO istisnası Kurumlar Vergisi için geçerlidir. Kaldırılacak istisnanın gelir olarak etki göstermesi için yaklaşık bir yıl beklemek gerekecek. Öte yandan yıllarca inşaat sektörüne hareketlilik getirmek ve kurumsallaşmayı sağlamak için teşvik edilen GYO sektörüne tanınan istisna ani bir kararla kaldırılırsa bu alanda yatırım yapan müteşebbisler mağdur edilmiş olacak. Daha önceki teşvikler ve bu teşviklerden faydalanmak için yapılan harcamalar belirtilip mahkemelere müracaat edilirse mahkemelerin yeni hükmü iptal etmesi bile söz konusu olabilir. Dönemsel bütçe açığını telafi etmek için atılacak adımlar hesaplanırken, yapılacak düzenlemelerin neler getirip götüreceğini iyi hesaplamak, ona göre adım atmak gerekir.

Eşi vefat eden kadınlara bazı şartları taşımalan kaydıyla düzenli maaş alma imkânı getirildi. Bu yardımdan eşi vefat etmiş ve muhtaç olan, kanunla .kurulu sosyal güvenlik kuruluşlanna tabi olmayan ve bu kuruluşlardan aylık ve gelir almayan kadınlar yararlanabilecek. Yardımdan, resmi nikâhlı eşi vefat eden kadınlar fayda lanabiliyor.

Yardımdan yararlanmak isteyen kadınların adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre adreslerinin bulunduğu ve il ya da ilçede yer alan sosyal yardımlaşma ve dayanışm vakıflarına başvurmalan gerekiyor. Bu kişilerle ilgili gerekiyorsa hane dosyası oluşturmak amacıyla hane ziyaretleri yapılarak sosyal inceleme raporlan hazırlanıyor. Yardıma hak edilip edilmediğine mütevelli heyeti karar veriyor. Eğer söz konusu kişi çalışabilecek durumdaysa İşkur’a kaydı yapılıyor. Düzenli nakdi yardımlar iki ayda bir hak sahibi kadın adma bankaya yatınlıyor. Ancak kişinin sosyol ekonomik ve medeni durumlan düzenli olarak takip ediliyor.

Yardımdan faydalanan kadının tekrar evlenmesi, sistem üzerinden yapılan aylık sorgulamalarda muhtaçlık durumunun ortadan kalktığının tespit edilmesi, sosyal inceleme raporları doğrultusunda muhtaçlık durumunun değiştiğinin tespit edilmesi ve resmi evlilik bağı olmaksızın birlikte yaşamanın tespit edilmesi durumunda yapılan yardım mütevelli heyeti kararıyla kesiliyor.

Söz konusu yardımdan yararlanan kadınların durumu değerlendirilerek ayrıca şartlı eğitim ve sağlık yardımlan, eğitim materyali yardımı, yakacak ve gıda yardımlarından yararlanmaları sağlanıyor.

Bu imkândan faydalanmak için başvuru yapan kişi aynı zamanda yaşlı veya özürlü maaşı alıyorsâ daha düşük olan bu maaşı iptal edilip yeni bir maaş bağlanması söz konusu oluyor. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı olan ve il ve ilçelerde görev yapan vakıf çalışanlan tarafından vatandaşa her iki yardıma dair ödemelere ilişkin mevzuat bilgisi (2022 sayılı kanuna göre aldığı aylıktan vazgeç-mesi halinde gelir tespiti yaptırma mecburiyeti doğacağı vb.) aktarılıyor. Bu bilgilendirmeden sonra bahsedilen iki aylıktan birisi tercih edilecektir. Bunun için yardımdan yararlanacak kişilerden feragat ettiğine dair dilekçe alınıyor.

Eşi Vefat Eden Kadınlara Yönelik Yardım Programı’ndan (EVEKYP) faydalanmak için başvuru yapan' kişinin aynı zamanda evde bakım aylığı uygulaması kapsamında ‘özürlüye bakan kişi olarak (bakıcı)’ hak sahibi olması halinde, asgari ücret düzeyinde bir geliri olduğundan dolayı, EVEKYP’den faydalanması mümkün değil.

EVEKYP’den faydalanmak için başvuru yapan kişi, evde bakım aylığı uygulaması kapsamında ‘bakılan kişi (özürlü)’ olarak hak sahibi ise EVEKYP’den faydalanabiliyor. Aynı hanede birlikte yaşadığı çocuklarının sosyal güvenlik kapsamında olması halinde programdan faydalanamıyor. EVEKYP’den faydalanmak için başvuran ve gerekli şartlan taşıyan kişi çocuklanndan ayn yaşaması ve sadece onlann sağlık güvencesinden yararlanması halinde, yardım programından da faydalanabiliyor.

Zaman