AVM’ler kira zammında yasal sınırı dinlemiyor!
Daha önce zamda yasal sınırı yükseltmek için bakanlıkla bir araya gelen, geçen hafta ise dövizle fatura kesmeye başlayan pek çok AVM, yasal sınırı aşıyor. AVM kiralarında neler oluyor? Sektör ve marka temsilcileri ne diyor? Dünya Gazetesi'nden Yener Karadeniz'in haberine göre; geçtiğimiz hafta yüzde 50 ve üzeri yabancı paya sahip markalara döviz üzerinden fatura kesen pek çok AVM, şimdi de Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği’nin (AYD) bakanlık ile görüşmesinin sonuçlarını beklemeden yasal sınır olan senelik TÜFE’nin üzerinde zam yapmaya başladı
Türkiye’de sayısı 440’ı geçen alışveriş merkezleri ile markalar arasındaki zam tartışmalarında boyut değişti. Dünya Gazetesi'nden Yener Karadeniz'in haberine göre; geçtiğimiz hafta yüzde 50 ve üzeri yabancı paya sahip markalara döviz üzerinden fatura kesen pek çok AVM, şimdi de Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği’nin (AYD) bakanlık ile görüşmesinin sonuçlarını beklemeden yasal sınır olan senelik TÜFE’nin üzerinde zam yapmaya başladı. Söz konusu uygulama sınırlı olmakla beraber sektörün en büyük aktörleri tarafından hayata geçirildiği ifade ediliyor.
Önceki hafta Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile görüşmüş ve kira yükselişi için ÜFE+TÜFE'yi ikiye bölüp senelik olarak hesaplanması ve yükselişin her ay için aynı olmasını istediklerini belirtmişti.
Alışverişe enflasyonist baskı
Erkek giyim markası Kiğılı’nın CEO’su Hilal Suerdem, son dönemde pek çok AVM’de yasal sınırın üzerinde zam uygulandığına dikkat çekti. Maliyetlerin çok fazla yükseldiği ve alışverişin de enflasyonist baskılar sebebiyle durduğu böyle bir süreçte söz konusu uygulamaların kendilerini zor duruma düşürdüğünü belirten Suerdem, sınırlı olmakla beraber sektörde pek çok aktörün bu tarz uygulamalardan mustarip olduğunun altını çizdi.
Hem yasal sınırın üzerinde zam uygulanması, hem de yabancı ve yüzde 50 yabancı ortaklı Türk markalarına organize bir şekilde dövizle fatura kesilmesi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Perakende Meclisi toplantısının da gündemine taşındı. Markaları Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı (BMD) Sinan Öncel, Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Başkanı Serhan Tınastepe ve Tescilli Markalar Derneği Başkanı İzzet Stamati’nin temsil ettiği toplantıda AVM tarafından ise AYD yönetim kurulu başkan yardımcıları Avi Alkaş ve Nuri Şapkacı bulundu. Toplantıda hem zam oranları hem de dövizle kira konusu değerlendirildi ve AYD’nin dövizle kira konusunda tavsiye mektubu yazması gerekliliği ifade edildi.
AYD’den tavsiye kararı bekleniyor
BMD Başkanı Öncel, yasal sınırın üzerinde zam ve dövizle fatura kesme uygulamasının sınırlı olmakla beraber sürdüğünü ve bu uygulamaların markaları zor duruma düşürdüğünü ifade etti.
Son yaşanan havaolayları ile beraber alışverişin durma noktasına geldiğine dikkat çeken Öncel, “Pek çok üye ve üyemiz olmayan perakendeciden konuyla ilgili yasal düzenleme yapılması için tarafımıza telepler geliyor. Biz de gerekli mercilere ilettik konuyu ama bu mağduriyetin giderilmesi için yasal düzenleme yapılana kadar AYD’nin konuyla ilgi tavsiye kararı alabileceğini belirttik. Markalarımızdan gelen talepler bu yönde” şeklinde konuştu. Öncel, “Lüks yabancı markalar faturalarını tüm dünyadaki fiyatları ile regüle edebiliyor ama yabancı ortaklı Türk markası zaten büyük bir rekabet içinde bu regülasyonu yapamıyor ve bu tarz uygulamalar onları çok daha zor durumda bırakıyor. Eşit ve adil değil” açıklamasında bulundu.
Bakan Nebati ile bir araya gelecekler
ZMD Başkanı Serhan Tınastepe, yasal sınırdan fazla zam uygulamasının sınırlı olduğuna ve bazı AVM’lerin sözleşmelerinde bulunan özel koşullardaki duruma göre belirlendiğine dikkat çekti.
Asıl sıkıntının ise yabancı ve yabancı ortaklı markalara döviz üzerinden kira uygulaması olduğunu belirten Tınastepe, “2018’de çıkan dövizle kiralama yasağı kararnamesinin devamlılığından yanayız. Her ne kadar serbest piyasa ekonomisinden yana olsak da Türkiye gelişmekte olan ve dışa bağımlı bir ülke. Böyle ekonomilerde dövizle kira almak akla yatkın bir durum değil. Kiranın bir gecede katlandığı günler yaşadık. 2018’de döviz ikiye katlandı. Geçen ay dolar bir ay içinde 8,3 TL’den 18 TL’ye çıktı, sonra 13 TL’ye geriledi. Ekonomisi dış borca bağlı ülkelerde dövizle kiralama yasağı son derece mantıklı ve uygulanabilir pozitif bir karar. Kararın arkasındayız. Konuyla ilgili olarak ailesi de perakende sektöründe yer alan Bakan Nurettin Nebati’den randevu talep ettik. TOBB Sektör Meclisi olarak görüşeceğiz. Bu markaların ülkeye muazzam katkısı var. Burada satış yapmakla kalmıyor aynı zamanda ihracatçı. Bulunduğu her ülkedeki mağazalarında Türk ürünlerini satıyor” diye konuştu.
AVM'lerde dövizle kira dönemi!
2024'e kadar AVM sayısının yüzde 10 artması bekleniyor!