Milliyet gazetesi yazarı Prof. Dr. Erol Ulusoy, bugünkü yazısında banka hesabına bloke konulması konuşa ilişkin okurlarına çok önemli bilgiler aktardı. Dr

Prof. Dr. Ulusoy, “Zarar gören kişinin hukuka aykırı işlemin yapılmasına onayı varsa, hukuka aykırılık da ortadan kalkmış olur. Bankalar da sözleşmelere matbu ve standart bir şekilde hesaba bloke onayının verildiğini yazarlar...” dedi.

İşte Ulusoy’un bugünkü yazısının tamamı:

“Az yaşanan bir durum değildir... Bankadaki hesabınızda para olduğunu biliyorsunuzdur. Ödemeleriniz vardır. Tam da işlem yapacakken sizi çok kötü bir sürpriz karşılar: Banka hesabınızdaki parayı bloke etmiştir! Başına bu kötü olay gelen Peker Bey, “Peki bankalar istedikleri gibi banka hesaplarındaki parayı bloke edebilirler mi?” diye sorgulayınca siz değerli okurlarımla bu konuyu paylaşmak istedim.

Aslında herhangi bir bankanın hesaptaki parayı bloke etmesi hukuka aykırıdır. Çünkü Bankacılık Kanunu’nunda vadesiz mevduat, kişinin istediği zaman, vadeli mevduat ise belirli bir vadede geri ödenmek şartıyla kabul edilen paradır. Mevduattaki para niteliği gereği, bankanın mülkiyetindeymiş gibi farz edilir.
Bir an için bu konu size şaşırtıcı gelebilir; madem mevduattaki paramızın mülkiyeti geçici olarak bankanın eline geçiyor, o halde nasıl oluyor da, mevduat sahibinin borcu için bankanın mülkiyetindeki paraya haciz konabiliyor?

İşin aslı şu...

El cevap; bankanın mülkiyetindeki mevduata haciz konmuyor, mevduat sahibinin bankadan alacağı paraya haciz konuyor! Yani aslında bankaya yatırdığımız mevduat kadar (faizi, vergisi, hesap işletim ücreti vs hariç) bankadan alacaklı oluyoruz ve haciz konulan da mevduattaki paranın mülkiyeti değil, bankadan mevduat tutarı kadar alacağımız oluyor."

İşte detaylar...

"Neyse, daha fazla doktrinel tartışmalarla konuyu saptırmadan şunu söyleyeyim; Sevgili Peker Bey, her hesap sahibi, hesaptaki parası kadar bankadan alacaklı sayılır. Mevduatın, mevduat sahibine geri ödenmesi de asla kısıtlanamaz bir durumdur. Kişi istediği zaman geri ödenmek zorundadır. Alacak hakkı da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarınca geniş yorumlanarak mülkiyet hakkı çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Bu durumda bizim bir bankadan olan mevduatımızdaki paranın iadesini isteme şeklindeki alacak hakkımız da mülkiyet hakkımızın içinde olduğu düşünüldüğünde, bankanın paramızı bloke edip bize iade etmemesi, mülkiyet hakkının ihlali demektir. Hem Anayasa md 35 hem de AİHM 1 Nolu Ek Protokol hükümlerine aykırılık oluşturur.

SÖZLEŞMENİZE GÖZ ATIN

Sevgili Peker Bey, hukuka aykırılık, yapılan bir işlemin, davranışın, eylemin hukuk düzeniyle çelişmesi ve belirli hukuk yasalarına aykırılık bulundurmasıdır. Bir bankanın hesaptaki paraya bloke koyması demek, hesap sahibinin bankadan alacağı parayı istediği zaman isteme hakkının ihlali demektir ve bu, mülkiyet hakkının kapsamına giren alacak hakkının ihlali olduğundan, bariz bir şekilde bir hukuka aykırılık durumu barındırır.

Ancak; hukuka aykırılığı ortadan kaldıran bazı durumlar vardır. Mesela, zarar gören kişinin hukuka aykırı eylemin, işlemin yapılmasına onayı varsa, hukuka aykırılık da ortadan kalkmış olur.

Bunu bizim durumumuza uygularsak, eğer Peker Bey bankayla imzaladığı sözleşmeyle, bankanın hesaptaki paraya el koymasına onay vermişse, bankanın hesabına el koyması her ne kadar mülkiyet hakkının ihlali gibi gözükse de, hukuka aykırı bir durum olmayacaktır.

Tabii ki, sözleşmede de bankanın hangi durum ve koşullarda el koyacağının da bariz bir şekilde yazılması gerekir. Bankalar da bu durumu bildiklerinden dolayı sözleşmelere matbu ve standart bir şekilde hesaba el koyma izninin verildiğini yazarlar. Siz de kontrol edebilirsiniz.

Elbette bazen yazılı bir sözleşme yapılmadan mevduat hesabı açıldığı durumlar da  söz konusu olabilir. Sözlü mevduat sözleşmelerindeyse bankaya hesaba el koyması izni ve rızası verdiği kabul edilemez.

MAAŞ HESABINDAKİ PARALARA NE OLACAK?

Maaş hesabının hangi bankada açılacağına yasalar gereği işveren karar verir. İşverenimizin seçtiği banka ile yaptığımız maaş hesabı sözleşmesinde de bankaya bazı durumlarda el koyma yetkisi veririz. Sözleşmenin bir nüshası sizde olmalı. Maaş hesabımıza ilişkin sözleşmede bankaya tek taraflı el koyma yetkisi vermişsek, hukuka aykırılık ortadan kalkacağından, maaş hesabımızdaki paraya el konulması mülkiyet hakkının ihlali olsa bile hukuka aykırı bir durum olmayacaktır.

Ama, maaşın tamamına el konulamaz. Zira, kanaatime göre, İİK md 83 gereği madem özel muvafakat yoksa, maaşın dörtte birine el konulabiliyor, banka da maaş hesabındaki paranın dörtte birini haczedebilir. Haciz yetkisini aşan yetkinin tek taraflı olarak bankaya verilmesi kabul edilemez, kişisel yorumum böyle.”

EYT için hayaller yine suya düştü! Ortalık fena karıştı!