Depremlerden etkilenen illerde konut ve altyapının yeniden yapım maliyeti 45 milyar dolar!
Şu ana kadar depremde yıkılanlar dahil, ağır hasırlı olan ve yıkılması gereken toplam konut sayısı 384 bine ulaştı. Depremlerden etkilenen illerde konut ve altyapının yeniden yapım maliyeti 45 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. İşte ayrıntılar... Şu ana kadar depremde yıkılanlar dahil, ağır hasırlı olan ve yıkılması gereken toplam konut sayısı 384 bine ulaştı
Deprem felaketinin üzerinden iki hafta geçerken, hasar tespit çalışmalarında da sona gelindi. Şu ana kadar depremde yıkılanlar dahil, ağır hasırlı olan ve yıkılması gereken toplam konut sayısı 384 bine ulaştı. Çalışmalar tamamlandığında bu sayının 535 bini aşması öngörülüyor.
Birinci sınıf inşaat maliyetlerine göre yol, su, elektrik, kanalizasyon gibi altyapı yatırımları dahil 535 bin konut inşası için arsa payı ve kamulaştırma maliyeti hariç 843 milyar TL'den fazla harcama yapılması gerekli.
Bu rakam 2023 yılı bütçe açığının yüzde 30, bütçede kamu kurumlarının tamamının yatırımı için ayrılan 454 milyar TL'nin ise iki katına yakın bir seviyede oldu. Ayrıca 4 trilyon 470 milyar Türk Lirası tutarındaki bütçe harcama kaleminin ise yüzde 18.8’ine denk oluyor.
İşte ayrıntılar...
Ekonomi Gazetesi'nden Hüseyin Gökçe'nin haberine göre; açıklanan hasar tespit sonuçları dikkate alındığında, depremde yıkılan ya da yıkılması gereken binaların yerine yapılacak inşaatlar için tahmini harcama tutarı ortaya çıktı.
Şu ana kadar yapılan hasar tespit çalışmalarında, yıkılan veya yıkılması gereken bina sayısı 105 bin, bağımsız bölüm şeklinde belirtilen konut sayısı ise 384 bin 545 olarak belirlendi.
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, geçen hafta gerçekleştirdiği açıklamada depremde evi yıkılan vatandaşlar için yapılacak yeni konutların 105 metrekare büyüklüğünde olacağını açıklamıştı.
Resmi fiyatlarla 2023 yılı bina inşat maliyet endeksleri metrekare başına 6-8 bin Türk Litası arasında değişiklik gösteriyor. Bu rakam kaba inşaat maliyeti, yani bina içindeki, banyo, tuvalet, yer döşemesi, armatürler hariç kalemlerden meydana geliyor.
EKONOMİ’ye bilgi veren inşaat sektörü kaynakları konutların içinde; parke, lavabo, mutfak dolapları vs gibi alanlara yapılan harcamalarla beraber günümüz rakamlarıyla ortalama metrekare maliyet 10 bin TL'ye seviyesine yükseliyor.
Yol, kanalizasyon, su, elektrik gibi ana altyapı yanı sıra, cami, okul, sağlık kuruluşu, sosyal tesisler gibi genele ilişkin gerçekleştirilen yatırımların da ilave edilmesiyle toplam metrekare maliyeti 15 bin TL'ye ulaşıyor. Bu maliyet rakakmları kapsamında, arsa payı veya kamulaştırma bedelleri yer almıyor.
Eğer Bakanlığın yeni konut yapımına ilişkin 105 metrekarelik projeksiyonu değişmezse, bu büyüklükteki bir konutun maliyeti altyapı hariç 1 milyon 50 bin TL olurken, altyapı eklendiğinde maliyet tutarı 1 milyon 575 bin TL'ye yükseliyor.
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından son açıklanan rakamlara göre; deprem kaynaklı yıkılan ya da ağır hasarlı olup yıkılması gereken binaların toplamı 105 bin olarak belirlendi. Deprem kaynaklı doğrudan yıkılmış bina sayısına ilişkin veri de ilk defa duyuruldu. Buna göre depremin vurduğu şehirlerde 20 bin 662 bina deprem sebebiyle yıkıldı.
Hasar tespit çalışmalarında 105 bin binada 384 bin 545 konutun(bağımsız bölüm) yıkılması gerektiği tespit edildi. Çalışmalar bitirildiğinde yıkılan ya da yıkılması gereken ağır hasarlı bina sayısının 130 bine, bağımsız bölüm sayısının ise 535 bin 600’e ulaşması öngörülüyor.
535 bin 600 konutun yeniden inşası için 56 milyon 238 bin metrekarelik bina inşaatı yapılması gerekli. Altyapı harcamaları hariç bu binaların inşa maliyeti 562 milyar 380 milyon TL'ye ulaşıyor. Sosyal donatılar ve altyapı dahil edildiğinde ise inşa maliyeti 843 milyar 570 milyon TL'ye kadar yükseliyor. 18.82 liralık dolar kuruna göre bunların altyapı hariç bugünkü maliyeti 29 milyar 882 milyon dolar, altyapı dahil maliyeti ise 44 milyar 823 milyon dolar şeklinde belirleniyor.
Deprem sebebiyle yıkılan veya yıkılması gereken binaların yeniden inşası için hesaplanan maliyetin 843 milyar TL'yi geçeceği öngörülüyor. Bu rakam 4 trilyon 470 milyar liralık 2023 yılı bütçesi gider kaleminin yüzde 18.8’ine denk olurken; 660 milyar lira seviyesinde öngörülen bütçe açığının ise yüzde 30 fazlası bir rakam oluyor.
2023 yılı Bütçe Kanunu’nun 5’inci maddesinin 4’üncü fıkrası “Doğal Afet Giderlerini Karşılama Ödeneği” başlığına sahip. Madde, Strateji ve Bütçe Başkanlığı bütçesinin 99-41.32-01-09.05 tertibinde bulunan ödeneğinden, her türlü doğal afet giderini karşılamak amacıyla mevcut veya yeni açılacak tertiplere aktarım gerçekleştirmeye Cumhurbaşkanını yetkili kılıyor. Ancak aktarılabilecek bu kaynak bile toplam harcamaların yüzde 10’unu anca giderebiliyor. 5’inci madde Cumhurbaşkanına doğal afetlerin yanı sıra farklı pek çok harcama kalemine yönelik Strateji ve Bütçe Başkanlığı ödeneğinden aktarma yapma yetkisi de tanıyor.
10 ilde 535 bin 600 bağımsız bölümün yıkılması tahmin ediliyor
Deprem felaketi 10 şehirde büyük bir yıkıma sebep olurken; burada yapılması gereken toplam bağımsız birim sayısı, Türkiye’nin küçük nüfuslu 11 şehrindeki bağımsız bölüm varlığının tamamına eşit. Bayburt (24.347), Ardahan (28.669), Tunceli (29.606), Gümüşhane (49.045), Iğdır (49.386), Hakkari (52.571), Artvin (58.847), Siirt (67.578), Bartın (67.709), Çankırı (68.624), Bilecik’teki (72.972) toplam bağımsız bölüm sayısı TÜİK rakamlarına göre 569 bin 354 olarak belirlendi.
Depremin etkilediği şehirlerde yıkılması gereken bağımsız bölüm sayısı ise 535 bin 600 şeklinde tahmin ediliyor.
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan: Böyle bir depremi Türkiye hiç görmedi, dünya da az gördü!
Murat Kurum: Yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı bina sayısı 118 bin!