Binalarımızı depreme karşı nasıl koruruz?

Emlakkulisi.com olarak, Hyve Group’un düzenlediği, inşaat sektörünün trendlerine yön veren, en yeni yapı teknolojileri ve ürünlerinin sergileneceği, 06-09 Nisan 2021 tarihleri arasında yapılacak 43. Yapı Fuarı – Turkeybuild Istanbul fuarına katılacak TİS Teknolojik İzolatör Sistemleri Genel Müdürü Uğurcan Özçamur ile son günlerin en merak edilen konusu ‘deprem yalıtımı ve teknolojileri’ üzerine keyifli bir röportaj gerçekleştirdik. İşte o röportaj...

1. TİS Teknolojik İzolatör Sistemleri nedir? TİS’in kuruluşundan bu yana sürdürdüğü yolculuğu ana hatlarıyla anlatır mısınız?

TİS Teknolojik İzolatör Sistemleri, 2014 yılında Mim Mühendislik tarafından kurulmuş, deprem yalıtım cihazları ve yapısal mesnetlerin uluslararası standartlara ve belgelendirmelere uygun tasarım, üretim ve satışlarını gerçekleştiren, inşaat sektörüne yüksek seviye teknoloji ve hizmet sağlayan bir kuruluştur. Sürtünmeli sarkaç tipi deprem yalıtım cihazlarının ülkemizdeki ilk ve tek geliştiricisi ve üreticisidir. 

Kuruluşumuzdan bu yana, sektörde adı geçen az sayıda firmalardan olmak ve rekabete girmek için gerekli tüm malzeme ve ürün geliştirme çalışmalarını gerçekleştirerek, bu yolda dünyaca tanınan akademik ve sektörel danışmanlarla çalışmayı kendimize hedef ve zorunluluk addettik. Bu yolda kuruluşumuzdan ilk projemizi gerçekleştirdiğimiz 2.5 yıllık sürede sadece geliştirme, testler ve belgelendirme çalışmaları yaptık. 4 yıldır da projelerimizin sayısını ve özelliklerini artırarak büyümeye devam ediyoruz.

2. Bugüne kadar gerçekleştirdiğiniz çalışma ve projelerden bahseder misiniz?

Dediğimiz gibi, tüm hikayemiz kendi patentli malzememizi ve sonucunda ortaya çıkardığımız ürünümüzü geliştirmekle başladı. O günden bu yana yurt içi ve yurt dışında, kamu ve özel sektör projelerine güncel sayıyla 40 projeyi tamamladık ve devam ediyoruz. Bu projeler arasında birçok devlet hastanesi ve özellikle Kütahya’daki Şehir Hastanesi var. Turkcell’in  İzmir  ve Tekirdağ’da yer alan veri merkezleri var. Ülkemizin manevi değerlerinden olan, güçlendirilmiş 3 adet tarihi eserin izolatörleri; yeni Haydarpaşa Köprüsü, Bitlis Viyadüğü’nün mesnet ve izolatörlerini sağlamış durumdayız. Yapısal mesnetlerini sağladığımız ODTÜ Rüzgâr Tüneli gibi ileri teknoloji yapılar var.

Bu ticari projeler dışında firmamız kısa sürede yurt içi ve uluslararası Ar-Ge projeleri de de yürütmüş ve projelere paydaş olarak katılmıştır. Mevcut ürünlerimizi geliştirmek ve yeni ürünler ortaya çıkarmak için TÜBİTAK destekli 2, uluslararası Horizon 2020 kapsamında da bir proje tamamladık. 2021 itibariyle de KOSGEB ve TÜBİTAK destekli 3 proje yürütmekteyiz.

3. Yurt içinde gerçekleştirdiğiniz tüm bu projeleri dikkate aldığımızda ülkemizdeki mevcut pazar payınız nedir?

Piyasaya girişimizden bu yana kazandığımız ve gerçekleştirdiğimiz projelerle yurt içi pazarının %70’ine sahibiz. Pazar payımızı tutmak ve yeni projelerimiz, yeni ürünlerimizle artırmak için sürekli araştırma-geliştirme yapmayı ve daha da önemlisi, sektörde yer alan tüm paydaşlarla uyumlu ve en güncel teknolojiyle onların ihtiyaçlarına en iyi çözümü sunmayı birinci önceliğimiz olarak görüyoruz. Bugüne kadar gerçekleştirdiklerimiz ile aldığımız geri dönüşlerden de bunu başardığımızı rahatlıkla söyleyebiliriz.

4. Yurt dışında ürün ve hizmet sağladığınız projelerden bahseder misiniz? İhracatınız ile ilgili gelecek hedefleriniz nelerdir?

Yurt dışında bugüne dek İtalya, İran ve Irak’ta çeşitli projelere satış gerçekleştirdik. İtalya’da büyük bir ulaştırma projesinde yer alan 4 adet viyadüğün ve 2020 içerisinde bir başka projede yer alan bir köprünün deprem izolatörlerini sağladık. Yine İtalya’da bir özel sektör projesi olarak, depreme karşı korunması tasarlanan bir hotelin izolatörlerimizle çözüm ortağı olduk. Bunun yanında İran’da bir AVM’nin yaya bağlantı köprüsünün ve İran’ın ilk sürtünmeli sarkaç tipi izolatörlü karayolu köprüsünün de izolatörlerini sağladık. 2020 yılında da yine prestijli bir proje olarak görülen, Mim Mühendislik’in de tüm çelik işlerini üstlendiği yeni Irak Merkez Bankası’nın podyum binasının çatı mesnetlerini sağladık.

İhracatımız ile ilgili gelecek hedeflerimiz, ulaştığımız bölgelerin sayısını artırmak. Spesifik olmak gerekirse, önemli deprem tehlikesi altında olan Güney Amerika’ya açılmayı ve Orta Doğu ve Asya’da ve Kuzey Afrika’da onaylı ve bilinen yapısal mesnet tedarikçiler arasına girmeyi hedeflediğimizi söyleyebilirim.

5. Binalarımızı depreme karşı nasıl koruruz? Bunun için evlerimizi seçerken nelere dikkat etmeliyiz, bina yapıcılarına ve satıcılarından neler talep etmeliyiz?

Binalarımızı depreme karşı korumanın tüm dünyada bilinen ve uygulanan tek yöntemi deprem yalıtımıdır. İnşaat sektöründe tasarımcı olarak çalışan kişiler dışında maalesef kimsenin farkında olmadığı bir gerçek vardır ki tüm dünyada depreme dayanıklı binalar, orta ve yüksek şiddetteki depremlerde hasar alacak şekilde tasarlanır ve üretilirler. Aksi bir durum, ekonomik ve pratik olarak mümkün değildir. Bu gerçek aslında tüm dünyada olduğu gibi bizim de deprem yönetmeliklerinin daha ilk bölümlerinde net bir şekilde ifade edilmektedir.
Bu durumda, içinde bulunduğumuz zamanda bir binanın insan canına mal olacak şekilde zarar görmesi zaten kabul edilebilir bir şey değilken artık insanların sahip olduğu her şey gibi binaların da hiçbir durumda hasar görmemesi, kullanım ömrünü sorunsuz bir şekilde tamamlaması istenen bir şey olmaya başlamıştır. BU yüzden yeni bir ev alırken satıcıdan nasıl özel güvenlik, yüksek malzeme kalitesi, sitede sosyal imkanlar talep ediyorsak evlerimizin gerçekleşeceği kesin olan bir depremde hasar görmemesini de istememiz gerekiyor çünkü bunun tüm dünyada etkinliği kanıtlanmış bir yöntemi var: deprem yalıtımı.

6. Deprem yalıtım sistemi nedir ve faydaları nelerdir?

Deprem yalıtım sistemi yapıların, temel seviyesinde tüm düşey yapısal elemanlarının temelle bağlantısının kesilerek, araya yerleştirilen düşey düzlemde çok rijit, yatay düzlemde çok yüksek esnekliğe sahip deprem yalıtım cihazları ile depreme karşı korunmasını sağlayan teknolojidir. En büyük faydası, deprem sırasında üst yapıda oluşan yüksek kat deplasmanlarını kendi yalıtım ara yüzünde toplayarak üst yapının blok halinde çalışmasını sağlamak ve hasar görmesini engellemektir. İkinci en önemli faydası da, deprem sırasında yapıya aktarılan ivmeleri büyük oranda düşürerek, ivmelere karşı hassas olan ekipmanların ve yapısal olmayan eleman ve eşyaların etkilenmesini engellemektir.

7. Deprem yalıtım sistemleri, mevcut yapıların güçlendirilmesi uygulamalarında da kullanılabilmekte midir?

Tabi ki. Yeni binalara kıyasla uygulaması biraz daha meşakkatli ve daha çok ön koşula sahip olmakla birlikte ülkemizde ve dünyada aktif olarak bir bina güçlendirme yöntemi olarak kullanılmaktadır. İstanbul’daki bir konut projesi olarak Moda Gurup Apartmanı, kamu binası olarak Marmara Başıbüyük Hastanesi ve bizim de ürün sağladığımız tarihi eserleri gösterebiliriz.

8. Peki bahsettiğiniz bu tarihi eser güçlendirme projelerinden biraz bahseder misiniz?

TİS olarak bugüne kadar Hasankeyf’te yeri değiştirilerek yeni yapılacak açık hava müzesine taşınan Zeynel Bey Türbesi, İstanbul’da yer alan Tarihi Göztepe Tren İstasyonu ve Nusretiye Saat Kulesi yapılarının deprem yalıtımı ile güçlendirilmesinde tasarım ve ürün üretim ve tedariklerini sağladık.

9. Deprem yalıtımının uygulanmasına engel teşkil eden hususlar var mıdır?

Deprem yalıtımının bir yapıya uygulanması için sahip olması gereken birkaç ön koşul var. Bunları özetlemek gerekirse; yapı bitişik nizama sahip olmamalı, yani herhangi bir cephesinde deprem sırasında hareketi engelleyecek bir yapı olmamalı; bunun yanı sıra izolatörlerin 15 kat gibi kabul edebileceğimiz bir sınırın üzerinde tek başına kullanılmaları zor, bu durumlarda daha hassas hesaplamalar ve enerji sönümleyici ek cihazlar kullanılması gerekmekle birlikte depreme karşı koruma çözümü sunulabiliyor. Bir diğer koşulun da yapının zemininde zemin etüdü sonucu sıvılaşma riskinin görülmemesi olduğunu söyleyebiliriz.

10. Firma olarak ileriye dönük gelişme planlarınız nelerdir?

Gelişme planlarımızı iki ana başlıkta toplayabiliriz. Birincisi, ülkemizde sahip olduğumuz pazarın ötesinde başta Orta Doğu ve Asya, Kuzey Afrika ve Güney Amerika olmak üzere yurt dışı pazarımızı büyüterek ihracat kapasitemizi artırmak. Bu konuda maddi destekler ve iş birliği çalışmalarımızı ciddi şekilde sürdürüyoruz. İkincisi de firmamızın yüksek teknoloji geliştiren bir merkez özelliğini artırmak, bu kapsamda yeni ürünler geliştirmek, portföyümüze katmak ve sektörün hizmetine sunmak. Bu konuda da yine maddi destekler ve ortaklıklarla kapasitemizi ve alanımızı genişletmeyi önceliklendirmiş durumdayız.
 

Turkeybuild İstanbul’un inşaat sektörüne katkıları!