Doğalgaza yüzde 10-15 indirim geliyor!

İran Petrol Bakan Yardımcısı Hamit Reza Aragi, Türkiye'nin İran'dan aldığı doğalgaz fiyatıyla ilgili Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde açtığı davayı kazandığını söyledi. Kararla birlikte, Türkiye'nin 2011-2015 yılları arasında İran'dan aldığı doğalgaza yüzde 10-15 indirim alması bekleniyor.

İRAN TAZMİNAT ÖDEYECEK

Ayrıca Aragi, İran'ın tazminat ödeyeceğini ama henüz tazminat tutarının belli olmadığını açıkladı. Aragi, İran'ın Türkiye'ye tazminat ödeyeceğini ancak tazminat miktarının henüz belli olmadığını ifade ederken, tazminat tutarının geçmişe dönük 1 milyar doları aşabileceği kaydedildi.

TÜRKİYE DAVA ETMİŞTİ

Türkiye, 2011 yılından bu yana yüksek fiyattan alınan doğalgazın geri dönük fiyat farkının iadesi için 2012 yılında İran'a dava açmıştı. Türkiye, Rusya, İran ve Azerbaycan'dan doğalgaz, Nijerya ve Cezayir'den LNG alıyor.

BAKANLIK DOĞRULADI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilileri ise söz konusu kararı doğrularken, "Mahkeme Türkiye'nin lehine karar verdi, oran konusunu hakem kurulu belirleyecek" bilgisini verdi.

Kocaeli Gazetesi 

Bu haber Sabah Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

Türkiye, İran gazında ikinci kez tahkim davasını kazandı. Geriye dönük % 13.3 ile 15.8 arasında indirim yapmak zorunda olan İran, Türkiye'ye yaklaşık 2 milyar $ ödeyecek

Türkiye, İran gazında büyük avantaj sağladı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İran'ın doğalgazda indirim yapmaması üzerine uluslararası tahkim mahkemesinde başlattığı hukuk mücadelesini kazandı. Türkiye lehine sonuçlanan tahkim davasının doğalgaz fiyatlarına indirim olarak yansıması bekleniyor. 

GERİYE DÖNÜK 4 YILLIK PARA 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İran'ın gaz fiyatlarında indirim yapmaması nedeniyle Mart 2012'de uluslararası tahkime başvurmuştu. Dava, 2011-2015 yılları arasındaki dönemi kapsıyordu. Enerji Bakanlığı o dönemde Azerbaycan gazını örnek göstererek indirim talebinde bulunmuştu. Mahkeme tahkim davasında Türkiye'nin talebini haklı bularak, geriye dönük 4 yıllık bedelin İran tarafından ödenmesini istedi. 

2 MİLYAR DOLARLIK KATKI 

Türkiye enerji ithalatına yıllık 40 milyar dolar ödüyor. Bunun geçen yıl yaklaşık 2 milyar dolarlık kısmı İran'a doğalgaz için ödenen bedel. Tahkim sonrasında İran'ın Türkiye'ye 1.5-2 milyar dolar tazminat ödeyeceği belirtiliyor. Para nakit ya da mahsuplaşma şeklinde ödenecek. BOTAŞ, İran gazına ödeyeceği ithalat bedeli düşeceği için bunu indirim olarak yansıtacak. Doğalgazda yapılacak indirim nihai tüketici kadar reel sektörü de etkileyecek. Bu da ekonomide canlanma getirecek. 

Sabah 

Bu haber Bugün Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

İran Petrol Bakan Yardımcısı Hamit Reza Aragi, Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin Türkiye’ni doğalgaz konusunda davacı olduğu İran’a karşı haklı bulduğunu açıkladı.

Tahkim kararı doğrultusunda, Türkiye’nin 2011-2015 yılarında İran’dan aldığı doğalgaza yüzde 10-15 indirim alması gerekiyor.

Ayrıca Aragi, İran’ın tazminat ödeyeceğini ama henüz tazminat tutarının belli olmadığını açıkladı.

Bakan Yardımcısı, indirimi yapılmayan doğlagaz için tazminat tutarının 1 milyar dolar düzeyinde olabileceğini bildirdi.

Türkiye, 2011 yılından bu yana yüksek fiyattan alınan doğalgazın geri dönük fiyat farkının iadesi için 2012 yılında İran’a dava açmıştı.

Türkiye, Rusya, İran ve Azerbaycan’dan doğalgaz, Nijerya ve Cezayir’den LNG alıyor.

Bugün 

Bu haber Dünya Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

İran Ulusal Gaz Şirketi (NIGC) Türkiye’ye yüzde 10-15 arasında "doğalgaz indirimi" yapılmayacağını, iki ülke arasındaki davanın devam ettiğini açıkladı...

Sabah saatlerinde Reuters tarafından duyurulan habere göre, İran Milli Gaz Şirketi Genel Müdürü ve Petrol Bakan Yardımcısı Hamid Rıza Iraki, Türkiye'nin şikayeti üzerine Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde yapılan doğalgaz anlaşmazlığının ikinci aşamasını İran'ın kaybettiğini bildirdi. 

Buna göre, Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Türkiye'nin İran'dan aldığı doğalgaz fiyatında, 2011'den itibaren geçerli olmak kaydıyla yüzde 10-15 arasında indirime gidilmesine ve karar verdi. 

Bakan doğruladı, indirim müjdesi verdi

Konuyla ilgili açıklama yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, İran'dan alınan doğalgaz fiyatında Uluslararası Tahkim Mahkemesi kararını doğruladı ve  İran'ın Türkiye'ye geriye dönük olarak 1 milyar doların üzerinde tazminat ödeyebileceğini belirtti. Bakan ayrıca bu durumun tüketiciye indirim olarak yansıyacağını müjdeledi.

Albayrak, Uluslararası Tahkim'in indirim için yüzde 13,3 ile yüzde 15,8 arasında bir aralık verdiğini, önümüzdeki birkaç ay içinde tarafların mutabakata varması ile ilgili bir süreç olacağını açıkladı.

İran'dan yalanlama geldi!

İlerleyen saatlerde, İran Ulusal Doğalgaz Şirketi (NIGC), Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde görülen doğalgaz anlaşmazlığı davasının ikinci aşamasını Türkiye'nin kazandığına dair haberleri yalanladı. 

NIGC'nin internet sitesinde 'önemli duyuru' başlığı ile yapılan açıklamada NIGC ile BOTAŞ arasındaki davanın hala değerlendirme aşamasında olduğu ve mahkemenin nihai kararını vermediği iddia edildi.

Dünya

Bu haber Hürriyet Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nden Türkiye’nin İran’dan ithal ettiği​ doğalgaza indirim yapılması yönünde karar çıktı. Yüzde 13 ile 16 arasında olacak ve geçmiş 5 yılı da kapsayacak indirim sonrası Türkiye, İran’dan 2 milyar dolar tazminat alacak. Bakan Albayrak, indirimi tüketiciye en kısa sürede yansıtacaklarını söyledi.

TÜRKİYE’nin boru hattıyla uzun dönemli doğalgaz alım anlaşması yaptığı üç ülke olan Azerbaycan, İran ve Rusya arasında en pahalı gazı İran satıyor. Türkiye, müzakerelere rağmen İran’ın indirime yanaşmaması üzerine konuyu 2012’de uluslararası tahkime taşımıştı. Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Türkiye’nin İran doğalgazında indirim talebini haklı bularak fiyatta indirim kararı verdi. Böylece, doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 20’sini İran’dan karşılayan Türkiye’nin, yüzde 15’e varan oranda indirim almasının önü açıldı. 

İndirim, 1 Temmuz 2011’den itibaren geçerli olacak. Böylece Türkiye, tahkimden yaklaşık 2 milyar dolar tazminat alacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin indirim için yüzde 13.3-15.8 arasında bir aralık verdiğini, oranı belirlemek için tarafların bir araya geleceği bir süreç yaşanacağını söyledi. Enerji sektörü yetkilileri, İran ve Türkiye’den teknik heyetlerin indirim için bir araya geleceğini, tam oran konusunda anlaşılamaz ise Tahkim Mahkemesi’nin karar vermesinin bekleneceğini aktardı. Peki İran’dan alınacak indirim, tüketiciye yansır mı? Yetkililer, bunun siyasi bir karar olacağını vurgularken, Bakan Albayrak, “Bunu en kısa sürede indirim olarak halkımıza yansıtmayı düşünüyoruz” müjdesini verdi.

YÜZDE 13.3 İLA 15 İNDİRİM

Yılda ortalama 50 milyar metreküp doğalgaz tüketen Türkiye’nin, Tahran ile yıllık 10 milyar metreküp doğalgaz kontratı bulunuyor. Ancak İran, Türkiye’nin doğalgaz alım anlaşması yaptığı ülkeler içinde en pahalı doğalgazı satıyor. Türkiye, bu nedenle İran’a karşı Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nde dava açmıştı. İran’a karşı 2012 yılında açılan bu davalardan biri fiyatların yüksekliği, diğeri ise eksik teslimat gerekçesiyle açılmıştı. Eksik teslimat ile ilgili Türkiye’nin açtığı davada İran haklı bulunmuştu. Fiyat konusunda ise Türkiye haklı bulundu. Tahkim Mahkemesi, geçtiğimiz günlerde taraflara İran’ın Türkiye’ye geriye dönük 5 yıllık indirim yapması gerektiği bildiriminde bulundu. İran ise dün sürpriz bir şekilde, sonucu kamuoyu ile paylaştı. Shana Haber Ajansı’nda yer alan habere göre, İran gaz şirketi Direktörü Hamidreza Araghi, Türkiye’nin İran’dan aldığı doğalgazın fiyatında yüzde 35.5’lik bir indirim talebinde bulunduğunu dile getirerek, “Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Türkiye’nin aldığı gazda yüzde 10-15’lik bir indirime karar verdi” dedi.

ERDOĞAN SİTEM ETMİŞTİ

İRAN Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile geçtiğimiz nisan ayında Tahran’da bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan, gaz fiyatlarıyla ilgili mesaj vererek, Türkiye’nin şu anda en pahalı doğalgazı İran’dan aldığını vurgulamış ve “Bu fiyat aşağı çekilmiş olsa alacağımız doğalgazı çok daha artırırız” demişti. Bir hesaplamaya göre Türkiye, İran’a yıllık ortalama 2 milyar dolardan fazla ödeme yapıyor.

İndirim nasıl olacak?

SEKTÖR temsilcileri, tüketicilere uygulanacak indirim konusunda BOTAŞ’ın mali durumuna dikkat çekiyor. Bir sektör temsilcisi, ithal bir ürün olan doğalgazın fiyatını daha da aşağı çekerek, tüketimini artırmamak gerektiği görüşünü savunuyor. Diğer bir sektör temsilcisi ise BOTAŞ’ın 6 milyar lira civarında vergi borcu olduğunu ve yüzde 30 ortağı olduğu TANAP projesine 4 milyar dolar yatırması gerekeceğini belirterek, “Bu yapının içerisinde BOTAŞ’ın bu yıl nefes alması gerekiyor. Ama indirim yapılır mı derseniz, yapılır” şeklinde konuşuyor. Sektör temsilcileri, BOTAŞ’ın her bin metreküp doğalgazda yaklaşık 60 dolarlık kazancı olduğuna dikkat çekerek, “Bu yıl yaklaşık 2 milyar dolar kârı olacak” diyor.

İran kafa karıştırdı

İRAN Gaz şirketi Direktörü Araghi’nin dün sabah saatlerinde “Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Türkiye’nin aldığı gazda yüzde 10-15’lik bir indirime karar verdi” açıklaması Shana Haber Ajansı’na yansırken, Reuters da bu bilgiyi uluslararası piyasalara duyurdu. Ancak öğleden sonra İran   Ulusal Gaz Şirketi’nin (NIGC) Türkiye’ye yüzde 10-15 arasında doğalgaz indirimi yapılmayacağını iki ülke arasındaki davanın devam ettiğini açıklaması kafaları karıştırdı.

MERKEZ VE MALİYE SEVİNDİ

İRAN gazına yapılacak indirim Merkez Bankası ve Maliye’yi de sevindirecek. 2015 yılı boyunca BOTAŞ için 10 milyar 505 milyon dolar satış yapan Merkez Bankası’nın rezervlerinin olumlu etkilenmesi, Maliye Bakanlığı’nın ise BOTAŞ’tan 5.5 milyar liralık geçmişe dönük borçlarını ödemesini bekliyor.

Rus gazına yaklaşacak

Enerji sektörü temsilcileri, Türkiye’nin İran’dan alacağı toplam tutarın yaklaşık 2 milyar dolar olacağını belirtiyor. Diğer yandan, indirim uygulandığında dahi İran gazının en pahalı gaz olmaya devam edeceği ancak Rus gazı fiyatının seviyesine yaklaşacağı kaydediliyor. Sektör temsilcileri, indirimle beraber İran gazının ucu ucuna Rus gazının fiyat seviyesine ineceğini söylerken, “Fiyatlar gizli olmakla beraber, BOTAŞ İran’dan aldığı gazın bin metreküpü için yaklaşık 225 dolar ödüyor. İndirim ile 200 dolar civarına düşüyor. Rusya ise şu anda bin metreküp gazı yaklaşık 198 dolara satıyor. İran’ın indirimli fiyatı Rusya’nın BOTAŞ’a satış fiyatına denk gelecek. Fakat Türkiye ve Rusya arasında devam eden bir tahkim süreci daha var. Rusya’dan da ekstra indirim alınması durumunda, İran-Rus gazı arasında daralan makas yeniden açılabilir.