Cahit Turhan: İptal edilen projemiz yok!
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Turhan, ihale edilmesi düşünülen bazı projelerin ötelendiği bildirerek, şunları söyledi: "İptal edilen projemiz yok, ihale etmeyi düşündüğümüz bazı projeleri öteledik."
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan, Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası'na konuk oldu.
Türkiye'ye yönelik finansal saldırının ulaştırma projelerine etkisine yönelik bir soru üzerine Bakan Turhan, bu saldırıların ekonomi yönetiminin basiretli ve hızlı karar verme kabiliyetiyle savuşturulduğunu söyledi.
Turhan, saldırıların Türkiye'deki ticari hareketi yok ekmek amacıyla yapıldığını ifade ederek "Saldırının bütün ticari emtia malları üzerine etkisi oldu. İnşaat malzemelerinde olduğu gibi marketlerde satılan ürünlere bile yansıdı. Saldırılarla ülkemizde son yıllarda havaalanı olsun, ulaştırma yapıları olsun, hızlı tren, bölünmüş yollar ve ekonomimize katkı sağlama düşüncesiyle yaptığımız büyük projeleri hedef aldılar. Geçtiğimiz yıllarda özellikle doğu bölgelerindeki büyük ulaşım projelerimizi de terörle sabote etmeye kalktılar." şeklinde konuştu.
Ekonomideki gelişmelerin yatırım projelerine yansımasına ilişkin Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile görüştüklerini ifade eden Turhan, yıl sonuna kadar bakanlığa aktarılabilecek kaynak konusunda anlaşmaya vardıklarını bildirdi. Turhan, "Bu kaynaklarla mevcut projeleri aksatmadan devam ettireceğiz. Bakanlığımıza 14 milyar lira ek ödenek sözü verildi, bunu ay ay müteahhitlerimize ödüyoruz. Bunlar ağırlıklı kara yolu ve kalkınma öncelikli bölgelerimizin projeleri. İptal edilen projemiz yok, ihale etmeyi düşündüğümüz bazı projeleri öteledik." ifadesini kullandı.
Yap-işlet-devret projeleri
Turhan, yap-işlet-devret (YİD) yöntemiyle yürütülen projelere ilişkin bir soru üzerine, büyük projelerinin yatırım bütçesiyle veya alternatif finansal yöntemleri kullanarak yapılabileceğini dile getirdi.
Geçmiş yıllarda büyük projelerin dış borçlanma veya yurt dışından alınan kredilerle yapıldığını anımsatan Turhan, şunları söyledi;
"Bu 2000 yılından önce başvurulan yöntemdi. Ülkemiz ulaştırma sahasındaki yatırım projelerini çoğunlukla rehabilite ederek ayakta tutmaya çalışıyordu. Artan ihtiyaçları karşılamakta zorlanıyorduk. Ulaşım maliyetleri girdisi her imalatta ve üretilen mal ve hizmette yükseliyordu. Bu ülkenin rekabet gücünü düşürüyordu. Bizim iktidarımız zamanında bölünmüş yol hamlesi başlatıldı. Ülkenin o zamanki ekonomik şartları YİD modeliyle özellikle bazı büyük projeleri yapmaya fırsat verdi. Bunlar, havaalanları, terminal binaları gibi gelir anlamında hızlı dönüşümü olan yatırımlardı. Bugün birçok havaalanı bu yöntemle kamu kaynağı kullanmadan yapıldı. Keşke her projemizi YİD modeliyle yaptırabilsek."
Çeşitli projelerin YİD modeliyle yapılması sayesinde devletin de ülkenin birçok yerine farklı hizmetler götürdüğüne dikkati çeken Turhan, "YİD modeliyle yapılan yüksek maliyetli projeler sayesinde bütçedeki yatırım kaynağını harcamayıp, Iğdır'daki Hakkari'deki yolumu, Artvin'deki Karabük'teki tünelimi yapıyorum." değerlendirmesinde bulundu.
Turhan, bazı projelerin YİD modeliyle de yapılamadığını vurgulayarak, "Uzmanlarımız ülke kaynakları nasıl etkin ve verimli kullanılır, bunun planlamasını yapıyor. Biz YİD projelerinde genelde 10 yıl içinde geri dönüşümü sağlayabileceklere yatırımcı bulabiliyoruz. Fransa 20 yıllık, İtalya geçmişte 40 yıllık süreli projelere yatırımcı buluyordu. Mesela şu an pazara çıkmış iki YİD projemiz var, Aydın-Denizli ve Mersin-Taşucu otoyolları. Buraların ticari ve sanayi trafiği var. Turizm ve sanayi trafiği yoğun olan yerlere öncelikli bu projeleri yapıyoruz." dedi.
YİD projelerinde geçiş garantilerinin ve tarifelerinin yüksek belirlendiği eleştirilerinin gerçeği yansıtmadığını belirten Turhan, şunları kaydetti:
"Bunların geçiş ücretleri de dahil hepsi ekonomik ve mühendislik optimizasyonu içinde belirleniyor. Siz garantiyi düşük belirlerseniz yatırımcı bulamıyorsunuz. Yatırımcı olmazsa YİD modelini projeye uygulayamazsınız. Karayolu projelerinde bunu 3 yıl sonraki trafik projeksiyonuna göre yapıyoruz. 2023 yılında 36,5 milyon araç sayısı olacağını öngörüyoruz. Bizim 2023'te 2 trilyon dolarlık bir GSMH hedefimiz var, altyapımızı ona göre oluşturmamız lazım. Bunu da ülke sathında dengeli kalkınmayı sağlayacak şekilde yapmaya gayret ediyoruz. Bu konuda önümüze birçok engel de çıkıyor, en başta terör engeli."