Ahşap yapılar yangına daha dayanıklı!

Bir yapı malzemesi olarak ahşap, Anadolu'da binlerce yıllık bir geçmişe sahip. Hımış gibi çok önemli yapım sistemi Anadolu halkının depreme güvenlik arayışının vardığı sonuç...

Ayrıca ahşap geçmişte sadece konut inşaatında değil köprü yapımında, anıt binalarda da kullanılmış. Şimdi ise sıcak ve güzel ama modası geçmiş, eski, dayanıksız bir süsleme malzemesi olarak algılanıyor. Ne kadar acı!
300 yıl ayakta kalmış ahşap yapılar yıkılıp yerlerine betonarme taklitleri inşa ediliyor.
Buna karşılık Batı ahşabı yeniden keşfediyor. Başka malzemelerin yetersiz kaldığı birçok mimari sorunu çözebilen çağdaş bir mühendislik malzemesi olarak görüyor. Bugün ahşap ile 150 metrelik açıklıklar kolonsuz geçiliyor. Betonarme binaların yangından kaçma koridorları ahşaptan yapılıyor, aşın rutubetli ortamlarda yüksek hizmet ömrü sebebiyle ahşap kullanılıyor.
Ahşap kaynağı yenilenebilen tek yapı malzemesidir. Bu özelliği, üretimi ve işlenmesi için az enerji istemesi (aynı miktar alüminyumun ellide biri kadar), dönüşebilir olması ve üstün ısı yalıtım özellikleri ile birleştirilince onu çağımızın çevre ve enerji sorunlarına en iyi cevap veren malzemesi yapıyor. Bilinenin aksine ahşap kullanmak ormanların yaşamasını sağlar. Nitekim kişi başına ahşap tüketimi fazla olan ülkelerde orman alanları devamlı çoğalmakta. Çünki, kesilen ağaç yenilenmekte, daha bilinçli korunmakta..

Yanan ama yangına dayanıklı bir malzeme..

Genel kanının aksine ahşabın yangına direnci beton ve çelikten üstün. Bugün ABD'de kapalı spor salonu gibi büyük kalabalıkların bulunacağı yerler, yangın tehlikesine karşı ahşap karkas olarak inşa edilmekte. Ve yine aynı sebeple çelik konstrüksyonlar ve ahşap yapılarda kullanılan çelik bağlantılar, ahşap ile kaplanmaktadır.
Yangının başlama sebebi hiçbir zaman ahşap değildir ve ısı geçirmeme, kömürleşme özellikleri nedeniyle ahşap-karkas yapının büyük yangınlara ne kadar dayanabileceği kesin olarak hesaplanabilmektedir. Ahşap yapılar yangına 30-90 dakika dayanabilecek şekilde tasarlanabiliyor. Ancak çıplak çelik konstrüksyon (çeliğin genleşme katsayısının yüksekliği yüzünden) çok kısa bir sürede eriyerek taşıma gücünü tamamen kaybedebiliyor, inanın, gerçek bu!

Çürür ama uzun ömürlüdür.. Bütün yapı malzemeleri zamanla eskir. Çelik paslanır, plastik kırılganlaşır. Ahşabın da birçok biyolojik düşmanı vardır. Mantarlar bakteriler, böcekler ve termitler. Bunlardan bir kısmı ahşabın tamamen yok olmasına bazıları ise sadece görüntü bozukluklarına sebep olur. Ama artık bütün bunların önlemleri 'ardır.
Aslında ahşabın çürüyebilmesi onun en olumlu özellikle-inden biri. Ormanda büyüyen ağaçların hiç yok olmadığını )ir düşünün! Ahşap "tabiatta yok olabilen" bir malzemedir. 'Çöpü" yoktur, istendiği zaman ona, onu sonsuza kadar salacak tasarım ve teknolojiyi uygulayabilir, istediğimiz zaman da yakabilir ya da çürümeye terk edebiliriz. Çam ağacından üretilmiş bir ahşap pencerenin hizmet ömrü ne kadardır
Tam 60 yıl! Tabi ki onu uygun önkoruma işleminden geçirmişseniz. İngiltere'de PVC pencereler için verilen hizmet ömrü ise sadece 15 yıl!
Ahşap önkoruma; ahşabın bünyesine, onu zararlı mantar ve böceklerden koruma amacı ile, çeşitli kimyevi maddelerin emdirilmesi işlemidir. Ancak nalburdan, teneke içinde alınıp fırça ile sürülen mamuller "ahşap önkoruma" kavramının dışında tutulmalıdır.

Ahşap "çalışır" ama boyu uzayıp kısalmaz Ahşap ısı ile boyut değiştirmez, ısı ile yumu sayıp sertleşmez. 20.000 değişik doku ve renk seçeneği Ahşabın bir önemli özelliği de birbirinden farklı binlerce türü olması. Dünyada 20.000'in S  üzerinde ağaç türü var, iyi araştrılırsa yapılacak işe uygun tür mutlaka bulunur.
Bakım yapılabilen, tamir edilebilen bir malzemedir ahşap. Ahşap aslında güzel yaşlanır.

Güneşin etkisi ile rengi solar, grileşir. Rüzgr ile taşının toz toprak yüzeyini aşındırır ve aşırı olmadığı zaman hoş bir görüntü oluşur. Yüzeyde küf oluşabilir, çatlaklarda pislik birikir, çatlağın büyümesi ile içeriye su bile girebilir ama ahşabı bu tür bozulmalardan korumanın yolu, yüzeyi bir "yüzey koruyucu" ile kaplamaktır.

Ahşap günlük hayatımıza o kadar yoğun bir şekilde girmiş ki onu bir türlü, bir yapı malzemesi, bir mühendislik malzemesi olarak algılayamıyoruz galiba. Ahşam mükemmel bir yapı malzemesidir. Bu gerçeği kabul edip, çağımızın getirdiği yeni teknolojilerle ahşabı yeniden tanımalı ve onu doğru kullanmayı yeniden öğrenmeliyiz, bir an önce. Unutmayalım! Geleceğimizi ahşap ile inşa edeceğiz. Deprem ne kadar Anadolu'nun acı gerçeği ise, ahşap yapılarımız da ona karşı o kadar güçlü gerçek.. Yeter ki, aklımızı başımıza toplayıp içine beton döktürmeyelim!

Akit