Emlakçıların komisyon isyanı!
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, taşınmaz ticaretini yeniden şekillendirecek yönetmelikle ilgili taslağı yayınladı ve taraflardan görüşlerini istedi. İşte o görüşler...
Türkiye’de gayrimenkul alım satım sektöründe 140 bin kişi çalışıyor, 100 bin civarında da emlak ofisi bulunuyor. Sözcü gazetesinden İsmail Şahin'in haberine göre, Türkiye'de her 100 evden 60'ı sahibi tarafından direkt olarak satılıyor. Türkiye'de emlak danışmanı aracılığı ile satılan gayrimenkul oranı toplamın yüzde 40'ını oluşturuyor.
Türkiye'de yılda ticari gayrimenkuller dahil yıllık toplamda 2,5 milyon TL'lik el değişimi oluyor. Cirosal bazda ise bu 150 milyar dolarlık el değişimi anlamı taşıyor. Bunun 55-60 milyar doları da yeni konut satışından sağlanıyor. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, taşınmaz ticaretini yeniden şekillendirecek yönetmelikle ilgili taslağı yayınladı ve taraflardan görüşlerini istedi.
Taslağa göre, yetki belgesi olmadan emlakçılık yapılamayacak. Gayrimenkul alım satımıyla yetkili kişilerin ise en az lise mezunu olması gerekecek. Emlakçıların alacağı komisyon ücreti gayrimenkulün satış bedelinin yüzde 3'ünü geçemeyecek.
Haklı bir sebep olmaksızın anlaşmadan cayılması durumunda emlakçıların alım-satım işlemlerinde hizmet bedelinin yüzde 10'unu, kiralama işlemlerinde aylık kira bedelinin ise tamamını alabileceği bulunuyor. Düzenlemeyle oluşturulacak bilgi sisteminde her emlakçının farklı bir komisyon belirlemesinin önüne geçilmesi amaçlanıyor. Sektörde düzenlemeyi yerine getiremeyecek çok sayıda emlakçı olduğu da belirtiliyor.
KURUMSAL OFİSLER KAPANIR
Kurumsal Gayrimenkul Danışmanları Derneği'ni de kurmaya hazırlanan Coldwell Banker Türkiye, ERA Gayrimenkul Türkiye, Keller Williams Türkiye, Turyap, Realty World, Eskidji, Remax gibi markaların üst yöneticileri yönetmeliğin bu haliyle çıkması halinde 12 bin danışmanın çalıştığı kurumsal ofislerin kapanabileceği, sektörde konut satış hızının yavaşlayacağı ve nitelikli kişilerin de sektörden uzaklaşacağı uyarısını yaptı.
Yönetmelik taslağı yayınlandıktan sonra Bakanlık'a gittiklerini belirten Coldwell Banker Türkiye Ülke Başkanı Gökhan Taş, “Bu yönetmelik bu haliyle bizi olumsuz etkileyeceği gibi, satış hızını da oldukça geriye çekecektir. Bu bireylere ve firmalara ek maliyetler getirir. Ayrıca bu haliyle İspanya'da olduğu gibi normal ve premier sözleşme gibi ayırıcı sözleşmeler ortaya çıkmasına neden olur. Normalde şu an biz gönüllü olarak bize hizmet bedeli verenlere diğer emlakçılarla aynı oranlarla satış yapıyoruz. Gönüllü olarak hizmet bedeli verenlere fiyat sınırlaması getirmek ticarete aykırıdır zaten. Nitekim hali hazırda biz oranlarımızı devletin onayladığı ve odaların gönderdiği oranlarla yapıyoruz.” diye konuştu.
KOMİSYON YÜZDE 1'E İNER
Komisyon oranının aynı kalması gerektiğini (alıcıdan yüzde 3 artı KDV, satıcıdan yüzde 3 artı KDV) söyleyen Taş, “Şu an yönetmelikte komisyon bedeli toplamda yüzde 3 olarak belirtilmiş durumda. Bundan KDV ve gelir vergisi düşüldüğünde yüzde 1 civarında bir gelir kalıyor ki bizim giderlerimiz zaten yüzde 3,54. Yönetmelik bu haliyle çıkar ise kurumsal markalar olarak yok oluruz. Ofisler kapanır. Şu an zaten sektör şeffaflaşmadığı için vergisel kaybı sadece harçta 2 milyar dolar, toplamda 5 milyar dolar. Önerdiğimiz Dubai modeli herkesi güvence altına alacak.” dedi.
Turyap Yönetim Kurulu Başkanı Azmi Sarıbay ise özellikle gayrimenkul sektöründe bir standart olmadığı için, isteyen herkesin bir anda emlak işi kurabildiğini, yine bir anda ofisini kapatabildiğini söyleyerek, şöyle konuştu: “Oysaki emlak alım satımı psikolojik, sosyolojik, ekonomik bir yığın problem barındırıyor. Hatırlayın bir ev 24 ayrı kişi tarafından gezildikten sonra satılabiliyor. Yani zor bir iş. Kurumsal gayrimenkul danışmanlık markaları ise tüm bu sorunları tek tek ayıklayıp, gayrimenkulü satılabilir hale getirmek ve en iyi fiyatla satmak almak algısını kuruyoruz. Bunun için de yönetmelikte sadece eğitimle yetinilmemeli, ahlaklı ve dürüst insanlarca yapılması sağlanmalı. Önerilerimizle şekillenirse yönetmelik, sektörümüzdeki işler şeffaflaşır, kaotik ortam ortadan kalkar.”
EĞİTİMİ KİM VERECEK
Keller Williams Türkiye Ülke Direktörü Emre Erol ise aslında kurumsal gayrimenkul danışmanlık markaları olarak yönetmeliği hazırlayanlar aynı tarafta olduklarınu söyleyerek, “Yönetmeliğin genel gerekçelerinde amacın nitelikli insan gücünü artırarak, daha güvenli ve kaliteli hizmet vermek olduğu yazıyor. Bizim de hali hazırda faaliyetlerimiz hep bu yöndeydi. 15 Ocak'a kadar ilgili hazırlıklarımızı yapıp, önerilerimizi bakanlığa sunacağız. Özellikle 5 başlıkta toplayacağız. Vergisel, ilkesel ve ekonomik boyutu ile iş ve yeterlilik modeline dair çalışmamızı ileteceğiz” diye konuştu.
Realty World İcra Kurulu Üyesi Özden Efeoğlu, yönetmelik taslağındaki belirlenen hükümlülüklerin sektörün gerçeğine aykırı olduğunu söyledi. Efeoğlu, “Mesela 30 metrekare alanda idari bölüm, karşılama deski, büro malzemeleri, danışmanların oturacağı yerlere kadar her şey olsun isteniyor ama mümkün değil. Elbette hepimiz yönetmelik istiyoruz. Kriterler istiyoruz. Ama şu anki yönetmelik taslağı alt başlıklarında tutarsızlıklar var. Mesela mesleki yeterlilik şartı getiriliyor ama eğitimi kimin vereceği belli değil.” diye konuştu.