Asıl kriz dünyadan büyük düşüş davadan
Mortgage krizi iflaslarla devam ediyor. Global krizi yaşayan dev ekonomiler süreci en az zararla atlatmak için acil önlemler alıyor. Türkiye ise çözüm üretmek yerine siyasi çalkantılar yaratarak zararını katlıyor.
Yargıyay Başsavcısı'nın cuma günü piyasaların kapanmasının hemen ardından verdiği “Ak Parti laikliğe ayykırı davranışları nedeniyle kapatılmalı” iddianamesi dün piyasalarda bomba etkise yarattı. Ulusal 100 Endeksi, gün içerisinde 3 bin 500 puanlık kayıpları görürken Endeks gün sonunda 3.176 puan gerileyerek günü 39 bin 409 puan seviyesinden tamamladı. Hisse senetleriyse cuma gününe göre yüzde 7,46 oranında değer kaybetti.
Uluslararası piyasalarda yaşanan ekonomik gerginlik, dünyanın en önemli yatırım bankalarındanBear Steams'ın batması ve Yargıyay Başsavcısı'nın iddianamesi çalkantının artarak devam etmesini beraberinde getirdi. Tüm bu olumsuzlukların borsaya maliyeti ise yaklaşık 18 milyar dolar civarında oldu.
Emlak daralır enflasyon patlar
Uzmanlara göre maliyet sadece bu rakamla sınırlı değil. Yurtiçi ve yurtdışı belirsizliklerin devam etmesi enflasyonun tırmanmasına, başta emlak ve otomotiv sektörleri olmak üzere reel sektörün diğer alanlarına da yansıyabilir. Alternatifbank Hazine Baş Sorumlusu ve Genel Müdür Yardımcısı Murat Özer'e göre, kapatma davası olmasa da piyasalarda bugün düşüşler olabilecekti, ancak dava düşüşte katalizör etkisi yarattı. Özer'e göre dalgalanmanın maliyetleri şöyle,”Avrupa ülkelerine ihracat olumlu etkilenebilir ama kur baskısı Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadele konusunda zaafı ortaya çıkarır. Enflasyon olumsuz etkilenir,harcama talebi azalır. Bu duruma bağlı olarak konut ve otomotiv sektöründe fiyatlarda bir düşüş meydana gelir. Enerji fiyatları artar. ' dedi.
Olayı parti kapatma davası yanında uluslararası konjonktürle de ilgili olduğunu belirten Ekonomist Mustafa Sönmez, 'Tüm dünyada yaşanan ekonomik çalkantı zaten hissediliyordu bizde birde iç sorun eklendi. Piyasalardaki bu durum kalıcı olmayabilir. Ancak kur çıkar, ithalat pahalılaşır, ihracat gücü azalır, enerji maliyetleri artar. Emlakta durgunluk artarev fiyatlarında düşer. Enflasyonu kamçılanır.' diye konuştu.
Maliyeti 18 milyar dolar
Borsada yaşanan düşüşün maliyetinin yaklaşık 18 milyar dolar olduğunu belirten Merkez Menkul Değerler Araştırma Müdürü Özgür Yurtdaşseven, 'Dolarda ilk gün yaşanan yüzde 3'lük artış özellikle döviz açığı bulunan özel kesim açısından önemli bir risk artırıcı unsurdur. Emlak ve otomotiv sektörleri bu durumdan olumsuz etkilenecektir. Piyasada alıcı kalmayacağı için fiyatlarda bir düşüş yaşanacaktır. Bu tip bir dalgalanmanın tek olumlu etkileyeceği sektör ihracatçılar olabilir, ancak o taraftada bazı şirketlerde yüksek döviz pozisyonunun olduğu unutulmamalı. Enflasyon tarafında ise kurlar ne derece bu seviyelerde kalacak onu görmek gerekiyor. Eğer kurlarda mevcut yüksek seviyeler kalıcı olursa enflasyonun bundan olumsuz yönde etkilenmesi kaçınılmaz olacaktır' dedi
Dava satışları ikiye katladı
Profosör doktor Aydın Ayadın'a göre ise, yurtdışı borsalarda yüzde 3-4 arası düşüşler yaşanırken bizde yüzde 8 kayıp oldu.. Bunun nedeni dünyadaki krize bir de iç siyasetteki gelişmelerin eklenmesi. Türkiye'deki iç siyasetteki bu çekişmenin ve çalkantının dozunu aşağı çekmek gereklidir. Dozu artırmak kimsenin ekmeğine yağ sürmez. Ülke olarak bu hepimize zarar verir. İktidarın, muhalefetin, sivil toplum örgütlerinin ve diğer kuruluşların olaylara daha duyarlı olmaları gerekli.
Yüzde 60 dava sattırdı
Prof. Dr. Kerem Alkin'e borsada yaşanan satışta yüzde 60 davanın , yüzde 40 yurtdışı gelişmelerin etkisi bulunuyor.Dünyanın tanınmış finans kurumlarına yönelik olası iflas haberleri ve başta Beyaz Saray yönetimi olmak üzere Amerikan Merkez Bankası FED'in piyasalardaki kaosu toparlayamayacağına dair endişelere yargıtay davasının eklenmesi satışları tetikledi.
Biz ne yapıyoruz dünya ne yapıyor
Global krizi önemsemeden açıklamalar yapan Türkiye'nin tersine dünyanın önde gelen ülkeleri, krizi atlatabilmek için hem siyasal çalkantılardan uzak duruyor hem de yeni yeni çözümler üretiyor. bu önlemler sayesinde ise dünyanın en önemli yatırım bankalarından biri batarken ABD ve Avrupa bolsaları yüzde 3 gibi bir düşüşle sınırlı kalırken İMKB'de kayıp yüzde 8 ve 18 milyar dolar oluyor. İşte Türkiye'de global krize rağmen yaratılan siyasi çalkantı ve işte dünyada alınan kriz önlemleri;
Gelenek bozup banka kurtardılar
ABD Merkez Bankası Fed, son 40 yılda yapmadığı bir adımı atarak, yatırım bankası Bear Stearns'ü kurtarmak için fon sağlama kararı aldı. Bu fonu da JP Morgan aracılığı ile verecek.
”Faizde indirime devam” dediler
Amerikan Merkez Bankası (FED), hızla genişleyen küresel mali krizi yavaşlatmak için harekete geçti. Banka, yaptığı olağanüstü toplantıda, yüzde 3,5 olan faiz oranlarını çeyrek puan indirerek yüzde 3,25 yaptı.
145 milyar dolar pompaladılar
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush, ülke ekonomisinin durgunluğa girmesini engellemeyi amaçlayan 145 milyar dolar tutarında yeni bir önlemler paketi açıkladı ABD Başkanı ayrıca vergi indirimiyle işletmelere yeni yatırımlar yapıp istihdam yaratmalarına yardımcı olunacağını, bireylerin de harcama yapıp ekonomiyi canladırmaları için daha çok paraları olacağını belirtti.
İngiltere'den 10 milyar dolar
İngiltere Merkez Bankası, likidite sıkışıklığını gidermek için piyasaya üç gün vadeli 10 milyar dolar verecek. Bankanın, piyasa koşulları nedeniyle kısa vadeli para piyasasına, üç gün vade ile 10 milyar dolar (5 milyar sterlin)vereceği açıklandı.
(Yenişafak)