Genel

Doğalgaza yüzde 10-15 indirim geliyor!

3 Şubat 2016, Çarşamba

Uluslararası tahkim mahkemesi, Türkiye'nin İran'dan aldığı doğalgazda yüzde 10-15 indirim yapılmasına karar verdi. İran Türkiye'ye ayrıca tazminat ödeyecek.

İran Petrol Bakan Yardımcısı Hamit Reza Aragi, Türkiye'nin İran'dan aldığı doğalgaz fiyatıyla ilgili Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde açtığı davayı kazandığını söyledi. Kararla birlikte, Türkiye'nin 2011-2015 yılları arasında İran'dan aldığı doğalgaza yüzde 10-15 indirim alması bekleniyor.

İRAN TAZMİNAT ÖDEYECEK

Ayrıca Aragi, İran'ın tazminat ödeyeceğini ama henüz tazminat tutarının belli olmadığını açıkladı. Aragi, İran'ın Türkiye'ye tazminat ödeyeceğini ancak tazminat miktarının henüz belli olmadığını ifade ederken, tazminat tutarının geçmişe dönük 1 milyar doları aşabileceği kaydedildi.

TÜRKİYE DAVA ETMİŞTİ

Türkiye, 2011 yılından bu yana yüksek fiyattan alınan doğalgazın geri dönük fiyat farkının iadesi için 2012 yılında İran'a dava açmıştı. Türkiye, Rusya, İran ve Azerbaycan'dan doğalgaz, Nijerya ve Cezayir'den LNG alıyor.

BAKANLIK DOĞRULADI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilileri ise söz konusu kararı doğrularken, "Mahkeme Türkiye'nin lehine karar verdi, oran konusunu hakem kurulu belirleyecek" bilgisini verdi.

Kocaeli Gazetesi

Bu haber Sabah Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

Türkiye, İran gazında ikinci kez tahkim davasını kazandı. Geriye dönük % 13.3 ile 15.8 arasında indirim yapmak zorunda olan İran, Türkiye'ye yaklaşık 2 milyar $ ödeyecek

Türkiye, İran gazında büyük avantaj sağladı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İran'ın doğalgazda indirim yapmaması üzerine uluslararası tahkim mahkemesinde başlattığı hukuk mücadelesini kazandı. Türkiye lehine sonuçlanan tahkim davasının doğalgaz fiyatlarına indirim olarak yansıması bekleniyor.

GERİYE DÖNÜK 4 YILLIK PARA

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İran'ın gaz fiyatlarında indirim yapmaması nedeniyle Mart 2012'de uluslararası tahkime başvurmuştu. Dava, 2011-2015 yılları arasındaki dönemi kapsıyordu. Enerji Bakanlığı o dönemde Azerbaycan gazını örnek göstererek indirim talebinde bulunmuştu. Mahkeme tahkim davasında Türkiye'nin talebini haklı bularak, geriye dönük 4 yıllık bedelin İran tarafından ödenmesini istedi.

2 MİLYAR DOLARLIK KATKI

Türkiye enerji ithalatına yıllık 40 milyar dolar ödüyor. Bunun geçen yıl yaklaşık 2 milyar dolarlık kısmı İran'a doğalgaz için ödenen bedel. Tahkim sonrasında İran'ın Türkiye'ye 1.5-2 milyar dolar tazminat ödeyeceği belirtiliyor. Para nakit ya da mahsuplaşma şeklinde ödenecek. BOTAŞ, İran gazına ödeyeceği ithalat bedeli düşeceği için bunu indirim olarak yansıtacak. Doğalgazda yapılacak indirim nihai tüketici kadar reel sektörü de etkileyecek. Bu da ekonomide canlanma getirecek.

Sabah

Bu haber Bugün Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

İran Petrol Bakan Yardımcısı Hamit Reza Aragi, Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin Türkiye’ni doğalgaz konusunda davacı olduğu İran’a karşı haklı bulduğunu açıkladı.

Tahkim kararı doğrultusunda, Türkiye’nin 2011-2015 yılarında İran’dan aldığı doğalgaza yüzde 10-15 indirim alması gerekiyor.

Ayrıca Aragi, İran’ın tazminat ödeyeceğini ama henüz tazminat tutarının belli olmadığını açıkladı.

Bakan Yardımcısı, indirimi yapılmayan doğlagaz için tazminat tutarının 1 milyar dolar düzeyinde olabileceğini bildirdi.

Türkiye, 2011 yılından bu yana yüksek fiyattan alınan doğalgazın geri dönük fiyat farkının iadesi için 2012 yılında İran’a dava açmıştı.

Türkiye, Rusya, İran ve Azerbaycan’dan doğalgaz, Nijerya ve Cezayir’den LNG alıyor.

Bugün

Bu haber Dünya Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

İran Ulusal Gaz Şirketi (NIGC) Türkiye’ye yüzde 10-15 arasında "doğalgaz indirimi" yapılmayacağını, iki ülke arasındaki davanın devam ettiğini açıkladı...

Sabah saatlerinde Reuters tarafından duyurulan habere göre, İran Milli Gaz Şirketi Genel Müdürü ve Petrol Bakan Yardımcısı Hamid Rıza Iraki, Türkiye'nin şikayeti üzerine Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde yapılan doğalgaz anlaşmazlığının ikinci aşamasını İran'ın kaybettiğini bildirdi.

Buna göre, Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Türkiye'nin İran'dan aldığı doğalgaz fiyatında, 2011'den itibaren geçerli olmak kaydıyla yüzde 10-15 arasında indirime gidilmesine ve karar verdi.

Bakan doğruladı, indirim müjdesi verdi

Konuyla ilgili açıklama yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, İran'dan alınan doğalgaz fiyatında Uluslararası Tahkim Mahkemesi kararını doğruladı ve İran'ın Türkiye'ye geriye dönük olarak 1 milyar doların üzerinde tazminat ödeyebileceğini belirtti. Bakan ayrıca bu durumun tüketiciye indirim olarak yansıyacağını müjdeledi.

Albayrak, Uluslararası Tahkim'in indirim için yüzde 13,3 ile yüzde 15,8 arasında bir aralık verdiğini, önümüzdeki birkaç ay içinde tarafların mutabakata varması ile ilgili bir süreç olacağını açıkladı.

İran'dan yalanlama geldi!

İlerleyen saatlerde, İran Ulusal Doğalgaz Şirketi (NIGC), Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde görülen doğalgaz anlaşmazlığı davasının ikinci aşamasını Türkiye'nin kazandığına dair haberleri yalanladı.

NIGC'nin internet sitesinde 'önemli duyuru' başlığı ile yapılan açıklamada NIGC ile BOTAŞ arasındaki davanın hala değerlendirme aşamasında olduğu ve mahkemenin nihai kararını vermediği iddia edildi.

Dünya

Bu haber Hürriyet Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nden Türkiye’nin İran’dan ithal ettiği doğalgaza indirim yapılması yönünde karar çıktı. Yüzde 13 ile 16 arasında olacak ve geçmiş 5 yılı da kapsayacak indirim sonrası Türkiye, İran’dan 2 milyar dolar tazminat alacak. Bakan Albayrak, indirimi tüketiciye en kısa sürede yansıtacaklarını söyledi.

TÜRKİYE’nin boru hattıyla uzun dönemli doğalgaz alım anlaşması yaptığı üç ülke olan Azerbaycan, İran ve Rusya arasında en pahalı gazı İran satıyor. Türkiye, müzakerelere rağmen İran’ın indirime yanaşmaması üzerine konuyu 2012’de uluslararası tahkime taşımıştı. Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Türkiye’nin İran doğalgazında indirim talebini haklı bularak fiyatta indirim kararı verdi. Böylece, doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 20’sini İran’dan karşılayan Türkiye’nin, yüzde 15’e varan oranda indirim almasının önü açıldı.

İndirim, 1 Temmuz 2011’den itibaren geçerli olacak. Böylece Türkiye, tahkimden yaklaşık 2 milyar dolar tazminat alacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin indirim için yüzde 13.3-15.8 arasında bir aralık verdiğini, oranı belirlemek için tarafların bir araya geleceği bir süreç yaşanacağını söyledi. Enerji sektörü yetkilileri, İran ve Türkiye’den teknik heyetlerin indirim için bir araya geleceğini, tam oran konusunda anlaşılamaz ise Tahkim Mahkemesi’nin karar vermesinin bekleneceğini aktardı. Peki İran’dan alınacak indirim, tüketiciye yansır mı? Yetkililer, bunun siyasi bir karar olacağını vurgularken, Bakan Albayrak, “Bunu en kısa sürede indirim olarak halkımıza yansıtmayı düşünüyoruz” müjdesini verdi.

YÜZDE 13.3 İLA 15 İNDİRİM

Yılda ortalama 50 milyar metreküp doğalgaz tüketen Türkiye’nin, Tahran ile yıllık 10 milyar metreküp doğalgaz kontratı bulunuyor. Ancak İran, Türkiye’nin doğalgaz alım anlaşması yaptığı ülkeler içinde en pahalı doğalgazı satıyor. Türkiye, bu nedenle İran’a karşı Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nde dava açmıştı. İran’a karşı 2012 yılında açılan bu davalardan biri fiyatların yüksekliği, diğeri ise eksik teslimat gerekçesiyle açılmıştı. Eksik teslimat ile ilgili Türkiye’nin açtığı davada İran haklı bulunmuştu. Fiyat konusunda ise Türkiye haklı bulundu. Tahkim Mahkemesi, geçtiğimiz günlerde taraflara İran’ın Türkiye’ye geriye dönük 5 yıllık indirim yapması gerektiği bildiriminde bulundu. İran ise dün sürpriz bir şekilde, sonucu kamuoyu ile paylaştı. Shana Haber Ajansı’nda yer alan habere göre, İran gaz şirketi Direktörü Hamidreza Araghi, Türkiye’nin İran’dan aldığı doğalgazın fiyatında yüzde 35.5’lik bir indirim talebinde bulunduğunu dile getirerek, “Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Türkiye’nin aldığı gazda yüzde 10-15’lik bir indirime karar verdi” dedi.

ERDOĞAN SİTEM ETMİŞTİ

İRAN Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile geçtiğimiz nisan ayında Tahran’da bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan, gaz fiyatlarıyla ilgili mesaj vererek, Türkiye’nin şu anda en pahalı doğalgazı İran’dan aldığını vurgulamış ve “Bu fiyat aşağı çekilmiş olsa alacağımız doğalgazı çok daha artırırız” demişti. Bir hesaplamaya göre Türkiye, İran’a yıllık ortalama 2 milyar dolardan fazla ödeme yapıyor.

İndirim nasıl olacak?

SEKTÖR temsilcileri, tüketicilere uygulanacak indirim konusunda BOTAŞ’ın mali durumuna dikkat çekiyor. Bir sektör temsilcisi, ithal bir ürün olan doğalgazın fiyatını daha da aşağı çekerek, tüketimini artırmamak gerektiği görüşünü savunuyor. Diğer bir sektör temsilcisi ise BOTAŞ’ın 6 milyar lira civarında vergi borcu olduğunu ve yüzde 30 ortağı olduğu TANAP projesine 4 milyar dolar yatırması gerekeceğini belirterek, “Bu yapının içerisinde BOTAŞ’ın bu yıl nefes alması gerekiyor. Ama indirim yapılır mı derseniz, yapılır” şeklinde konuşuyor. Sektör temsilcileri, BOTAŞ’ın her bin metreküp doğalgazda yaklaşık 60 dolarlık kazancı olduğuna dikkat çekerek, “Bu yıl yaklaşık 2 milyar dolar kârı olacak” diyor.

İran kafa karıştırdı

İRAN Gaz şirketi Direktörü Araghi’nin dün sabah saatlerinde “Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Türkiye’nin aldığı gazda yüzde 10-15’lik bir indirime karar verdi” açıklaması Shana Haber Ajansı’na yansırken, Reuters da bu bilgiyi uluslararası piyasalara duyurdu. Ancak öğleden sonra İran Ulusal Gaz Şirketi’nin (NIGC) Türkiye’ye yüzde 10-15 arasında doğalgaz indirimi yapılmayacağını iki ülke arasındaki davanın devam ettiğini açıklaması kafaları karıştırdı.

MERKEZ VE MALİYE SEVİNDİ

İRAN gazına yapılacak indirim Merkez Bankası ve Maliye’yi de sevindirecek. 2015 yılı boyunca BOTAŞ için 10 milyar 505 milyon dolar satış yapan Merkez Bankası’nın rezervlerinin olumlu etkilenmesi, Maliye Bakanlığı’nın ise BOTAŞ’tan 5.5 milyar liralık geçmişe dönük borçlarını ödemesini bekliyor.

Rus gazına yaklaşacak

Enerji sektörü temsilcileri, Türkiye’nin İran’dan alacağı toplam tutarın yaklaşık 2 milyar dolar olacağını belirtiyor. Diğer yandan, indirim uygulandığında dahi İran gazının en pahalı gaz olmaya devam edeceği ancak Rus gazı fiyatının seviyesine yaklaşacağı kaydediliyor. Sektör temsilcileri, indirimle beraber İran gazının ucu ucuna Rus gazının fiyat seviyesine ineceğini söylerken, “Fiyatlar gizli olmakla beraber, BOTAŞ İran’dan aldığı gazın bin metreküpü için yaklaşık 225 dolar ödüyor. İndirim ile 200 dolar civarına düşüyor. Rusya ise şu anda bin metreküp gazı yaklaşık 198 dolara satıyor. İran’ın indirimli fiyatı Rusya’nın BOTAŞ’a satış fiyatına denk gelecek. Fakat Türkiye ve Rusya arasında devam eden bir tahkim süreci daha var. Rusya’dan da ekstra indirim alınması durumunda, İran-Rus gazı arasında daralan makas yeniden açılabilir.

Hürriyet

Bu haber Milliyet Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

İran’dan alınan doğalgazın fiyatını tahkime götüren Türkiye haklı bulundu. Enerji Bakanı Albayrak, mahkemenin Türkiye lehine verdiği yüzde 13.3 - 15.8 arası indirimi bu yıl fiyatlara yansıtmayı istediklerini söyledi

Enerji Bakanı Berat Albayrak, Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin İran’dan alınan doğalgazın fiyatı konusunda Türkiye lehine yüzde 13.3 ile 15.8 arasında bir indirim kararı verdiğini belirterek, indirimi bu yıl fiyatlara yansıtmayı düşündüklerini söyledi.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Latin Amerika ziyaretine eşlik eden Albayrak, Şili’de Türkiye’nin İran’la doğalgaz tahkim davasını kazanmasını değerlendirdi.

Hatırlanacağı gibi Türkiye, İran’dan aldığı doğalgazın fiyatına yönelik indirim taleplerinin karşılık bulmaması üzerine konuyu İsviçre’deki Uluslararası Tahkim Mahkemesi’ne taşımıştı.

Türkiye’nin İran’la yaşadığı doğalgaz fiyatı anlaşmazlığı sebebiyle 2012’de tahkime gittiğini ve bu davadan alınacak indirimin 1 Temmuz 2011’den itibaren geçerli olacağını belirten Albayrak şu bilgileri verdi:

“Geçtiğimiz günlerde uluslararası tahkim lehimize karar verdi. Muhtemelen bu yıl içerisinde tahminimiz bu indirimin uygulanması ile ilgili Türkiye lehine bir karar söz konusu olacak. Bizim için çok sevindirici bir gelişme. Bunu en kısa sürede halkımıza indirim olarak halkımıza yansıtmayı düşünüyoruz, bunun için bir çalışma içerisindeyiz. Bu indirim geriye dönük olarak işleyecek.”

Geriye dönük işleyecek

Türkiye’nin bu süreci en kısa zamanda sonuçlandırdıktan sonra maliyeti düşürmek açısından indirime yansıtmak için bir çalışma içinde olduklarını vurgulayan Albayrak, şunları kaydetti:

“Geriye dönük olarak işleyecek bu indirimi inşallah en kısa sürede halkımıza yansıtmayı düşünüyoruz. Burada tahkim yüzde 13.3 ile 15.8 arasında bir aralık verdi tarafların anlaşması yönünde. Bu önümüzdeki birkaç ay içerisinde tarafların bir mutabakata varması ile ilgili bir süreç, sınırsız bir süreç değil. Birkaç ay içinde uzlaşma olmazsa tahkim kendisi bu aralık içerisinde bir indirim oranı belirleyecek. Bu oran belirlendikten sonra kesin bir karar alınacak ve inşallah bu yıl içerisinde bunun fiiliyata geçmesini bekliyoruz.”

İhtiyacın beşte biri komşudan...

İran Türkiye’nin yıllık doğalgaz ihtiyacının yaklaşık beşte birini karşılıyor. Türkiye, yıllık 10 milyar metreküp doğalgaz aldığı İran’a karşı iki ayrı tahkim davası açmıştı. İran’a karşı 2012 yılında açılan bu davalardan biri fiyatların yüksekliği, diğeri ise eksik teslimat gerekçesiyle açılmıştı. Ancak eksik teslimat ile ilgili Türkiye’nin açtığı davada İran haklı bulunmuştu. BOTAŞ fiyatların yüksekliği nedeniyle 2004’te İran’a karşı açtığı davada yüzde 16.5’lik bir indirim kazanmış ve 900 milyon doların üzerinde bir tahsilat gerçekleştirmişti.

Milliyet

Bu haber Yeni Şafak Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

Türkiye, İran'dan satın aldığı doğalgazın fiyatında indirim için 2012 yılında açtığı tahkim davasını kazandı. Mahkeme, son 5 yıla dönük yüzde 13.3 ila 15.8 arasında bir indirime işaret ederken, kasamıza en az 2 milyar 750 milyon dolar girmesi bekleniyor. Enerji Bakanı Berat Albayrak, indirimin faturaya yansıyacağını söyledi.

Türkiye, İran'dan satın aldığı doğalgazın fiyatı konusunda 2012 yılında açtığı tahkim davasını kazandı. Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin davacı Türkiye'yi İran'a karşı haklı bulduğu karar, 2011-2015 yılları arasında İran'dan aldığımız doğalgaz fiyatına indirim anlamına geliyor. Enerji Bakanı Berat Albayrak, taraflara uzlaşma için mahkemenin yüzde 13.3-15.8 indirim aralığı verdiğini dile getirdi. Bakan Albayrak, "Geçtiğimiz günlerde uluslararası tahkim lehimize karar verdi" dedi.

EN AZ 2 MİLYAR 750 MİLYON LİRA CEPTE

Karar geriye dönük 5 yıllık süreci kapsıyor. Yılda yaklaşık 8.5 milyar metreküp doğalgaz alan Türkiye'nin 5 yıllık ortalama ithalatı 43 milyar metreküp civarında.Kabaca bir hesapla bile Türkiye'nin, bin metreküpünü 480 dolardan aldığı petrole toplamda 20 milyar dolar ve üstü ödediği ortaya çıkıyor. Mahkemenin uzlaşma için belirlediği yüzde 13'lük taban oran baz alındığında bile, Türkiye'nin kasasına girecek para, en az 2 milyar 750 milyon liraya işaret ediyor. İran Ulusal Gaz Şirketi (NIGC) Türkiye'ye doğalgaz indirimi yapılmayacağını mahkemenin henüz son kararını vermediğini iddia etti.

CARİ AÇIĞA İLAÇ GİBİ GELECEK

Bu kararın özellikle kış aylarında çıkmış olması, cari açığa olduğu gibi vatandaşın cebine de olumlu yansıyacak. İran Petrol Bakan Yardımcısı Hamit Rıza Aragi de, dün yaptığı açıklamada, Türkiye'nin tahkim davasını kazandığını kabul etti. Aragi, İran'ın Türkiye'ye tazminat ödeyeceğini ancak tazminat miktarının henüz belli olmadığını ifade etti. Mahkemenin verdiği karara göre tarafların indirim oranında anlaşmaları gerekiyor. Aksi takdirde tahkim mahkemesi bu oranı belirleyecek.

Vatandaşa yansıyacak

Enerji Bakanı Berat Albayrak, “Düşen fiyatı indirime yansıtma çabası içindeyiz” dedi. Bakan Albayrak, "Türkiye gazı yoğun tüketen ülkelerden bir tanesi. Türkiye tahkime sıkça başvurdu. Bizim için sevindirici bir gelişme. Burada tahkim yüzde 13.3-15.8indirim aralığı verdi. Bu karar neticesinde birkaç ay içerisinde taraflara verilen bir indirim aralığında anlaşmak durumundalar. Anlaştıktan sonra muhtemelen bu yıl içerisinde bu indirim ile ilgili Türkiye'nin lehine bir karar söz konusu olacak. Uzlaşma olmazsa tahkim kendisi bir oran belirleyecek. Bu yıl içerisinde fiiliyata geçesini bekliyoruz” şeklinde konuştu.

Daha önce yüzde 16.5 indirim aldık

Uluslararası Tahkim Mahkemesi'ne Türkiye daha önce 2004'te başvurmuştu. Mahkeme ilgili tarihlerde, İran Ulusal Doğalgaz Şirketi NIGC'e karşı açılan dava sonucunda, BOTAŞ'ın fiyat revizyonu isteğini haklı bulunmuştu. BOTAŞ bu davada yüzde 16,5'luk indirim almıştı. Bu kapsamda NIGC'den geçmiş döneme ait yaklaşık 971 milyon dolar tahsil edilmişti. Doğalgazda Avrupa ortalaması 400 dolar civarında iken Türkiye, 1000 metreküp doğalgaz için İran'a 485, Rusya'ya 410, Azerbaycan'a 330 dolar civarında ödüyor.

Yeni Şafak

İlginizi Çekebilir