Emlak vergisinde artış şoku!

Şükrü Kızılot bugünki yazısında Emlak vergisinde artış şoku başlıklı konuyu ele aldı. 2014 yılında ödenecek ‘emlak vergisindeki artış oranı’, çok kişi için sürpriz olacak. Bazıları için de ‘şok etkisi’ yaratabilir...

2014 yılında ödenecek ‘emlak vergisindeki artış oranı’, çok kişi için sürpriz olacak. Bazıları için de ‘şok etkisi’ yaratabilir.

Son 2 yıldır ‘yeniden değerleme oranına göre’ (2013’te yüzde 7,8, 2012’de 10,26 oranında) artan ‘emlak vergisi’, 2014’te yüzde 50, 100 hatta yüzde 300-400 artabilir. Sadece emlak vergisi değil, emlak vergisinin yüzde 10’u oranında ödenen ‘Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı’ da yüzde 50, 100 ya da yüzde 300-400 oranında artabilir.

Yüksek artışın nedeni:

Emlak vergisi her yıl ‘yeniden değerleme oranının yarısı’ kadar artıyor. Bakanlar kurulu bu artışı ‘yeniden değerleme oranı kadar’ belirlemeye yetkili (Bakanlar kurulu 2012 ve 2013’te bu yetkisini kullandı). Dört yılda bir de emlak vergisi değeri yeniden belirleniyor.

2014 için arsaların emlak vergisi değeri illerdeki cadde ve sokaklar için takdir komisyonlarınca, ayrı ayrı yeniden belirlendi. Buradaki artış oranı, bazı il ve ilçelerde yüzde 40-50, bazılarında da 50-100 hatta yüzde 200-500 oldu. Geçmiş yıllarda yüzde 5000-10.000 artış yapan belediyeler dahi olmuştu (Artış, bir komisyonca yapılıyor ama belediyeler bu komisyonda etkili).

2014 yılı arsa değerlerinin, örneğin İstanbul ’da yüzde 100-200 hatta yüzde 400-500 arttığı belediyeler de oldu.

İlk bakışta, “Efendim, arttı ise arsaların değeri arttı, evlerle ne ilgisi var?” diye düşünenler olabilir. Oysa ilgisi var. Ev, daire, dükkân, mağaza vs’nin değeri tespit edilirken bina maliyet bedeline ‘arsa payının değeri’ de ekleniyor. Örneğin 600 m2 arsası olan binada 120’şer m2’lik 6 daire varsa her birinin 120 m2’lik bina değerine 600/6 = 100 m2’lik arsa değeri de ekleniyor.Arsa büyük, daire sayısı az, semt de değerli oldukça arsa payından kaynaklanan emlak vergisi de artıyor. Duruma göre, binanın değeri toplamda yüzde 50-100 veya daha fazla artıyor. Yeni inşa edilen binaların ise emlak vergisi, binde 6 (ya da 3) oranında hesaplanan arsa payı vergisinden düşük olamıyor.

Büyükşehirlerde şok üstüne şok

Büyükşehirlerde, emlak vergisi yönünden arka arkaya şoklar yaşanacak. Özellikle yeni büyükşehir olan illerde ve mevcut büyükşehir belediyelerine bağlı ilçelerde, kelimenin tam anlamıyla ‘emlak vergisi şoku’ yaşanacak.

Nedenine gelince...

Emlak vergisine esas değerlerde yüzde 50-100 artış:Yüzde 50-100 dedik ama bazılarında daha fazla oranda artacak. Buna bağlı olarak da ödenecek vergi tutarı artacak.Emlak vergisi oranlarında yüzde 100 artış:

a) Yeni büyükşehir belediyesi olan ( Aydın , Denizli, Şanlıurfa, Muğla, Balıkesir, Tekirdağ, Van, Manisa, Hatay, K. Maraş, Malatya ve Mardin gibi illerde) ve il mülki sınırları içinde olan yerlerde (örneğin Muğla Marmaris ve Datça’da, Aydın Söke, Koçarlı ve Didim’de, Balıkesir Ayvalık, Susurluk ve Burhaniye’de) 2015 yılından itibaren emlak vergisi oranı ‘yüzde 100 arttırımlı’ uygulanacak.

b) Daha önce büyükşehir belediyesi olan illerin, il mülki sınırlarındaki yerlerde örneğin 

Antalya ’nın Alanya ve Manavgat ilçelerinde, Ankara Koçhisar ve Balâ’daki gayrimenkullerde, emlak vergisi oranı ‘ilk mahalli idareler genel seçiminde’ yani 30 Mart 2014’te yürürlüğe girecek ve 2005 yılından itibaren uygulanacak şekilde, yüzde 100 arttırımlı oran üzerinden emlak vergisi alınacak. (Bkz. 6360 sayılı kanun, md. 36/a) 

Örneğin konutlarda binde 1 olan oran, binde 2; işyerlerinde binde 2 olan oran binde 4; arsalarda binde 3 olan oran da binde 6 olarak uygulanacak.

Özet olarak, 58 milyon vatandaşın yaşadığı bölgede, emlak vergisi oranı yüzde 100 arttırımlı uygulanacak. Yeni büyükşehir olan iller ve ilçeleri ile mevcut büyükşehirlerin ilçelerinde hem 2014 hem 2015’te ‘çifte kavrulmuş’ olarak, 2014 ve 2015 yıllarında yüzde 100 civarında emlak vergisi artışı var!

ŞÜKRÜ KIZILOT /Radikal Gazetesi