Depremlerde büyük yıkıma uğrayan Hatay nereye kurulmalı? Hatay’da neresi daha sağlam zemine sahip?

Deprem felaketlerinde büyük yıkıma uğrayan şehirlerimizin yeniden imarının bir yıl içerisinde tamamlanması planlanırken, hala artçı sarsıntıların devam ettiği bölgede bu sürecin nasıl işleyeceği şu sıralar en önemli gündem maddesi.1 Mart’tan itibaren depremden etkilenen illerde yapılaşmanın başlaması beklenirken, şu sıralar en fazla tartışılan konulardan birisi de hem yapılaşmanın zamanlaması hem de yerleşim yerinin neresi olacağı

Yaşanan deprem felaketinin ardından hükümet ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan ilk açıklamalarda bir yıl içerisinde bölgede ihtiyaç duyulan konutların inşasının tamamlanarak sahiplerine teslim edileceği duyuruldu. 1 Mart’tan itibaren depremden etkilenen illerde yapılaşmanın başlaması beklenirken, şu sıralar en fazla tartışılan konulardan birisi de hem yapılaşmanın zamanlaması hem de yerleşim yerinin neresi olacağı.

Bu tartışmalar özellikle de Kahramanmaraş merkezli deprem felaketlerinde büyük yıkıma uğrayan ve geçtiğimiz günlerde yeniden bir deprem felaketi ile sarsılan Hatay’ın yeniden imarı noktasında daha da yoğunlaşıyor.

Dünya Gazetesi köşe yazarı Levent Akbay bugünkü yazısı ile bu konuya ışık tutarak bazı hususlara dikkat çekti. Depremden etkilenen 10 ilin her birinin kendine özgü özellikleri bulunduğunu kaydeden Akbay, öncelikle Hatay’da mikrobölgeleme çalışmasının daha önce yapılmasının, zemin belirleme açısından bir avantaj olduğunu vurguladı. Şehirde mahalle mahalle risk haritasının bile çıkarılmış olduğunu, dolayısıyla bu kentin nereye kurulacağı ile ilgili bir veri setinin bulunduğunu kaydeden Akbay, bilim adamlarının bulgularının da depremle ilgili raporlarda yer aldığına işaret etti.

Hatay AFAD Raporu 2021’deki bulgulara göre, Antakya şehri, Karasu Segmenti’nin oluşturduğu, kuzeydoğu-güneybatı uzanışlı Antakya-Samandağ grabeni, yani toprağın aniden çökmesiyle oluşan çukur içinde bulunuyor. Antakya şehri, bugün hem Asi nehrinin doğusu ve batı bölgesinin yanı sıra kuzeyde ise Amik Ovası tabanında gelişim göstermiş.

Antakya’nın, doğu ve batısında tepeler-dağlar bulunan ve ortasından bir nehirle birlikte fay hattı geçen bir şehir olduğunu köşe yazısında dile getiren Akbay, yamaçlardaki sağlam zemin yerine, daha önce çöken gevşek düzlüklere, alüvyon zemine kurulduğuna dikkat çekti.

ANTAKYA’DA NERESİ SAĞLAM?

Peki Hatay nereye kurulmalı? Grabenin doğu ve batısında anakaya özelliğindeki horst alanları, az sağlam, orta derecede sağlam ve sağlam zeminlerden oluşuyor. Az sağlam zeminlerin grabenin batısında geniş alan kapladığını ve yerleşme için uygun topografyaya sahip olduğunu ifade eden Akbay, orta derecede sağlam zeminlerin ise Habibineccar Dağı’nın batı yamacında yer aldığını belirtiyor. Ancak burada eğim değerlerinin oldukça yüksek olmasının yerleşmeyi engellediğini ifade eden Akbay, şehrin gelişiminin Asi Nehri’nin batısında topografik olarak yerleşmeye daha uygun ve geniş alana sahip ‘az sağlam’ zeminlere yani Habibineccar yamaçları yerine, Amanos yamaçlarına yönlendirilmesini önerdi.