Dış müteahhitlikte 2013 yılına göre düşüş yaşandı!
Müteahhitler 2013'te 32 milyar dolarlık iş almıştı. Bu yıl iş tutarının 22 milyar dolarda kalması bekleniyor. Ekonomi Bakanlığı'nın ve TMB rakamları,10 milyar dolarlık iş kaybına yol açtığını ortaya koydu.
Bu yılın ilk 11 ayında yurtdışında üstlenilen projelerin sayısı, bedeli, ortalama tutan belli oldu. Yılın son ayında, ortalama seyre göre 2 milyar dolarlık yeni proje alınsa bile 2014'te yurt dışındaki işlerin toplam bedelinde 10 milyar dolarlık gerileme kaçınılmaz görünüyor. Bu yönüyle bakıldığında, sektörün iş kaybının 10 milyar doların da üzerinde olduğu söylenebilir. TMB Başkanı Mithat Yenigiin, "Bu yıl ortalama proje bedelindeki artış sürerken, proje bedeli ve proje sayısı azaldı. Bu azalma trendinde en önemli etken, Türk müteahhitlerin en önemli pazarları arasında yer alan Irak ve Libya başta olmak üzere Ortadoğu'daki gelişmeler oldu" dedi.
¦ Yüzde 30luk kayıp Ekonomi Bakanlı'ğının ve TMB'nin güncel rakamlarına göre, bu yılın ilk 11 ayında dış müteahhitlikte 209 proje üstlenildi. Proje sayısı 2013'te 406 idi. 2012'de daha fazlası, 484 proje üstlenilmişti. Bu rakamlara göre, proje sayısında düşüş dikkat çekiyor. Tutan daha büyük projeler alınması durumunda, sayının düşmesi önemli olmayabilir ancak, müteahhitlik sektörünün yurtdışı bilançosu, hem proje sayısında, hem de toplam proje bedeli itibariyle olumsuz bir tablo ortaya koyuyor.
Sektörün 2012'de yurtdışında üstlendiği 484 projenin toplam bedeli 29.7 milyar dolardı. 2013'te önemli bir yükseliş yaşandı ve bu tutar 406 projede 32.6 milyar dolara çıktı. Ancak en önemli pazarlardan Irak, Suriye ve Libya'da huzursuzluk derinleşince bu bölgelerde kayıplar yaşandı ve proje sayısı bü- yıl içinde yan yarıya düşerek 209'a geriledi.
Üstlenilen işlerin toplam bedeli de 11 ay itibariyle 20.4 milyar dolara indi. Aralıkta 2 milyar dolarlık iş alınsa dahi, 2014'te, 2013'ün yaklaşık 10 milyar dolar gelişinde kalınacak. Bu da Türkiye'nin hizmet ihracatından gelirinde büyük bir kayıp anlamına geliyor. Aralıkta bü- miktar daha iş alınacağı varsayımıyla yapılan hesaplamalara göre yıl sonu itibariyle yüzde 30'luk bü- kayıp kaçınılmaz görünüyor.
¦ Petrol fiyatı riski Irak ve Suriye'deki olaylar nedeniyle sektörde meydana gelen iş kaybı önemli ancak, sektör açısından bütün risk bundan ibaret değil.
TMB Başkam Mithat Yenigiin, 'Rusya riski'ne dikkat çekerek, "Irak ve Suriye sımnmızdaki gerginlikler, Batı dünyası tarafından, yine en önemli pazarlarımızdan Rusya'ya uygulanan yaptırımlar ve Türk müteahhitlerin ağırlıklı iş yaptıkları pazarlarda petrol fiyatlarındaki hıkı gerilemeye bağlr projelerde yaşanabilecek olası gecikme tehdit oluşturuyor" dedi.
TMB Başkanı Mithat Yenigün, son 10 yılda yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde nitelik açısından da gelişim olduğuna dikkat çekti. Yenigün, şöyle konuştu: "Büyük ölçekli ve katma değeri yüksek projelerin payı büyüdü, uluslararası konsorsiyumlara daha çok girilmeye başlandı.
Büyük ölçekli işler Belirli proje türlerinde dünya markası olma hedefi endi. Eskiden sadece müteahhit olarak gidilen ülkelerde yatırımcı ve gayrimenkul yöneticisi olarak faaliyet gösterme eğilimleri arttı.
Yurtdışında üstlenilen bir projenin 2002'de ortalama proje bedeli yaklaşık 19 milyon dolardı. Kasım 2014 sonunda bu rakam 97.5 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu artış, Türk müteahhitlerin havalimanı, metro, endüstriyel tesisler, doğalgaz-petrol rafinerileri, otoyol ve enerji santralleri gibi büyük ölçekli projeleri üstlenmelerinden kaynaklanıyor"
Yeni Asır Ek