Deprem felaketi Türkiye ekonomisini nasıl etkileyecek? İşte ekonomistlerden ilk tahminler...

Kahramanmaraş’ın Pazarçık ilçesinde dün meydana gerçekleşen ve toplam 10 şehrimizi etkileyen deprem felaketinin, Türkiye ekonomisine maliyetinin çok yüksek olacağı belirtiliyor. ncü veriler depremin ardından Türkiye genelinde dün elektrik tüketiminde %11 düşüş yaşandığını gösterirken, depremde hala arama kurtarma faaliyetlerine ağırlık veriliyor olması ve hasar tespitin de bugün başlaması toplam etkiyi tahmin etmekte zorluk yaratıyor

Kahramanmaraş merkezli 10 ili etkileyen ve binlerce binanın yıkılmasına neden olan şiddetli depremin, Türkiye ekonomisinde milyarlarca TL yeniden inşa maliyeti yaratması ve büyümede bu yıl için 1-2 puan gerilemeye neden olması bekleniyor.ncü veriler depremin ardından Türkiye genelinde dün elektrik tüketiminde %11 düşüş yaşandığını gösterirken, depremde hala arama kurtarma faaliyetlerine ağırlık veriliyor olması ve hasar tespitin de bugün başlaması toplam etkiyi tahmin etmekte zorluk yaratıyor.

Kahramanmaraş’ın Pazarçık ilçesinde dün meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki depremin sarsıntıları halen devam ederken, son belirlemelere göre hayatını kaybeden vatandaşlarımızın sayısı 3 bin 549'a yükseldi. Dün sabaha karşı saatlerde gerçekleşen depremde, 10 şehirden oluşan geniş bir coğrafyaya uzanan alanda aralarında hastanelerin ve büyük kamu binalarının da bulunduğu binlerce bina yıkıldı.

Depremden etkilenen 10 şehrimizde toplam 13,4 milyon vatandaşımızın yaşadığı belirtilirken, çöken hastaneler, depremden hasar gören yollar, kamu binaları ve konutların yeniden inşası için millyarlarca dolarlık harcamaya ihtiyaç olduğu belirtiliyor. Cumhurkaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ilk etapta deprem nedeniyle acil yardım için 100 milyar liralık kaynağın kurumlara tahsis edildiğini açıklamıştı.

EKONOMİSTLERDEN İLK YORUMLAR

Reuters'ın haberine göre, toplam 3 ekonomist depremin GSYH'ye etkisini 0.6 ila 2 puan arasında kayıp olarak belirledi. Ekonomistler üretimin yüzde 50 oranında aksayacağı ve bu azalışın 6-12 ay gibi bir sürede telafi edildiği bir senaryoyu baz alıyor. Bir yetkili de 2023 yılında büyümenin ilk tahminlerden deprem felaketi nedeniyle 1-2 puan aşağıda kalabileceğini ileri sürdü.

Haberde, üretim kaybının ne kadar büyüklükte olacağı ve bu kaybın ne kadar süreceği bilinmediği için net etkiyi tahmin etmenin mümkün olmadığı belirtildi. Ancak geçmiş yıllarda yaşanan depremlerden yapılan hesaplamalar ve elektrik tüketimi verilerinde bir hafta önceye göre Türkiye genelinde gerçekleşen yüzde 10 kayıp da ekonomik büyümede belirgin etkiler olacağına işaret ediyor.

ELEKTRİK TÜKETİMİ DÜŞTÜ

EPİAŞ verilerine göre ülkemizin ulusal elektrik tüketimi depremin gerçekleştiği dün, geçen haftanın aynı gününe göre yüzde 11 düşüş kaydederek yaklaşık 37,500 MW/saat olarak gerçekleşti.

Reuters’a öngörülerini paylaşan üst düzey bir yetkili de, deprem felaketinin milyarlarca liralık hasara neden olacağını vurgularken, hasara uğrayan yapılar arasında; kamu binaları, konutlar, hastaneler, boru hatları, çeşitli tesisler ve fabrikaları sıraladı. Bunların hepsi birlikte düşünüldüğünde hızlı bir yeniden imar gerekeceğini kaydeden yetkili, bütçede öngörülen bazı yatırımlar kaynaklarının bu bölgelere kullanılmasının zorunlu olacağının altını çizdi. Haberde, bunun da milli gelir açısından milyarlarca dolar belki de bir maliyet ortaya çıkaracağı belirtilirken, ekonomimize maliyetinin tam belirlenmesinin zaman alacağının altı çizildi.

İHRACATIMIZI OLUMSUZ ETKİLEYECEK

Türkiye İstatistik Kurumu 2021 verilerine göre ise depremden etkilenen 10 ilden oluşan bölgenin GSYH içindeki payı yüzde 9.3 seviyesinde. Sektörel olarak bakıldığı zaman deprem bölgesinin tarımdaki payı yüzde 14.3 sanayideki payı ise yüzde 11.2 ile GSYH payına göre daha yüksek olan alanlar olarak dikkat çekiyor. Bölge; Türkiye'nin toplam ihracatının yüzde 8.5'ini toplam ithalatın yüzde 6.7'sini gerçekleştiriyor. Gaziantep tek başına Türkiye ihracatının yüzde 4.4'ünü Hatay yüzde 1.6'sını Adana ise yüzde 1.2'sini gerçekleştiriyor.

Ekonomistler bu yüzden ihracatta yıl genelinde bölgeden birkaç milyar dolar kayıp beklediklerini dile getirirken, ancak benzer etkinin ithalatta da görülmesi nedeniyle dış ticarete genel etkinin zayıf kalacağını vurguladı.