Deprem vergisinde 23 yıllık tahsilat 88 milyar lira!

1999 Marmara depremi sonrası dönemin hükümeti tarafından getirilen vergiler arasında bulunan ve daha sonra kalıcı hale geldiği için “deprem vergisi” olarak bilinen özel iletişim vergisinde (ÖİV) 2000-2022 döneminde toplam 87 milyar 998,6 milyon TL'lik tahsilat gerçekleşti.

1999'da yılında meydana gelen Marmara depremi sonrası dönemin hükümeti tarafından getirilen vergiler arasında bulunan ve daha sonra kalıcı hale geldiği için “deprem vergisi” şeklinde bilinen özel iletişim vergisinde (ÖİV) 2000-2022 döneminde toplam 87 milyar 998,6 milyon TL'lik tahsilat gerçekleşti.

Verilen detaylara göre, 2023 yılında toplam vergi gelirlerinin yüzde 0,5’i oranında 20,2 milyar TL'lik ÖİV tahsilatı öngörülüyor. 1999'DA Marmara bölgesinde yaşanan büyük depremin neden olduğu ekonomik kayıpları gidermek için dönemin hükümeti tarafından ihdas edilen vergiler arasında bulunan ve daha sonra kalıcı hale geldiği için “deprem vergisi” olarak da bilinen özel iletişim vergisinde (ÖİV) 23 yılda gerçekleşen toplam tahsilatın yaklaşık 88 milyar lira olduğu belirtildi.
 

Dünya'dan Naki Bakır'ın haberine göre, 17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara ve civarında yaşanan ve resmi raporlara göre 17 bin 840 kişinin öldüğü 7,4 şiddetindeki depremde 285 bin 211 ev ve 42 bin 902 iş yeri yıkılmış veya zarar görmüş; çok geniş bir coğrafyada çok büyük çaplı hasara yol açan deprem, GSYH, istihdam, büyüme ve kamu harcamaları gibi makro ekonomik göstergelerin dışında Türkiye ekonomisi için önemli miktarda döviz girdisi sağlayan turizm sektörüne de darbe vurmuştu. 

Bülent Ecevit’in başında olduğu dönemin hükümeti tarafından, depremin neden olduğu ve TUSİAD’a göre 17 milyar, DPT’ye göre 15-19 milyar, Dünya Bankası’na göre ise 12-17 milyar dolar düzeyindeki ekonomik kayıpları gidermek için de bazı ek vergiler getirilmişti.

Deprem vergileri nelerdi?

Konu ile ilgili olarak verilen detaylara göre, 26 Kasım 1999 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 4481 sayılı Kanun’la deprem için getirilen ek vergiler kapsamında; gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden, 1998'e ait matrahları üzerinden yüzde 5 ek vergi alındı. Gayrimenkul sahiplerine 1999 yılı emlak vergisi matrahları üzerinden bir defaya mahsus olmak üzere getirilen ek emlak vergisi de Aralık 1999 ve Mart 2000 olmak üzere iki eşit taksit olarak ödendi. Taşıt sahiplerinden ise 1999 yılı tutarı kadar olmak üzere bir Motorlu Taşıtlar Vergisi daha tahsil edildi.

ÖİV kalıcı oldu

Yine verilen detaylara göre, deprem nedeniyle getirilen vergiler arasında ÖİV de yer alıyordu. Her nevi cep telefonu işletmecileri tarafından verilen tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetleri üzerinden tahsil edilmek üzere getirilen söz konusu vergi fiilen 2000'de tahsil edilmeye başladı. Yine verilen bilgilere göre, Başlangıçta ÖİV oranı, 31 Aralık 2003 tarihine kadar uygulanmak üzere yüzde 25 şeklinde belirlendi. 2004'te kapsamı genişletilen ve de kalıcı hale getirilen ÖİV, yakın zamana kadar yüzde 7,5 oranında alınıyordu. ÖİV’in oranı, tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisi döneminde yeniden yükseltildi. 30 Ocak 2021 tarih 31380 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile ÖİV’in oranı yüzde 7,5’ten yüzde 10’a yükseltildi. Az sayıdaki operatör ve internet servis sağlayıcısı aracılığıyla fazla bir maliyete katlanmadan kolay toplanabilir ve verimli bir vergi olan ÖİV, bu yüzden kamu mali yönetimince hızlı gelir sağlayan bir araç olarak da tercih ediliyor.

23 yıllık tahsilat tutarı ne kadar?

Yine verilen detaylara göre, 1999 yılında meydana gelen Marmara depremi sonrası getirilen vergilerden olup sonra kalıcı hale geldiği için artık “deprem vergisi” olarak da adlandırılan ÖİV’de yıllık tahsilat, uygulamanın ilk yılı olan 2000 yılında 415,9 milyon lira olan tahsilat tutarı 2003 yılında 1 milyar lirayı, 2005 yılında3 milyarı, 2007 yılında 4 milyarı, 2021 yılında 6 milyar TL'yi aştı, 2022 yılında da 9,3 milyar TL oldu. Böylelikle 2000 yılı başından 2022 sonuna kadar olan 23 yıllık dönemde gerçekleştirilen toplam ÖİV tahsilatı 87 milyar 998,6 milyon TL'ye ulaştı. 

Kamuoyunda sık sık “nereye harcandığı” ile gündeme gelen ÖİV’de ilk beş senede toplam vergi gelirinin yüzde 1-2’si düzeyinde seyreden tahsilatın payı, 2005- 2010 döneminde yıllara göre yüzde 2-2,8 arasında değişirken, takip eden dönemde yeniden yüzde 2’nin altına indi. 2017 ve sonrasında ise yüzde 1’in altına inen toplam vergi tahsilatında ÖİV’in payı, 2022 itibarıyla yüzde 0,4’e kadar geriledi. 23 yıllık uygulamada gerçekleşen toplam ÖİV tahsilatı da bu dönemdeki toplam vergi gelirinin yüzde 0,9’unu meydana getirdi. 2023 yılının tümünde de toplam vergi geliri 3 trilyon 673,7 milyar TL şeklinde hedeflenirken, ÖİV tahsilatı 20,2 milyar TL ile bunun yüzde 0,5’i düzeyinde öngörülüyor.

Deprem bir kez daha acı gerçeği yüzümüze vurdu! 10 ilde konutların yüzde 44'ü deprem sigortalı

Bakanlık bu duyuruyu deprem bölgesindeki vatandaşlar için yaptı! Muaf tutulacaklar!

Deprem yardımları ücretsiz taşınacak! Taksicilerden emsal kampanya