Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesi ertelenebilir!
Rusya Federasyonu hükümetine bağlı Analiz Merkezi’nin Stratejik Enerji Araştırmaları Direktörü Kurdin, Gazprom'un, Türkiye'ye sattığı gazı kesmeyeceğini söyledi. Kurdin, Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesiyle ilgili de konuştu.
Rus milli doğalgaz şirketi Gazprom'un, her koşulda gaz tedarik eden şirket posizyonunda olmak istediği için Türkiye'ye sattığı gazı kesmeyeceğini dile getiren Kurdin, daha önce Ukrayna-Rusya krizinde olduğu gibi paraları ödendikçe Gazprom'un gaz satmaya devam edeceğini söyledi.
''GAZ SATIŞI TİCARİ BİR OLGUDUR''
Kurdin, "Politik tansiyonun yüksek olması bile etkilemez, çünkü gaz satışı ticari bir olgudur" dedi.
''PROJE İPTAL OLMAZ''
Alexander Kurdin, "Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesi ile ilgili olarak da şunları kaydetti: "Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesi tamamen iptal olmaz fakat herhangi bir siyasi gelişme projenin ertelenmesine sebep olabilir."
Lahey Stratejik Araştırmalar Merkezi Uzmanı Sijbren de Jong da Akkuyu Nükleer Güç Santrali ile alakalı projenin süreçten etkilenebileceğini söyledi.
Türkiye'nin Gazprom'un en büyük ikinci pazarı konumunda olduğunu hatırlatan de Jong, "Rusya'nın gazı kesmesi zaten mantıksız bir durumdur" diye konuştu.
Akşam
Haber Posta Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı...
Rusya Federasyonu hükümetine bağlı Analiz Merkezi'nin Stratejik Enerji Araştırmaları Direktörü Alexander Kurdin, Türk hava sahasını ihlal eden Rus savaş uçağın düşürülmesinin mevcut projeleri etkilemeyeceği belirterek, "Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesi tamamen iptal olmaz fakat herhangi bir siyasi gelişme projenin ertelenmesine sebep olabilir" dedi.
Kurdin, son dönemde yaşanan gerginliğin Türkiye-Rusya enerji ilişkilerine olası etkilerini değerlendirdi. Rus milli şirketi Rosatom'un üstlendiği Akkuyu projesinin en başından kolay bir proje olmadığını belirten Kurdin, projenin, süreçten dolaylı etkilenebileceğini söyledi.
'PROJE İPTAL OLMAZ'
Kurdin, enerji alanında devam eden iş ilişkilerin kesintiye uğramayacağını, fakat gelişmekte olan yatırım projelerinin sekteye uğrayabileceğini ifade ederek, "Bu projeler olumlu siyasi müdahelelerle hayata geçer ama şu anda bu dostane ortam yok. Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesi tamamen iptal olmaz, fakat herhangi bir siyasi gelişme projenin ertelenmesine sebep olabilir" diye konuştu.
'GAZ SATIŞI TİCARİ BİR OLGUDUR'
Rus milli doğalgaz şirketi Gazprom'un, her koşulda gaz tedarik eden şirket posizyonunda olmak istediği için Türkiye'ye sattığı gazı kesmeyeceğini dile getiren Kurdin, daha önce Ukrayna-Rusya krizinde olduğu gibi paraları ödendikçe Gazprom'un gaz satmaya devam edeceğini söyledi. Kurdin, "Politik tansiyonun yüksek olması bile etkilemez, çünkü gaz satışı ticari bir olgudur" dedi.
'İKİ ÜLKE DE ZARAR GÖRÜR'
Lahey Stratejik Araştırmalar Merkezi Uzmanı Sijbren de Jong da Akkuyu NGS ile alakalı projenin süreçten etkilenebileceğini ifade ederek, Rusya'nın projedeki payının çok yüksek olduğunu ve projenin iptal olması halinde iki ülkenin zarar göreceğini dile getirdi. Türkiye'nin Gazprom'un en büyük ikinci pazarı konumunda olduğunu hatırlatan de Jong, "Rusya'nın gazı kesmesi zaten mantıksız bir durumdur" diye konuştu.
Türk Akımı'na ilişkin yorumlarda da bulunan de Jong, "Rusya bu projeyi hayata geçirmek için finansal ve siyasal olarak yatırımda bulundu. Türkiye bu anlamda güçlü pozisyonda olan ülke konumundadır. Çünkü Gazprom Türkiye'ye geldi ve Türk Akımı'nın yapılmasını talep etti" değerlendirmesinde bulundu.
Posta
Türkiye ve Rusya arasındaki gerginlik, ekonomide adeta soğuk savaşa döndü. Türk TIR’ları ülkeye sokulmuyor, gıda ürünlerine sıkı denetim var.
Rusya Başbakanı, ‘Yatırımlar durabilir’ derken, Akkuyu Santrali’nin ertelenmesi konuşuluyor. Türk Akımı ve sivil uçuşların iptali gündemde.
Rusya, Gürcistan ve Ukrayna üzerinden ülkeye giren Türk ihraç ürünlerine gümrük kapılarını kapattı. Bazı Türk TIR’larının geri dönmeye başladığını belirten Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, “Rusya’ya Türk TIR’larının girişinde sürekli sıkıntı yaşıyorduk. Son gelişmeyle Rusya gümrük kapılarını kapattı” dedi.
Gümrüklerden Türk malları sokulmazken, gıda başta olmak üzere bazı ürünlerin boykot edileceği ifade ediliyor. Kommersant gazetesi “Rusya, Türk mallarına karşı savaş başlatıyor” manşetiyle Türk mallarına önemli sınırlamalar getirileceğini yazdı. Gazete, Rus gümrüklerinin Türk menşeli ya da Türkiye’den gelen mallara ‘riskli ülke grubu’ işlemi yapılması konusunda resmi uyarı almaya başladıklarını bildirdi.
Türkiye ile Rusya arasında gerilen ilişkilerden sonra gözler iki ülke arasındaki tek kalemde yapılacak en büyük yatırım olan Akkuyu Nükleer Santrali’ne çevrildi. 20 milyar dolar yatırımla Rus devlet nükleer şirketi Rosatom’un Mersin’de inşa edeceği 4.800 MW gücündeki nükleer santralin ertelenebileceği belirtildi. Rusya Federasyonu hükümetine bağlı Analiz Merkezi’nin Stratejik Enerji Araştırmaları Direktörü Alexander Kurdin, Akkuyu Nükleer Santrali’yle ilgili olarak, “Akkuyu Nükleer Santrali tamamen iptal olmaz fakat herhangi bir siyasi gelişme projenin ertelenmesine sebep olabilir” dedi. Kurdin, paraları ödendikçe Gazprom’un gaz satmaya devam edeceğini söyledi. Akkuyu’nun 2022’de devreye girmesi planlanıyor.
Kremlin’DEN ‘Türkiye’ye ambargo yok” açıklaması gelirken, Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev’in talimatı kafaları karıştırdı. Medvedev, “Askeri ve diplomatik önlemler aldık. Böyle önlemler almaya devam edeceğiz” diyerek, yeni önlemler kapsamında bazı ortak yatırım projelerinin durdurulabileceğini söyledi. Medvedev, önlemler kapsamında Türk şirketlerinin faaliyetlerine sınırlama getirilebileceğini, yatırım görüşmelerinin sonlandırılabileceğini belirtti.
RUSYA, Türkiye’den gıda maddesi ithalatıyla ilgili düzenlemelerini sertleştiriyor. Akdeniz sineği, listeria bakterisi gibi nedenlerle sık sık Türkiye’den gelen meyve ile sebzenin ülkeye girişine izin vermeyen Rusya, yine işbaşında. Rusya Tarım Bakanı Aleksander Tkaçev, Türkiye’den gelen gıda maddelerinin daha sıkı denetlenmesi talimatını verdi. Türk üreticilerin Rusya’nın düzenlemelerini sık sık ihlal etmesi nedeniyle bu kararın alındığını belirten Tkaçev, bazı ürünlerin kimyasal maddeler pestisit ve nitrat gibi zararlı maddeler içerdiğini söyledi. Önlemlerden Rusya’nın gıda ithalatının yüzde 15’inin etkileneceği belirtiliyor.
RUSYA Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Ruslar’ın Türkiye’ye gitmemesi açıklamaları üzerine Rusya’dan Türkiye’ye turist getiren tüm uçak seferleri iptal oldu. Tur operatörleri Türkiye rezervasyonlarını durdurdu. Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Osman Ayık, Rus operatörlerin 2016 için de rezervasyonların iptal etmeye başlandığı uyarısında bulundu.
Rusya Ekonomi Bakanı Aleksey Ulyukayev, Türkiye ile Serbest Ticaret Bölgesi anlaşması görüşmelerini durduracaklarını açıkladı. Ulyukayev, Türkiye ile Rusya arasındaki sivil uçuşları da durdurabileceklerini söyledi. Ulyukayev, Türkiye’ye uygulanan yaptırımlara Türk Akımı Boru Hattı projesinin dahil edilebileceğini sözlerine ekledi. Ulyukayev’in açıklamaları sonrasında THY ve Pegasus Havayolları’nın hisseleri borsada geriledi. THY hisseleri yüzde 2.77, Pegasus hisseleri yüzde 4.41 düştü. THY, Rusya’da 10 noktaya haftada 90 sefer düzenliyor. Gelirlerinin yüzde 1.5’ini bu ülkeden elde ediyor.
Rusya Futbol Federasyonu, ülkedeki futbol takımlarının kış kamplarını Türkiye’de yapmamaları için karar aldı. 2 bin 500 kulüp Ocak-Nisan döneminde Antalya’ya geliyordu.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Ömer Cihad Varan, Türkiye’nin Rusya için, Rusya’nın da Türkiye için hem ekonomik hem de siyasi açıdan önemli ülke olduklarını söyledi. Vardan, ekonomik ilişkilerin derinleşerek geliştiğini belirterek, “Salı günkü olayda Türkiye daha önce ilan ettiği ve uluslararası topluma bildirdiği angajman kuralları çerçevesinde hareket etmiştir. Bundan sonrasında ise krizin büyütülmeden yoğun görüşmeler ve yapıcı girişimlerle çözülmesinde her iki ülke için fayda görmekteyiz” dedi.
Türkiye-Rusya İş Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan, barışçı siyasal geçişin sağlanmasının, herkesin önceliği olması gerektiğini belirtti. Özilhan, “Bu anlayış çerçevesinde gerilimleri tırmandırıcı değil yatıştırıcı olmak herkesin sorumluluğudur. Türkiye ve Rusya’nın, koşullar ne olursa olsun yıllara dayanan güçlü dostluklarını, her zamanki gibi şimdi de korumaları tüm tarafların ortak temennisidir. Türkiye-Rusya İş Konseyi olarak, iki ülke arasındaki yürüttüğümüz faaliyetlerimize devam edeceğiz” dedi.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Mithat Yenigün, Türk müteahhitlerin dünyaya açıldığı pazarlar arasında Rusya Federasyonu’nun her zaman önemli bir yere sahip olduğunu dile getirdi. Yenigün, “Rusya, Türk yurt dışı müteahhitlik hizmetleri açısından olduğu kadar inşaat malzemeleri talebindeki artış nedeniyle ülkemiz ihracatı açısından da önemli bir pazardır. Sorunun en kısa sürede aşılmasını ve daha güçlü bir iş ortamının oluşmasını umuyoruz” ifadelerini kullandı.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sami Kariyo, Türkiye ve Rusya arasındaki sağlam ekonomik, ticari ve sosyal ilişkilere dikkati çekti. Türk markalarının Rusya’da binin üzerinde mağazası ve milyonlarca müşterisi bulunduğunu söyleyen Kariyo, şunları kaydetti: “İnanıyoruz ki heyecan bir yana bırakılır, akıl galip gelir. Rusya ile birçok alanda yürüyen iş birliğimizin zarar görmesini istemeyiz. Henüz tansiyon çok yüksek, olayın sıcaklığının geçmesiyle ilişkilerimiz yeniden normale dönecektir.”
Haber Yeni Şafak Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı...
Sınırda düşürülen uçağı bahane eden Rusya, Türkiye ile giriştiği dev projeleri askıya almak üzere. Rus tarafı, Akkuyu Nükleer Santral projesinin Türkiye’ye yönelik yaptırımlara dahil edilebileceğini bildirdi.
Rusya'ya ihale edilen Mersin'deki Akkuya Nükleer Santrali Projesi durma yolunda. Uçak krizi sonrası Türkiye'ye yönelik bir dizi önlemi uygulamaya sokan Rusya, dev projelerin de yaptırımlara dahil edilebileceği mesajı verdi. Rusya Ekonomi Bakanı Aleksey Ulyukayev, Türkiye ile serbest ticaret bölgesi anlaşması görüşmelerini durduracaklarını, sivil uçuşlara sınırlama getirebileceklerini belirtirken, “Türkiye'ye karşı alınabilecek ekonomik tedbirlerden biri de, Türk ürünlerinin Rusya limanları ve hava sahasına girişinin yasaklanması olabilir” ifadesini kullandı. Türkiye'ye uygulanan yaptırımlara Türk Akımı boru hattı projesinin de dahil edilebileceğini belirten Ulyukayev, “Akkuyu Nükleer Santrali projesi de yaptırımlar dahiline alınabilir” dedi.
YATIRIMLAR DURUR
Rusya Başbakanı Dimitri Medvedev de Kremlin'in 'yaptırım uygulanmayacağı' yönündeki mesajlarının tam tersi yönde açıklamalar yaptı. “Bazı ortak yatırım projeleri durdurulabilir. Türkiye ile yüksek bir güven seviyesiyle üzerinde işbirliği yapılan yatırım projeleri dondurulabilir ya da tamamen sonlandırılabilir. Türk şirketlerinin faaliyetlerine sınırlama getirilebilir. Türkiye'den gıda ithalatı da kısıtlanabilir” ifadelerini kullanan Medvedev, gümrük vergileriyle ilgili yeni düzenlemeler yapılabileceğini de söyledi.
O PROGRAM İPTAL
Öte yandan Akkuyu Nükleer Santrali'ni yapan Rus devlet şirketi Rosotom, Türk gazeteciler için yaklaşık 1,5 ay önceden organize ettiği 'yeni nesil teknoloji tanıtımı programı'nı süresiz olarak erteledi. Programa katılması planlanan gazeteciler 'bilinmeyen' numaradan telefonla arandı. Gazetecilere tek tek bilgilendirme yapan Rus yetkili, 'programın süresiz şekilde ileri bir tarihe ertelendiğini' duyurdu.
Yeni Şafak
Bu haber Sözcü Gazetesi'nde şöyle yer aldı:
Akkuyu Nükleer Enerji Santrali'ndeki inşaatın durdurulduğuna dair haberlerlerle ilgili Enerji Bakanlığı'ndan açıklama geldi.
Reuters haber ajansı, Rusya’nın Akkuyu Nükleer Enerji Santrali’nin inşaatını durdurduğunu açıkladı. Dakikalar sonra Enerji Bakanlığı haberi yalanladı. Bakanlık, Rusya’dan kendilerine herhangi bir resmi bildirimin gelmediğini ifade etti. Rus Interfax ajansı ise Akkuyu’da çalışmaların sürdüğünü açıkladı.
Reuters haber ajansı, Türkiye’nin iki hafta önce Suriye sınırında Türk hava sahasını ihlal eden Rus savaş uçağını düşürmesinin ardından Rus Rosatom şirketinin kuruluşu olan Akkuyu NGS Mersin Akkuyu Nükleer Santrali Projesi’nde sahadaki inşaat çalışmalarını durdurduğunu belirtti. Ancak Türk Enerji Bakanlığı haberi yalanlayarak inşaatın devam ettiğini açıkladı. Enerji Bakanlığı, inşaatın durmasıyla ilgili Akkuyu NGS AŞ’den veya Rusya’dan kendilerine herhangi bir resmi bildirim gelmediğini ifade etti. Rus Interfax ajansı ise santralde çalışmaların devam ettiğini duyurdu.
Konu hakkında bilgi sahibi üst düzey kaynaklar, iki ülke arasındaki uluslararası anlaşmada yer alan ağır tazminat hükümleri nedeniyle Rusya’nın anlaşmayı fesihten kaçındığını belirtiyorlar.
20 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM
Türkiye ile Rusya arasındaki mutabakat kapsamında Rusya, dört üniteden oluşacak toplam 4,800 MW kurulu güce sahip Akkuyu Nükleer Santralini 20 milyar dolarlık yatırımla yapacak. Bu santral Türkiye’nin ilk nükleer santrali olacak. Konu hakkında bilgi sahibi üst düzey bir yetkili, “Rus jetinin düşürülmesinden sonra proje büyük bir belirsizliğe girdi. Ancak Rus şirket projeye şu ana kadar 3.5 milyar dolar civarında bir yatırım yaptı. Sözleşme hükümlerinde tek taraflı fesihte ağır tazminat koşulları var. O nedenle Ruslar şu anda fesih konusunda adım atamıyor” dedi.
Türkiye ile Rusya arasında, jetin düşürüldüğü 24 Kasım’dan bu yana karşılıklı ağır suçlamalar devam ederken, Rusya’nın gündeme getirdiği Türk Akımı Doğalgaz Projesi askıya alındı. Bunun yanı sıra Rusya 1 Ocak’tan geçerli olacak şekilde Türkiye’ye karşı bazı yaptırımlar uygulayacağını açıkladı. Projeye yakın bir kaynak, “Projedeki belirsizlik nedeniyle inşaat sahasında herhangi bir faaliyet yürütülemiyor. Ağır tazminat koşulları da proje sözleşmesinin feshinin önünde büyük engel” dedi.
Yetkililer ve kaynaklar, sözleşmedeki fesih hükümlerinin ne kadarlık bir tazminatı içerdiğine dair herhangi bir bilgi vermedi. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, “Yaşanan olaydan sonra mevcut tüm projeler yakından incelenecektir” demiş ancak Akkuyu Projesi’ne özel bir değerlendirme yapamayacağını açıklamıştı. Projenin bir belirsizliğe girdiğini ve beklenen gecikmenin artık daha da ileri bir tarihi kapsayabileceğini kaydeden üst düzey bir yetkili, “Kriz ne kadar sürer bilemiyoruz. Rusya projeden çekilmek de isteyebilir. Ama 2022′de santralin devreye alınması artık kolay olmayabilir” dedi.
Kasım ayı ortasında Antalya’daki G20 Zirvesi’nde Reuters’ın sorularını yanıtlayan Enerji Bakanı Ali Rıza Alaboyun, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in gerçekleştirdiği görüşmede Akkuyu Santrali’nin yapımı konusunda kararlılığın karşılıklı olarak beyan edildiğini ve santralin 2022 yılında devreye gireceğini düşündüğünü söylemişti.
“Rusya projeye devam edemezse diğer seçenekler değerlendirilir. Bu projeyi isteyen ve dünyanın önde gelen başka aday ülkeleri var” diyen aynı yetkili, “Türkiye’nin üçüncü nükleer santral için çalışmaları sürüyor. Bu ortam elbette bu konuda ısrarlı olan Rusya’yı artık seçenek olmaktan uzaklaştırıyor” dedi.
Türkiye’nin ikinci nükleer santralini Japonya-Fransa konsorsiyumu 22 milyar dolar yatırımla Sinop’a yapıyor. Üçüncü nükleer santral için çalışmalar devam ederken ABD, Japonya, Güney Kore, Çin ve Rusya bu projeyi yapmak isteyen ülkeler arasında sayılıyor.