Dünya ülkeleri kendi Emek Sineması'na sahip çıkıyor!
Türkiyenin en önemli sinema salonu Emek Sineması kısa zamanda tarih olabilir! Türkiyenin aksine dünyanın hemen her ülkesi bu önemdeki salonlara gözü gibi bakıyor...
Emek Sinemasına yıkım yolunu açan mahkeme kararı, İstanbulda kalan son tarihi sinemaya sahip çıkmaya çalışanlar arasında büyük üzüntüyle karşılandı. Sinema Yazarları Derneğinin (SİYAD), Emek Sinemasını yıktırmayacağız konulu mektubunun ardından önceki gün SİYADın Onursal başkanı Atilla Dorsay, kaleme aldığı yazıda Emeke kazma vurulduğu gün gazeteciliği bırakacağını açıkladı. Bu gelişmeler nedeniyle dünyadaki Emek benzeri sinemaları, tarihi sinema salonlarını mercek altına aldık. Eski, tarihi sinema salonlarının büyük sinema zincirleriyle rekabet edemediği ve çok azının ayakta kaldığı bir gerçek. Ancak birçok ülkede Emek Sineması gibi özel salonlar, Kültür Bakanlıkları, belediyeler veya ulusal sinema birlikleri sayesinde ayakta kalıyor. Bu tür özel salonların pek azının ticari gösterimlerden kr ederek yaşamını sürdürdüğünü, büyük çoğunluğunun ise Emek Sineması için destekçileri tarafından önerilen modeller gibi sinematek, sinema merkezi; veya festival sarayı, pek çok sanat alanında faaliyet veren merkezler olarak kullanıldığını da belirtelim.
BERLİN
YILDA 10 GÜN KULLANILIYOR
Örneklerden biri 2009dan beri Berlin Film Festivalinin ana sinemalarından biri olarak hizmet veren Friedrichstadt-Palast. 1867 tarihli Friedrichstadt-Palast, 1750 kişi kapasiteli bir salona ve dünyanın en büyük tiyatro sahnesine sahip. Performanslara ev sahipliği yapan bina, yılda sadece 10 gün Berlin Film Festivali sırasında sinema salonu olarak değerlendiriliyor. Nazi döneminde Theater des Volkes adını alan bina, savaş sırasında hava saldırılarından zarar gördü. 1949da sahipleri tarafından terk edilen Friedrichstadt-Palastı Berlin Belediyesi teslim aldı.
BALLARAT
VAKIF KURTARDI
Ballarat, Avustralyadaki 1300 kişi kapasiteli Her Majestys Theatre, 1875de inşa edildi. 1911de ilk kez Royal Pictures tarafından bir film gösterimiyle sinema salonu olarak kullanılmaya başlandı. 1964te kapanan ve özel bir vakıf tarafından yıkımdan kurtulan bina, bir süre tiyatro olarak hizmet verdi. 1987de Ballarat Belediyesine hibe edildi. Restorasyon çalışmalarının ardından 1990dan beri yine sinema salonu olarak kullanılıyor.
PARİS
ARTIK TARİHİ ANIT
Paristeki en büyük sinema salonu Le Grand Rex, 1932de Üç Silahşörleın gösterimiyle açılmış bir sinema salonu. 2750 kişilik salonuyla aynı zamanda Avrupadaki en büyük salon unvanını elinde tutan Le Grand Rex, şu anda konserler, filmlerin Fransa prömiyerleri ve ticari gösterimlerde kullanılıyor. Ayrıca sinemanın tarihini anlatan turlarla turistik olarak da kullanılan salon, 1982 yılında Fransa Kültür Bakanlığı tarafından tarihi anıt olarak kabul edildi.
OFİS YAPACAKLARDI
MADRİD
Madridin tarihi salonlarından Cine Dore, 1923de açılıp, 1932de yenilendi. 50 yıl boyunca sinema salonu olarak kullanılan Cine Dorenin 1980lerde yıkılıp, yerine ofis binası yapılacaktı. Sanatçıların protestoları bu planları durdurdu ve işletmesi Ulusal Sinema Enstitüsüne verildi. Şu anda salonda 1920lerin klasiklerinden, bağımsız yapımlara çeşitli türlerden filmler gösteriliyor.
AMSTERDAM
KLASİKLER GÖSTERİLİYOR
Amsterdamın ünlü Tuschinski Tiyatrosu da üzerine titrenen salonlardan biri. Polonya kökenli iş adamı Abraham Tuschinski, 1902de Amerikaya giderken Rotterdamda kalmaya karar veriyor ve Hollandada bir sinemalar zinciri kurup, en ünlü yapıtını Tuschinski Tiyatrosunu yaptırıyor.
II. Dünya Savaşı sırasında ailesiyle birlikte toplama kamplarında hayatını kaybeden Abraham Tuschinskinin ünlü eseri 2001de çok özenli ve masraflı bir restorasyon sürecinden geçti. Pathe tarafından işletilen salonda ayda bir değişen ve klasik filmlerden oluşan bir seçki izleyiciyle buluşuyor.
BELEDİYE ENGEL OLUYOR
MOSKOVA
Moskovada bulunan Cinema Rossia, 2 bin kapasiteli salonu ile Sovyet döneminin en büyük sineması. 1961de ünlü mimarlar tarafından inşa edilen bina, 1997de Karo Film adlı yeni bir şirket tarafından alındı. Şirket, Moskova Film Festivalinin festival sarayı Cinema Rossiayı bölerek, çok salonlu bir işletme haline getirmek istiyor. Hükümetten de destek alan bu proje, Moskova Belediye Başkanının engellemesiyle henüz hayata geçmedi.
LONDRA
BAŞINA TALİH KUŞU KONDU
Londradaki Rio Sineması 1915de açıldı. Tarihi boyunca sinema salonu olarak kullanıldı. 1996da lotarya idaresinin finanse ettiği çalışmayla yenilendi.Rio bir kamu sineması ve yönetimi her yıl mahallenin yerlilerinden seçilen bir yönetim kurulu tarafından belirleniyor.
AKIBETİ BELİRSİZ
İSTANBUL
Ve Emek Sineması... Bina, 1884te mimar Alexandre Vallaury tarafından inşa ediliyor. 1924de Melek Sineması adıyla sinema salonuna dönüşüyor. Aynı zamanda Cumhuriyet döneminin en eski sinema salonu ve Avrupanın en güzel sinemalarından biri olarak kabul ediliyor. 1957de Emekli Sandığı tarafından alınan bina, yenilendiğinde Emek Sineması adını alıyor. 30 yıl boyunca İstanbul Film Festivaline ev sahipliği yapan, tarihi ve kültürel miras niteliğinde olan Emek Sineması, 2010dan beri Beyoğlu Belediyesinin sinemanın yıkılarak aynı yerde inşa edilecek bir alışveriş merkezinin üst katına benzerinin yapılmasını öngören bir projesiyle sona yaklaşıyor. Binlerce insanın itirazları, yürüyüşleri ve dilekçeleriyle protesto ettiği; kamu malı olan Emek Sinemasını yerle bir edecek projeye karşı Mimarlar Odası Büyükşehir Şubesi tarafından Kültür Bakanlığına karşı açılan davada, projenin yürütmesini durdurma kararı geçen hafta kaldırıldı.
Nil Kural/Milliyet
