Ayçiçek yağı şeker un et süt makarna pirinç bulgura devlet desteği mi geliyor? 20 üründe sabit fiyat iddiası
Son 3 aylık dönemde zaman zaman vatandaşın almakta zorlandığı kimi zaman raflarda tükenen kimi zaman vatandaşın dükkan önünde kuyruğa girdiği ürünlere devlet desteği mi geliyor. Gündeme gelen son iddia hayata geçerse bu sorunun cevabı 'Evet' İşte detaylar...Hükümet artan gıda fiyatlarını frenlemek için KDV oranlarında indirime giderek oranları yüzde 18'den yüzde 8'e düşürdü
Türkiye'de 2021 yılının son aylarında artışa geçen döviz kurunun etkisiyle piyasalarda artan fiyatlar özellikle vatandaşın temel tüketim ürünlerinin etiketlerinde yazan rakamların tavan yapmasına neden oldu. Hükümet artan gıda fiyatlarını frenlemek için KDV oranlarında indirime giderek oranları yüzde 18'den yüzde 8'e düşürdü. Bu uygulamayla; tüketicilerin temel ihtiyaç maddelerinden olan sabun, şampuan, deterjan, dezenfektan, ıslak mendil, tuvalet kağıdı, kağıt havlu, kağıt mendil, peçete ile bebek ve yetişkin bezleri, hijyenik ped gibi ürünlerin satış fiyatları düşürüldü.
MARKETLERLE SABİT FİYAT GÖRÜŞMESİ
Gündeme gelen son iddia ise, son dönemde vatandaşın almak için yoğun talep gösterdiği ayçiçek yağı, şeker, un, kırmızı et, süt, makarna, pirinç, bulgur gibi ürünlerde sabit fiyat uygulamasına geçilebileceği. Uygulama hayata geçerse market rafında 20 liraya satılan bir ürünün 8 lirasını devlet ödeyecek. Bu konudaki fikrin uygulamaya geçirilmesi için zincir marketlerle görüşüleceği ve nihai kararın verileceği öğrenildi.
OSMANLI'DA UYGULANAN NARH SİSTEMİNİN BENZERİ
Basına yansıyan haberlerde ekonomi yönetiminin 20 temel gıda ürünü belirleyip bunların fiyatını belli bir seviyede tutmayı amaçladığı ifade ediliyor. Zincir marketlerle bu hususta görüşmeler yapıldığı, marketler nezdinde oluşacak zararın bizzat kamu tarafından karşılanacağı bir plan üzerinde duruluyor. Buna "narh sistemi" deniyor. Geçmişte hem ülkemizde hem de dünyada denenmiş ama kalıcı anlamda bir yararı görülmediği gibi gerek bütçede yarattığı tahribat gerekse de narh konulan ürünlerin üretilme motivasyonun azalması nedenleriyle olumsuz karşılanmış. Özellikle de 70'li yılların ortasında stagflasyon sorunu yaşayan ABD'de bu uygulama hayata aktarılmıştı. Ekonomistler ülkemizde zaten var olan KKM (Kur Korumalı Mevduat Sistemi) ile mevduatta farkın devlet tarafından ödenmesine ilaveten temel gıda ürünlerinde de farkın devlet tarafından ödenmesi bütçe üzerindeki yükü daha da büyütebileceğine dikkat çekiyor.
NARH SİSTEMİ NEDİR?
Narh, Osmanlı devletinde bir mal ya da hizmet için yetkililer tarafından belirlenen fiyatlardır. Yiyecek ve diğer tüketim malları için konulan sınırlandırma, sabit fiyat tesbit etme, fiyat sınırı ve kontrol altında tutma anlamlarına gelir. Narh kelimesi, devletin piyasada bulunan eşyaya fiyat koyması şeklinde de tanımlanabilir. Bu sayede ürünlerin azami satış fiyatını belirlenir.
Narh, sözlük anlamı ile, kanunun yetkili kıldığı resmî makamlar tarafından, bazı malların, özellikle de ihtiyaç ve tüketim maddelerinin uyulması kanun gereği mecburi olan ve satış fiyatları için tespit edilen azami sınırdır. Narh koymak, ihtiyaç maddeleri için azami ve sabit bir fiyat tespit edilir.