Bina zemini nasıl olmalı? Zemin sıvılaşmasının olduğu yere ev yapılır mı? İstanbul'da riskli bölgeler hangileri?

Bina zemini nasıl olmalı? sorusunun en önemli yanıtlarından biri “sıvılaşma olmayan bir zemin” yanıtı olacaktır diyen İnşaat doktoru, zemin sıvılaşmasının genellikle deprem gibi sarsıntılar sırasında, suya doygun zeminlerde gerçekleşen riskli bir durum olduğunu söyledi.  İşte o paylaşım ve zemin sıvılaşmasıyle ilgili tüm detaylar... 

İnşaat Doktoru @insaatdr

ZEMİN SIVILAŞMASI NEDİR?

Zemin sıvılaşması, suya doygun kumlu zeminlerin, özellikle deprem gibi ani yüklemeler altında mukavemetini kaybederek sıvı gibi davranmasıdır.

Şartlar: Genellikle yeraltı su seviyesinin yüksek olduğu, gevşek ve suya doygun kumlu zeminlerde meydana gelir.

Etkiler: Zemin taşıma kapasitesini kaybeder, bu da yapıların temellerinde oturma, yan yatma veya çökme gibi hasarlara neden olabilir.

Örnek: 1999 Marmara Depremi sırasında Türkiye'de Gölcük, Adapazarı ve Yalova gibi bölgelerde zemin sıvılaşması gözlemlenmiştir.

1999 DEPREMİNDE ZEMİN SIVILAŞMASI ETKİLİ OLDU

Teknik olarak, sıvılaşma, zeminin taşıma kapasitesinin azalması ve deformasyonun artması anlamına gelmekte. Bu, yapıların oturmasına, yatay kaymalara veya yüzeyde su ve kum fışkırmalarına yol açmakta.

Özellikle inşaat ve mühendislik projelerinde, zemin sıvılaşma potansiyelinin değerlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması önemli.  Örneğin 1999 Kocaeli Depreminde Adapazarı’nda yaşanan büyük depremde binaların çoğu sıvılaşma etkisi ile yıkılmış.

 Yıkılan binalar incelendiğinde bazı yapıların mevcut formunu koruyabildiği ancak temel hizasından adeta koparak yan yattığı görülmüştür. Bu durum bina sağlam olsa da zemini sağlam değil ise depremin nasıl bir risk oluşturacağını gözler önüne serdi. 

ZEMİN SIVILAŞMASI OLAN YERE EV YAPILIR MI? 

Zemin sıvılaşması riskinin bulunduğu bölgelerde inşaat yapmak mümkün fakat bu durum özel mühendislik tedbirleri gerektiriyor. Bu mühendislik uygulamalarına zemin iyileştirme yöntemleri deniliyor.

Pek çok zemin iyileştirme yöntemi bulunmakta. Uygulanan bu zemin iyileştirme yöntemleri ile birlikte bina sağlam bir toprak tabakasına oturabilmekte.

Bu sebeple ev alırken eğer sıvılaşma riski olan bir bölgeden ev alıyorsanız müteahhitin zemin iyileştirmesi yapıp yapmadığını sorgulamanız büyük öneme sahip. Özellikle 2000 yılı öncesi yapılarda zemin iyileştirme yöntemleri az tercih edilmiş. 

İSTANBUL'DA ZEMİN SIVILAŞMASINI OLDUĞU BÖLGELER HANGİLERİ? 

İstanbul'da Kadıköy Kurbağalıdere bölgesi, Maltepe Küçükyalı deresi, Sultanbeyli ilçe merkezi, Tuzla Deresi, Pendik Deresi, Avcılar bölgesinin kuzeyi, Haliç’in İstanbul Boğazı’na yakın kıyıları, Ayamama Deresi güzergahı, Halkalı tren istasyonu, Haramidere, Küçükçekmece gölünün kuzey kesimleri, Bakırköy, Güngören ve Gürpınar bölgeleri sıvılaşma riskinin yoğun olduğu bölgeler.