AVM'lere yeni yönetmelik geliyor! Ortak gider sorunu çözülecek!
Türkiye’de AVM ve markalar arasında senelerdir gündemde olan ortak gider faturalarıyla ilgili düzenlemeye gidiliyor. Peki düzenleme ile neler değişecek? İşte ayrıntılar... Geçen aylarda AVM ve perakendecilerin çatı kuruluşu olan Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu'nun (TAMPF) hazırladığı uzlaşma metniyle ilk adımları atılan düzenlemenin, kanun koyucuların de ilaveleriyle yasalaşacacağına dikkat çeken sektör temsilcileri, kangren olmuş olan bu problemin gelecek yönetmelikle büyük oranda çözüme kavuşacağını aktardı
Türkiye’de AVM ve markalar arasında senelerdir gündemde olan ortak gider faturalarıyla ilgili düzenlemeye gidiliyor. Geçen aylarda AVM ve perakendecilerin çatı kuruluşu olan Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu'nun (TAMPF) hazırladığı uzlaşma metniyle ilk adımları atılan düzenlemenin, kanun koyucuların de ilaveleriyle yasalaşacacağına dikkat çeken sektör temsilcileri, kangren olmuş olan bu problemin gelecek yönetmelikle büyük oranda çözüme kavuşacağını aktardı. Düzenleme kapsamında ortak giderlerin kamu gözetim kurumu tarafından denetlenme, caydırıcı cezalar ve yönetim giderlerine kısıtlama gibi maddelere yer verilmesi öngörülüyor.
ORTAK GİDER GÜNDEMDEN DÜŞMÜYOR
Türkiye genelinde hali hazırda 442 AVM ve bu AVM bünyesinde faaliyette bulunan 500’e yakın marka bulunuyor. Ticaret Bakanlığı'nca son gerçekleştirilen düzenlemeye göre ortak giderler, perakende işletmelerinin satış alanlarının AVM'nin satış alanına oranı ölçüsünde bölünüyor. Müştereken tespit edilen gider paylaşım usulü en çok beş sene süreyle uygulanıyor. Yönetim ve pazarlama gibi hizmetler için katılım payı istenebilmesi ise taraflar arasında yapılan sözleşmeyle bağlantılı. AVM yönetimi, her sene mart ayı sonuna kadar, bir önceki senenin ortak giderleriyle ortak kullanım alanı gelirlerine ilişkin rapor hazırlayarak perakende işletmelerine iletmekle sorumlu. Fakat yine sektör temsilcilerinin aktardığına göre; mart ayının geride kalmasına karşın pek çok AVM rapora ilişkin yükümlülüğünü yerine getirmedi.
2 milyar lira şeffaflıktan uzak
Bu çerçevede şikayete konu olan ve bakanlığa bildirilen 5 alışveriş merkezine geçen ay ceza uygulandı. Son açıklanan veriler kapsamında; Türkiye'deki 81 şehrin 67’sinde AVM var. 2021 Haziran itibarıyla ülkedeki AVM sayısı 442’ye yükselirken, söz konusu AVM’lerin toplam kiralanabilir alanı ise 13 milyon 426 bin 898 metrekare oldu. Fakat gerek markanın gücü, gerek alışveriş merkezinin veya markalar arasında rekabet ortamı, yasal düzenlemenin taraflar arasında esnemesini sağladı. Ortak alan giderleri kapsamında pek çok kalemin de şeffaflıktan uzak olduğu belirtilirken, bu çerçevede 2 milyar liralık bir rakam gündeme geliyor.
Pazarlama giderlerine itiraz
Diğer taraftan son senelerde yoğunşekilde ciro kirasına geçilmesi sebebiyle reklam ve pazarlama giderlerinin de markalardan alınması, bir başka itiraza neden olan konulardan oldu. Bir marka temsilcisi, bu durumla ilgili açıklamasında, "Reklam ve pazarlama ile AVM, kendi reklamı yapılıyor. Bu yolla alışveriş artıyor ve bu da bizim ciromuza yansıyor" ifadelerini kullandı. Ciroları yükseldikçe AVM'ye ödedikleri rakamında arttığını belirten temsilci, ciro sebebiyle daha fazla kira ödediklerini dile getirdi.
Kirada sınıra takılan ortak gidere yükleniyor
Alışveriş merkezleri kira yükselişlerine senelik TÜFE ortalaması üzerinden gerçekleştirirken, ortak alan giderleri konusundaysa herhangi bir yasal düzenlemenin olmadığına dikkat çekiliyor. Bu sebeple kirada sınıra takılan alışveriş merkezlerinin bunu ortak alana yapılan zam ile telafi etmeye çalıştığına vurgu yapan bir sektör temsilcisi, "Şu an sektörde en önemli sıkıntı ortak alan konusu durum daha da kanserleşti" ifadelerini kullandı.
BMD ve TMD'den itiraz
Dünya'dan Yener Karadeniz'in haberine göre; alınan bilgilere göre; uzlaşma metnine 454 markayı temsil eden Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) ve Türkiye genelinde faaliyette bulunan yabancı markaları temsil eden Tescilli Markalar Derneği’nin (TMD) konuya itirazları gelmiş. Başlıklarda mutabık olan dernekler, detaylarda ise bazı maddelere şerh getirmiş. BMD ve TMD tarafından temsil edilen markalar AVM’lerde bulunan mağazaların yüzde 80’e yakınını meydana getiriyor.
Yıllık ortak alan gideri ikiye katlandı
Aldığımız bilgilere göre geçen yıl ortalamada metrekare başına 35 TL civarında olan metrekare başına ortak alan gideri, bu yıl 70 TL’ye kadar çıkmış durumda. Kaba bir hesapla 14 milyon metrekare kiralanabilir alana sahip AVM’lerin yıllık genel gider faturası geçen yıl 5,8 milyar TL iken bu yıl bu rakam 10 milyar TL’yi aşıyor. Markaya ve konuma göre ortak giderin kiraya oranı yüzde 5’ten yüzde 25’e kadar çıkabiliyor. Anadolu’da ise bu oran neredeyse kiraya yakın. Zira AVM boş kalmasın diye markaları düşük kira ile AVM’ye alan yönetim, ortak alan ile bu durumu telafi ediyor. Öte yandan son dönemde birçok AVM’nin de ortak gideri kiraya dahil ettiği belirtiliyor.
Yönetmelikte yer alması beklenen maddeler
Önümüzdeki günlerde çıkması beklenen yönetmelikte yer alacak muhtemel düzenlemelerin başında şunlar geliyor:
- AVM’lerin tam zamanlı çalışan personel giderleri temel giderler arasında olacak.
- Yönetim giderleri temel giderler arasında değil zorunlu olmayan giderler arasında yer alacak.
- Ortak giderde yönetmeliğe uyumsuzluk halinde uygulanacak cezalar caydırıcı olacak.
- Ayrıca yapılan hatalı işlemlerden dolayı perakendecinin fazla ödeme yapmış olması halinde bu ödemeler, reeskont faizi + yüzde 5 ceza oranı ile perakendeciye iade edilecek.
- Denetimler kamu gözetim kurumu tarafından yapılacak.
- Tüm dernekler tarafından ortak bir raporlama formatı ve denetime esas olacak gider kalemleri tanımları yönetmeliğe eklenecek.
- Reklam ve pazarlama giderleri ya sınırlandırıklacak ya da kaldırılacak.
AVM pazarı toparlanma sürecine girdi!