Alışveriş merkezleri çarşıları vuruyor!

Dev alışveriş merkezlerinin kurulduğu kentlerde, çarşı esnafının bir bölümü ayakta kalma mücadelesi verirken bir bölümü bu duruma yenik düşüyor.

Kredi kartı kullanımının yaygınlaşması, marka ürünlerin daha fazla tercih edilir olması, ürünlerde çeşitlilik gibi unsurlar tüketicinin büyük alışveriş merkezlerini tercih etme nedenleri arasında yer alıyor.

Plazalarda sunulan sosyal aktivite imkanları da tüketicinin alışveriş merkezlerine daha fazla yönelmesini sağlıyor.

Plazaların gölgesinde mücadele veren çarşı esnafı da genellikle fiyatlarını daha uygun düzeylerde tutarak rekabet etmeye çalışıyor. Çarşı esnafının bir bölümü, kepenklerini kapatmamak için hipermarketlerin şehir merkezleri dışına taşınmasına ilişkin yasal düzenlemenin çıkmasını bekliyor.

Yeni bir tüketici kitlesi oluşturan plazalar, Anadolu insanının alışveriş kültüründe de önemli değişikliklere yol açtı. Birçok kentte art arda açılan büyük alışveriş merkezleri arasındaki rekabet, tüketicinin, daha uygun fiyata daha kaliteli ürün ve hizmet beklentisini artırdı.

Özellikle son yıllarda belirgin şekilde değişikliğe uğrayan alışveriş kültürü ile birlikte yurtta hızla 'çarşıdan plazaya' geçiş süreci yaşanıyor.

-TARİHİ ÇARŞIYA İLGİ AZALDI-

Yıllardır Samsun'da özellikle giysi konusunda alışveriş mekanı olarak bilinen tarihi Bedesten Çarşısı zaman içinde önemini yitirirken, İstiklal ve Gazi caddeleri alışveriş konusunda kentin en bilinen yerleri oldu. 1,5 yıl içinde açılan kentin uç noktalarındaki 2 büyük alışveriş merkezi, alışveriş kültürüne de yeni boyut kazandırdı. Hafta sonları söz konusu iki alışveriş merkezindeki ziyaretçi sayısı on binleri bulmaya başladı.

Büyük alanlar üzerine, milyonlarca dolarlık yatırım yapılarak kurulan dev alışveriş merkezlerinde onlarca mağaza, yüzlerce araç kapasitesine sahip otoparklar, sinema salonları, eğlence merkezleri bulunuyor.

Eylül ayında da Samsun'da yeni bir alışveriş merkezinin temelinin atılması planlanıyor. Canik beldesinde yaklaşık 150 milyon avroluk yatırımla inşa edilmesi planlanan alışveriş merkezi 34 bin metrekarelik alan üzerine inşa edilecek.

-SEMT PAZARI DA İŞ MERKEZİNE TAŞINACAK-

Sivas'ta pazar günleri kurulan semt pazarının bulunduğu alana modern bir iş merkezi inşa ediliyor. Cadde ve sokaklarda kurulan semt pazarlarının sağlık ve estetik açıdan uygun olmadığını düşünen Sivas Belediyesi, pazar esnafını rahat ettirebilmek ve bu bölgelerdeki trafik akışını kolay bir şekilde sağlamak amacıyla Kalıcı ve Kapalı Pazar Projesi'ni hayata geçirdi.

Mimar Sinan Mahallesi'nde pazar günleri kurulan semt pazarının yerine inşa edilen iş merkezinin yakın dönemde tamamlanmasının planlandığını belirten yetkililer, kentin modern bir iş merkezine ve semt pazarına kavuşacağını kaydettiler.

Bölgeyi bir cazibe merkezi haline getireceği bildirilen iş merkezinde, bowling, sinema ve konferans salonlarının, kafelerin, restoranların ve arka ürünlerin satılacağı mağazalar bulunacak. Yetkililer, Kapalı ve Kalıcı Pazar Projesi kapsamında, Alibaba Mahallesi'nde kurulan Pazartesi Pazarı'nda da bu uygulamanın hayata geçirilmesinin planlandığını belirttiler.

-'ÇARŞIDAKİ İŞ YERİ SAYISI DÜŞÜYOR'-

İzmir'de Kemeraltı Esnafı Derneği Başkanı Mehmet Gülaylar, hipermarketler ile geleneksel çarşılarda dükkan işleten esnaf arasında haksız rekabetin bulunduğunu söyledi.

Hipermarketlerin toplum üzerinde 'çağdaş alışveriş, ucuz alışveriş merkezi' imajı yaratmaya çalıştığını ifade eden Gülaylar, 'Üreticinin büyük alışveriş merkezlerinde ürününü sattırabilmek için raf parası ödediğini duyuyoruz. Küçük esnaftan daha ucuza mal satın alıyorlar ve bazı ürünleri tüketiciye bizden ucuza satıyorlar. Uyguladıkları dampingler nedeniyle tüketici gün geçtikçe Kemeraltı'ndan ve geleneksel çarşılardan uzaklaşıyor' dedi.

Büyük alışveriş merkezi sayısının artmasıyla Kemeraltı'nda 14 bin 500 olan dükkan sayısının 9 bine düştüğünü kaydeden Mehmet Gülaylar, küçük esnafın haksız rekabetten korunması için Hipermarket Yasası'nın acilen çıkarılması gerektiğini söyledi.

İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (İESOB) Başkan Vekili Zekeriya Mutlu da Kemeraltı dışında Karşıyaka, Göztepe, Hatay gibi küçük esnafın bulunduğu çarşıların büyük alışveriş merkezleri nedeniyle canlılığını yitirdiğini söyledi.

Küçük esnafın başta büyük alışveriş merkezleri olmak üzere pek çok nedenden ötürü krize girdiğini kaydeden Zekeriya Mutlu, 'Esnaf arkadaşlarımızın son dönemde işlerinin iyi olduğu söylenemez.

Hipermarketler son yılların modası haline geldi. Tüketici hem alışveriş yapıp hem diğer gereksinimlerini karşılamak istiyor. Bu nedenle küçük esnaftan değil hipermarketlerden alışveriş yapıyor. Oysa, kredi kartına taksit gibi hipermarketlerin sunduğu pek çok olanağı küçük esnaf da artık sunuyor' dedi.

-GELİRİ DÜŞÜK TÜKETİCİ ÇARŞI ESNAFINI TERCİH EDİYOR-

Fırat ve Dicle nehirleri ile önemli tarım arazilerinin çevresinde bulunması nedeniyle tarihte önemli uygarlıkların mekanı olan, bu sebeple ekonomik hayatın yoğun yaşandığı Şanlıurfa, halen bu önemini devam ettiriyor.

Önemli ticaret yolları üzerinde bulunan kent, ekonomik anlamda da bölgenin ticaret hayatında canlılığın yaşandığı bir merkez konumunda.

Osmanlı döneminden kalan ve ticaretle uğraşan insanların hem ürünlerini satmak hem de konaklamalarını sağlamak amacıyla yaptırılan Gümrük, Mençek, Barutçu, Hacı Kamil, Kumlu Hayat hanlarının yanı sıra, Sipahi, Kazzaz, Pamukçu, Kınıca, Eski Kuyumcu, Kasap, Nacar pazarları halen kentte ekonomik hayatın yoğun yaşandığı bölgelerin başında geliyor.

Anadolu'nun otantik değerlerini halen koruyan han ve çarşılarda bakırcılar, marangozlar, kazancılar, kaybolmaya yüz tutan sanatları yaşatan esnaf bulunuyor. Gıda, ayakkabı ve giysi sektöründe çalışan çok sayıda esnaf da buradan geçimini sağlıyor.

Şanlıurfa Türkiye'nin kapalı çarşı bakamından en zengin kentleri arasında bulunuyor. Tarihi han ve çarşılarda ürünlerin fiyatlarının alışveriş merkezlerine göre daha uygun olması nedeniyle yoğun olarak maddi durumu iyi olmayan kesimdeki insanlar alışverişlerini halen buralardan yapıyor.

Yeni gelişen alanlarında kurulan büyük alışveriş merkezleri, kentin fiziksel görünümüne ve ekonomik yaşamına canlılık kattı. Ancak büyük alışveriş merkezleri genellikle ekonomik anlamda üst gelir grubuna hitap ediyor.

-'PARA, KENTE YATIRIM OLARAK GERİ DÖNMÜYOR'

Çanakkale Esnaf ve Sanatkarlar Odası Birlik Başkanı Mustafa Vurucu, alışveriş merkezlerinin esnaf ve sanatkarı olumsuz yönde etkilediğini, ancak halk açısından bakıldığında yararlı yönlerinin olduğunu söyledi.

Vurucu, alışveriş merkezlerinde 70-80 mesleğe hitap eden ürünler ile giyim, yiyecek gibi ürünleri toplu olarak ve tonlarla alındığını, esnafın ise daha az aldığını bu durumun da maliyete yansıdığını belirterek, 'Esnafın alışveriş merkezleriyle rekabet edecek gücü yok. Biz esnaf ve sanatkarın yaşamasını istiyoruz' dedi.

Çanakkale'de bulunan bazı alışveriş merkezlerinin sattıkları ürünleri başka şehirlerden getirdiği için Çanakkale üreticisinin bu alışveriş merkezinden yararlanmadığını ileri süren Vurucu, bazı alışveriş merkezlerinin Çanakkale halkından kazandığı parayı da yatırım olarak bu kente kullanmadığını, kazanılan paranın kentte kalması gerektiğini savundu.

Çanakkale 8 No'lu Meslek Komite Başkanı Mehmet Bayrak ise alışveriş merkezlerinin Çanakkale için yararlı olmadığını belirterek, 'Çanakkale'de bulunan alışveriş merkezlerinde kazanılan para kente yatırım olarak geri dönmüyor. Bir de bunla