CEO'ların gözde rotası!

Yatırım fırsatları, iş birlikleri, yeni pazar arayışları derken iş dünyasının ömrünün yarısı yollarda geçiyor. Örneğin, TAV Havalimanları Holding İcra Kurulu Başkanı Sani Şener "Yatırım için Doğu'ya, para için Batı'ya gidiyoruz" diyor.

İş dünyasının takvimi çok yoğun... Yeni yatırım fırsatlarını takip etmek, iş birlikleri için görüşmeler yapmak, fabrikaları yerinde incelemek, mağaza açmak gibi pek çok farklı nedenle sürekli seyahat ediyorlar. Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı’nın dediği gibi artık iş seyahatleri tek bir amaçla olmuyor. Her amaç için başka bir lokasyona gidiyorlar.

Örneğin Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, son zamanlarda en çok Kuveyt, Kosova ve Afrika’da Senegal, Fildişi ve Mozambik’e gidiyor. “Kuveyt’te yaklaşık 4,5 milyar dolar değerinde bir havalimanı terminali inşaatı yapıyoruz. Kosova’da yine havalimanı işletiyoruz ve ülkenin elektrik dağıtımını yapıyoruz. Senegal’de yeni bir havalimanı devreye aldık. Fildişi ve Mozambik’te ise çimento fabrikası yatırımlarımız var” diye konuşuyor.

Capital^den Nil Dumansızoğlu'nun haberine göre; Doğanlar Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan’ın da Doğyap’ın Senegal’deki fabrika yatırımı dolayısıyla Afrika seyahatleri yoğunlaşmış durumda. Alarko Holding CEO’su Ayhan Yavrucu, PPP modeliyle iş yaptıkları Kazakistan’a seyahatlerinin eskisine göre üç kat arttığını söylerken Sarkuysan Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Çaycı ise en çok Amerika’ya gidiyor.

Akkök Holding CEO’su Ahmet Dördüncü, ihracata yönelik yeni iş fırsatları bulmak için Avrupa’yı, Zorlu Holding CEO’su Ömer Yüngül, elektrikli pil yatırımıyla ilgili fırsatlar için sık sık Çin’i ziyaret ediyor. İş dünyasının önde gelen isimlerinin radarındaki bu ülkeler ise yeni dönemde yatırım cazibesi artan bölgelerin özeti gibi...

"DOĞU'DAN GELEN BİR GÜÇ VAR"

Perakende sektörünün temsilcileri, “modanın kalbi” olarak nitelendirilen Londra, Paris, Milano ve New York’u yılda iki kez ziyaret ediyor. Bu lokasyonlar, sektördeki gelişmeleri ve değişimleri gözlemlemek için her temsilcinin rutin olarak seyahat ettiği yerler. Ancak bunun dışında koleksiyonlarına yeni heyecanlar katmak için yöneticiler çok farklı ülkelere gidiyor. Örneğin Koton Yönetim Kurulu Üyesi ve Eş Başkanı Gülden Yılmaz’ı en çok heyecanlandıran yerlerin başında Kore geliyor. Yılmaz, şöyle konuşuyor:

“Kore, hazır giyim sektörünün çok geliştiği, değişik bir pazar. Bambaşka perspektifler kazandırıyor. Doğu'dan gelen başka bir güç var. Aslında moda anlamında da Batı’dan ilerdeler. Yeniliğe ve inovasyona çok açık bir kültürleri var. Değişik perakende konseptlerini görmek, gezmek, onları anlamak büyük tecrübeler kazandırıyor. Bunlar gelişmiş pazarlarda belli ve yeni bir şey görmüyoruz. Bu tarz pazarlar ilham veriyor.”

İnci Deri Yönetim Kurulu Başkanı Ali Murat Kızıl-taş, dört büyük moda şehrinin dışında yeni mağaza yatırımları için yönünü Doğu’ya çeviren yöneticilerden. Son zamanlarda yeni mağaza yatırımları için Kahire ve Abu Dabi’ye seyahat ettiğini söyleyen yönetici, “Yakın zamanda buralarda mağaza açılışlarımız gerçekleşecek. Onun dışında hedef pazarlarımız Kuzey Afrika, Orta Doğu, İran gibi lokasyonlar... 

Öncelikle yakın coğrafyada organizasyon yapısını kurmak, sonrasında da diğer ülkelere geçmek istiyoruz. Avrupa’da ise Romanya’da 3-4 ay önce bir mağaza açtık. Mağaza ziyareti için Bükreş’e gidiyoruz. Bu pazarda da potansiyel görüyoruz ve 1-2 şehre daha açılmak istiyoruz” diyor.

"AFRİKA'DA BÜYÜMEYE DEVAM"

Afrika, Türkiye’deki şirketlerin cazibe merkezlerinden biri. Burada ciddi bir fırsat olduğunu vurgulayan Doğanlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan’ın son dönemde yatırımları doğrultusunda en sık ziyaret ettiği yerlerin başında Afrika geliyor. Grubun Afrika bölgesindeki en önemli yatırımlarından biri, inşaat alanında faaliyet gösteren şirketi Doğyap’ın Senegal’deki fabrika yatırımı. İnşaat grubundan 2 yıl içinde 1 milyar TL satış geliri beklediklerini söyleyen Doğan, Afrika’daki yatırımlarını ve fırsatları şöyle anlatıyor:

“Bizim öncelikli hedef pazarımız Avrupa. Bunun dışında özellikle Afrika pazarlarını hedef aldık. Senegal başta olmak üzere Afrika ülkelerinde pazarda ciddi boşluklar var ve dolayısıyla fırsatlar görüyoruz. Senegal’de Doğanlar Holding olarak bir inşaat yatırımı yapıyoruz. Yine burada bir mobilya fabrikasının temelini attık. 2019’un ilk çeyreğine kadar bitirmeyi planlıyoruz. Bunun dışında Kenya’da, Zambiya’da mağazalar açıyoruz. Yine Cezayir’de büyümeye devam ediyoruz.

Afrika’da Ecowas adı verilen bölgede ciddi bir nüfus var ve burada bazı ülkeler ciddi büyüme elde ediyor.

Kuzey Afrika’da zaten yatırımlarımız vardı, şimdi Ecowas bölgesini hedef aldık. Bu bölgenin en büyük sorunu, gelir dağılımının çok adaletsiz olması. Orta ve uzun vadeli düşündüğümüzde bu gelir dağılımının iyileşeceğini ve bu ülkelerin büyüyeceğini düşünüyoruz. Biz, Afrika bölgesinde büyümeye devam edeceğiz.”

"KAZAKİSTAN SEYAHATLERİM ARTTI"

Alarko Holding’in yatırım odağında ise Rusya ve Kazakistan var. En son holding iştiraklerinden Alsim Alarko liderliğindeki konsorsiyum, Kazakistan’daki 1,67 milyar dolarlık çevre yolu ihalesi sözleşmesi imzaladı. Dolayısıyla Alarko Holding’in CEO’su Ayhan Yavrucu’nun da zamanının büyük çoğunluğu Türkiye-Kazakistan arasında yolculuklarda geçiyor.

“Eskiden 1 gidiyorsam şimdi 3 gidiyorum” diyerek seyahat sıklığını ifade eden Yavrucu, “Kara yolları, demiryolları, metro, hastane gibi projeleri bulduğumuzda ve bu projeleri PPP olarak organize ettiklerinde ilgileniyoruz” diyor ve şöyle konuşuyor:

“Kazakistan ve Rusya’ya çok sık gidiyoruz. Biz müteahhitlik tarzımızda bir değişiklik yaptık. Eskiden muhtelif ihalelere giriyorken şimdi müteahhitliği yatırımla birleştirdik. İşe teklif veriyoruz, işi alıyoruz ve finansmanı yatırımcı olarak biz sağlıyoruz. İşi yine biz yapıyoruz ama bunu belli bir süre işlettikten sonra idareye teslim ediyoruz. Bu, müteahhitlikten daha çok zaman alıyor. Dolayısıyla eskiden bir kez gidiyorsak şimdi üç kez gidiyoruz. En son Kazakistan’da Almati’nin çevre yolu projesini aldık. Şimdi şantiyeyi kuruyoruz, sonra yollan yapacağız, sonra da 16 yıl işletip teslim edeceğiz. Rusya’da da böyle projelerimiz var.”

"KOSOVA'DA POTANSİYEL GÖRÜYORUM"

Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özde-mir, yerinde durmayan yöneticilerden. Son zamanlarda en çok Kuveyt, Kosova ve Afrika’da Senegal, Fildişi ve Mozambik’e seyahat ettiğini söylüyor. Bu ülkelere gitme nedenini yatırımlar ve taahhüt işleri olarak açıklayan Öz-demir, şunları söylüyor.

“Kuveyt’te yaklaşık 4,5 milyar dolar değerinde bir havalimanı terminali inşaatı yapıyoruz. Sürekli olarak buradaki ilerlemeleri takip ediyorum. Kosova’da yine havalimanı işletiyoruz ve ülkenin elektrik dağıtımını yapıyoruz. Senegal’de yeni bir havalimanını devreye aldık. Fildişi ve Mozambik’te ise çimento  fabrikası yatırımlarımız var. Bu yatırımların tamamlanması planlarımız arasında.”

Bu ülkeler arasında Özdemir’i en çok etkileyenler ise Kuveyt ve Kosova. Bunun nedenlerini ise şöyle açıklıyor:

“Kosova’da evimizde gibi hissediyoruz, orada önemli bir potansiyel var. Avrupa’nın en genç ülkelerinden. Nüfusu çok genç, dinamik ve iyi eğitimli. Kuveyt’te önemli altyapı projeleri bir fırsat. Afrika’da çok önemli altyapı projeleri bulunuyor. Ancak Afrika’da yatırım yapılacak ülkelerin iyi seçilmesi ve finansal modellerinin iyi kurgulanması lazım.

Kuveyt’te de bize karşı çok büyük bir ilgi ve alaka var. Finansal olarak çok güçlü bir ülke ve önemli bir yatırım hamlesi içindeler. Önemli iş fırsatları var. İyi şirketlerle de iyi ilişkiler kurmak istiyorlar. İlk kez bir inşaat şirketine Kuveyt’te yerel şirket kurma izni verdiler; bizim şirketimize.”

"MEKSİKA'YA YATIRIM YAPACAĞIZ"

Otomotiv sektöründe ise başlıca ihracat pazarı olan Avrupa, sektör temsilcilerinin en çok seyahat ettiği rota. Bunun dışında hammadde alımı, yatırım ve iş birlikleriyle ilgili gidilen yerlerin başında ise Çin geliyor. Otomotivciler için son dönemin yükselen pazarı ise Güney Amerika. Örneğin Bayraktarlar Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ahmet Bayraktar, “İş seyahatlerim genellikle fabrikalarımızın, iş yerlerimizin olduğu yerlere oluyor. Seyahat nedenlerim ise yatırım kararlarının alınması, fabrikaları denetlemek ve oradaki yöneticilere yardımcı olmak” diyerek şunları söylüyor:

“Bizim işlerimiz daha çok Avrupa’da. Almanya ve Slovenya başta olmak üzere Avrupa ülkelerine seyahat ediyorum. Bir de Çin’e sık sık gidiyorum. Biz araç üreticilerine parça üretiyoruz. Dolayısıyla onların paralelinde gidip yatırım yapıyoruz. Müşterinin bu bölgelerde büyümesi, bizim için büyük bir avantaj. Bu avantajı Çin’de görüyoruz. Çin’de 4 yıl önce sıfırdan başladığımız işimiz de bugün 60 milyon Euro büyüklüğe ulaştı.”

Şimdi de Çin’deki fırsatın benzerini NAFTA (ABD, Kanada ve Meksika) bölgesinde gördüklerini belirten Bayraktar, “Alman araç üreticilerinin bu bölgedeki yatırımları büyüyor. Biz de Alman araç üreticilerine parça üretmek için Meksika’da fırsat görüyoruz. Şu anda ticari bir şirketimiz var, içinde ürettiğimiz bazı ürünlerin oradaki Mercedes’e teslimatını yapıyoruz. Onun dışında BMW, Audi, Volkswagen gibi araç üreticileri de bizim müşterilerimiz. Gündemimizde Meksika’ya yatırım yapmak var.” 

Sektördeki hem teknolojik gelişmeler hem yeni yatırımızla ilgili makine ekipman görüşmeleri için Çin’den tutun Amerika’ya, Avrupa’dan Afrika’ya kadar dünyanın dört bir yanına gidiyorum. 

YATIRIM ARAYIŞI

Çok çeşitli yatırımlar için farklı farklı lokasyonlara seyahat eden Nef Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur, Amerika’da Miami, New York ve Chicago’ya “birlikte yaşam” trendine ilişkin yatırımları için gidiyor. Ancak yeni kurdukları Nef Global için son dönemde en sık Londra’ya ve ispanya’ya gittiğini söylüyor. İspanya seyahatlerinin bir diğer nedeni de Barcelona’ya sponsor olmaları.

İŞ BİRLİĞİ ROTASI

Anadolu Grubu’nun otomotiv grubu başkanı Bora Koçak’ın seyahatleri ise Çin’e yoğunlaşıyor. “Çin’in son dönemde elektrikli otomobildeki hacmi bütün dünya toplamının 3 katı. 2017’de 1,5 milyon elektrikli araç satıldı. Yaklaşık 20’nin üzerinde batarya üreticisi var ve her otomobil üreticisinin elektrikli araç alternatifleri, platformları mevcut. Bunlarla ilgili iş birliği ve alternatif fırsatları görüşmek üzere son dönemde Çin bölgesine seyahat ettim" diyor.

GÖRÜŞMELER YAPIYOR
“Hayatımız yurt dışında geçiyor” diyen Uludağ İçecek Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ömer Kızıl, en çok Almanya’ya gidiyor. Bunun nedenini ise şöyle açıklıyor: “Almanya’ya daha fazla büyümek için görüşmeler yapmaya gidiyorum. Örneğin şu anda marketlerle bazı promosyonlar yapmak üzere anlaşmalar yapıyoruz.”

MÜŞTERİ ZİYARETİ

Sarkuysan Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Çaycı da şöyle konuşuyor: “Sarkuysan’ı dünya markası yapmak için büyük bir gayret içindeyiz. Bu nedenle sık sık Amerika’daki müşterilerimizi ziyaret ediyoruz. ABD’nin diğer ülkelere karşı ithalatında engel yaratması üretimimizi ABD'de yapmamızı zorunlu hale getirdi. ABD’de üretim kapasitemizi artırmak istiyoruz. Buradaki ileri teknoloji, üretim çeşitliliğimizi ve ürünlerin kalitesini de geliştiriyor.”

Sani Şener-TAV Havalimanları Holding İcra Kurulu Başkanı
"PARA İÇİN BATI YA, İŞ İÇİN DOĞUTA GİDİYORUZ"

BÜYÜME FIRSATI Net kârımızın yüzde 50’sini ortaklarımıza dağıtıyoruz. Kalan yüzde 50’yi de büyümeye ayırıyoruz. Bu büyüme fırsatını nerede yakalarsak orada var olmak istiyoruz. Şu anda en sık yatırım amaçlı seyahat ettiğim yerlerin başında Orta Doğu geliyor. Para almak için ise Londra’ya, Frankfurt’a gidiyoruz.

ODAK PAZARLAR Orta Doğu’da Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar’a odaklandık. Petrol fiyatları yükselince bu bölgelerde yatırım fırsatları tekrar arttı. Biz de bu yatırımlardan pay almak istiyoruz. Orta Doğu’ya inşaat yatırımları, Afrika ve Asya’ya ise havalimanı işletmeleri için seyahat ediyorum.

Fuat Tosyalı/Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı
"COK AMAÇLI SEYAHAT EDİYORUM"

FARKLI AMAÇLAR Artık iş seyahatleri tek bir amaçla olmuyor. Her amaç için başka bir lokasyona gidiyoruz. Biz demir çelik sektöründe bir aktörüz. Afrika hem ihracat hem yatırım hem üretim alanımız. Amerika da hammaddemizin büyük bir kısmını temin ettiğimiz, ihracat yaptığımız bir ülke olmasının yanı sıra teknolojisinden yararlandığımız bir pazar.
YATIRIM PLANI Çin, dev bir ülke. Çin’de iş görüşmesi yaptığımız, ortak yatırım planladığımız şirketler oluyor. Japonya’da yatırım yaptığımız bir ortağımız var.

1- Ayhan Yavurucu/Alarko'nun rotası: PPP modelinde var olan yatırımlar ve yeni fırsatlar için Mısır, Katar, Romanya.

2- Erden Timur/Nef'in rotası: Nef Global'in faaliyetleri ve sponsorlukları için Londra, İspanya.

3- Nihat Özdemir/Limak'ın rotası: İnşaat ve taahhüt işleri, havalimanı yatırımları için Afrika, Kuvyt, Kosova.

4- Sani Şener/TAV'ın rotası: İşnaat ve havalimanı işletmeleri yatırımları için Orta Doğu, Afrika.