Devre Tatil ile Devre Mülk Arasındaki Farklar Neler?

Tatil-dinlenme amaçlı olarak taşınmaz kullanımı genel olarak "devre mülk" ve "devre tatil" uygulamaları şeklinde ortaya çıkmaktadır. "Devre mülk" ve "devre tatil" konularının nitelik ve özellikleri iyi bilinmediği için hukuki sorunlar ortaya çıkmaktadır. Devre Mülk; mülkiyet hukukunun, devre tatil ise sözleşme hukukunun ayrıksı-özel yönlerini içeren kurumlardır.

1) "Devre Mülk" Ayni Hak Niteliğinde Olduğundan;Kurulması Özel Bir Tapu Senedi Gerektirir. Devre Mülk Hakkının Başkasına Devri Tapu Harcına Tabiidir. 

Devre Mülk; Kat Mülkiyeti Kanunun 57-66 maddeleri çerçevesinde kural ve ilkeleri belirlenmiş özel bir mülkiyet hakkı türüdür. Devre mülk sahipleri bir taşınmazın müşterek maliki sıfatına sahiptirler.  Devre Mülkte; bağımsız bir yapı ile kat mülkiyeti yada kat irtifaklı bir "mesken" nitelikli taşınmaz yılın belirli dönemlerinde belirli bir şahsın kullanımına bırakılmaktadır. Dolayısıyla, devre mülk ancak "mesken" nitelikli bir taşınmazda kurulabilir. İşyeri, ofis, arazi,arsa niteliğinde bir taşınmazda "devre mülk" kurulamaz. Devre mülk hakkının yılın belirli dönemlerine ayrılması ve 15 günden daha az süreli olmaması gerekir. Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa devre mülk hakkı sahibi bu hakkın kullanımını başkalarına bırakabilir.

Devre Mülk; tapu sicil müdürlüğü tarafından düzenlenen resmi tapu senedi ile kurulur. (KMK md 58) Devre mülk kurulması sırasında devre mülk kurulmasını talep eden ilgililer; tapu müdürlüğü'ne; - devre mülk sözleşmesi örneğini ve kimliklerini ispat eden belgeleri sunmak zorundadırlar. Devre Mülk hakkı; Tapu Sicil Tüzüğü uyarınca irtifak hakları sütununa kayıt ve tescil edilir. Devre Mülk hakkının başkasına devri %015 oranında tapu harcına tabiidir. 

2) "Devre Tatil",  Şahsi Hak Niteliğinde Ve Tapu Senedi Gerektirmeyen Bir Haktır.

Devre Tatil, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 6/B maddesinde; " en az üç yıl süre için yapılan ve bu süre zarfında yıl içinde, belirli veya belirlenebilecek ve bir haftadan az olmayacak bir dönem için bir veya daha fazla sayıdaki taşınmazın kullanım hakkının devri ya da devri taahhüdünü içeren ve bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunlu yazılı sözleşme ya da sözleşmeler grubu" olarak tanımlanmaktadır.

      Tanımdan da görüleceği üzere, devre tatil hakkı bir sözleşme ile kurulmakta ve sadece sözleşmeden kaynaklanan şahsi bir hakkı içermektedir. Devre tatil hakkı özel bir tapu senedi gerektirmediği gibi, tapuya şerhi de kabul görmeyen sözleşmeden kaynaklanan bir alacak niteliğindedir. Ayrıca,devre tatil sözleşmeleri kira sözleşmesi olarak kabul edilmemektedir. 

Ülkemizde; özellikle yaz döneminde, tatil yörelerinde bir kısım devre tatil şirketlerinin satış görevlileri tarafından pazarlanan ve üzerinde "devre mülk sözleşmesi" yazılı matbu evraklar, hukuksal olarak "devre tatil sözleşmesi" olarak kabul görmektedir. Sözleşme metninde "devre mülk sözleşmesi" yazılması, sözleşme içeriğine devre tatil hükümlerinin uygulanmasını engellememektedir. Bu uygulama genel olarak satıcı şirketlerin 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun tüketici lehine hükümlerinden kaçınma amaçlı olarak gerçekleştirilmektedir. 

3) Devre Tatil Sözleşmesinden Yasal 10 Günlük Süre İçerisinde Hiç Bir Gerekçe Olmaksızın Cayma-Dönme Hakkı Bulunmaktadır.

Ülkemizde devre tatil sözleşmeleri "tüketici işlemi" olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle,bu tür sözleşmelere 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ilkeleri uygulanacaktır. Sanayi Ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan "Devre Tatil Sözleşmeleri Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik" in "Cayma Hakkı" başlıklı 6 ncı maddesinde, "Tüketici, sözleşmenin her iki tarafça imzalanmasından itibaren on gün içinde hiçbir sebep göstermeksizin ve hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin cayma hakkını kullanarak sözleşmeden dönebilir." hükmü düzenlenmiştir. Dolayısıyla; devre tatil satın alan kişi sözleşmenin imza tarihinden itibaren 10 günlük süre içerisinde hiçbir gerekçe sunmadan ve masraf ödemeden sözleşmeden dönme hakkına sahiptir.

Kanaatimizce; anılan Yönetmelik hükmü devre tatil satıcısı olan şirketlerin oldukça aleyhine düzenlemeler içermektedir. Zira, Yönetmelikte düzenlenen "koşulsuz 10 günlük sözleşmeden dönme hakkı" tüketiciyi koruma ilkesinin aşırı zorlanmasıdır. Kapıdan satış niteliği taşımayan "devre tatil sözleşmeleri" nde bu hükmün uygulanması hakkaniyete uygun düşmemektedir.  Ayrıca, Bakanlık; Kanunda sadece "kapıdan satış" niteliğinde sözleşmelere uygulanacak bir hükmü yönetmelikle her tür devre tatil sözleşmesine uygulanır kılarak hukuk tekniği açısından da tartışmalı bir düzenleme getirmiştir. ( Bildiğimiz kadarı ile bu Yönetmelik düzenlemesi aleyhine devre tatil şirketleri tarafından idari yargıya da iptal davası başvurusu da yapılmamıştır.) 
Av. Mehmet Parlak

[email protected]