Dünyada eşi benzeri olmayan bina: Genişliği 60 santim!
70 yıl önce iki kardeşin paylaşamadığı bir arsada inşa edilen bir bina görenleri hayrete düşürüyor. 60 santim genişliği bulunan binanın dünyada eşi benzeri bulunmuyor.
Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta bulunan bir bina görenleri hayrete düşürüyor. Hürriyet'te yer alan habere göre; Yerel halkın "el Ba'sa" yani "Garez" olarak nitelendirdiği bu binanın hikayesi oldukça ilgin. Geçtiğimiz günlerde Lübnanlı bir mimar sayesinde dünya basınında konuşulan Garez'in geçmişi 1950'li yıllara dayanıyor.
Şehir planlama uzmanı ve mimar Sandra Rişani sayesinde dünyanın dikkatini bir kez daha çeken Garez, Beyrutluların çok iyi bildiği bir şehir efsanesine göre iki kardeş arasındaki bir miras anlaşmazlığı nedeniyle inşa edildi.
İddialara göre göre, Garez'in inşa edildiği arsa önceden arka tarafındaki geniş kısımla birlikte bir bütündü. Arsanın sahibi de iki kardeşti. İki kardeş arasında mal paylaşımı yapılması gerekti. Kardeşlerden birine düşen parçanın konumu diğerinden çok daha iyi durumdaydı. Bu durum payına kötü parça düşen kardeşi pek memnun etmedi.
O da intikam olarak kardeşinin deniz manzarasını kapatmaya karar verdi ve 1954'te Garez'i inşa ettirdi.
BİNA DEĞİL DUVAR
Beyrut'un Manara mahallesinde yer alan Garez için bina demek çok da doğru değil. Özellikle belli açılardan incelendiğinde bir duvar ya da pano gibi görünüyor. Binanın en dar yerinin genişliği 60 santimetre, en geniş yeri ise 4 metre. Toplam 120 metrekarelik bir alana inşa edilmiş olan binanın yüksekliği de 14 metre.
Mimar Rişani bu binayla ilk kez 2014'teşehrin unutulan hatıralarının derlendiği bir kitabın hazırlık aşamasında çalışırken tanıştı. Mesleği mimarlık ve şehir planlaması olmasına rağmen bu binadan hiç haberi olmadığını belirten Rişani, hikayeyi de babasından öğrendi. Bunun üzerine binayı kendi gözleriyle görmek için binanın bulunduğu yere ziyarette bulundu.
Sokağa girdiğinde karşılaştığı yan binanın apartman görevlisinin yorumunu da belirten Rişani şunları yazdı: "Ben daha sorumu bile bitiremeden 'Evet biliyorum, insan şoke oluyor' dedi. 'Bu bir duvar. Ama eskiden içinde insanlar yaşıyordu.'"
Bunları duyan Rişani hikayenin ayrıntılarını öğrenmek için yeniden babasına başvurdu. Babasının anlattığı hikaye şu şöyleydi:
"İki kardeşe de birer parsel miras kalmıştı. Kardeşler bu parsellere nasıl inşaat yapacaklarına karar veremiyorlardı. Bu arada parsellerden bir tanesinden yol geçtiği için önemli bir kısmı istimlak edildi. Bu parselin sahibi kardeş de kalan alana tek başına bir bina yapmaya karar verdi. Böylece binasının arkadaki parselin deniz manzarasını kapayacağını ve kardeşinin arsasının değerinin düşeceğini umuyordu."
"ORADA YAŞAMAK İSTERDİM"
Insider'a konuşan Rişani, binada her katta iki daire olduğunu belirterek şunları söyledi:
"Orada yaşamayı çok isterdim. Çok doğrusal bir planı var. Bir odadan diğer odaya geçiyorsunuz. Diğer kardeşin parselinin olduğu duvarda çok büyük pencereler var böylece oldukça fazla ışık alıyorlar. Tabii bir de deniz manzarası var..."
Rişani, Garez'in nesilden nesile aktarılan bir sözlü tarih anlatısından çok daha fazlası olduğunu ifade ederek bunun "sistem ile güçlüler arasındaki bir mücadele" olduğunu belirtti ve şunları ekledi:
"Kendini 'Bu konuda bir şey yapabilirim' diye karar verebilecek kadar güçlü hissetmiş olmalı. 'Benim apartmanım bana çok para kazandırmayacak ama kardeşimin arazisinin değerini kesinlikle düşürecek' diye düşünmüş."
Bir başka ilginç ayrıntı da Garezi tasarlayan mimarların da iki erkek kardeş olması. Rişani, Salah ve Fevzi İtani isimli mimar kardeşlere de ulaşmaya çalışmış ama başarılı olamamış.
BUNCA YIL NASIL AYAKTA KALDI?
Bugün Garez boş duruyor ve sahibinin kim olduğu bilinmiyor. Geçmişte defalarca el değiştirdi Hatta Lübnan İç Savaşı sırasında çok sayıda mültecinin barınağı oldu.. Aynı dönemde binada bir genelev olduğu da iddia ediliyor.
Peki Beyrut gibi inşaat sektörünün çok hareketli olduğu bir şehirde Garez nasıl ayakta kaldı? Üstelik bina yerel miras koruması altında da yer almıyor.
Bunun sebebi satılsa ya da yıkılsa bile açılan alanın inşaatçıların işine yaramayacak. Rişani bunu, "Söz konusu yasalara göre Garez yıkılsa bile yerine bir bina inşa edilemez çünkü üzerine oturduğu arsa, inşaat alanları için belirlenmiş minimum genişliğin altında" sözleriyle anlattı.