Eskişehir'de deprem riski yüksek: Yerleşim olmayan yerler imara açılmamalı!
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) "Fay üzerinde yaşayan kentlerimiz" rapor serisine Eskişehir ilini de ilave etti. JMO raporundaki verilere bakıldığında, Eskişehir zeminin birçok bölümünün alüvyondan oluştuğu ortaya çıkıyor. Rapora göre, Eskişehir'in deprem riski yüksek.
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) "Fay üzerinde yaşayan kentlerimiz" rapor serisine Eskişehir ilini de ilave etti.
Evrensel'den Özer Akdemir'in haberine göre; raporda Eskişehir'in depremsellik verilerine yer verildi. JMO Deprem Danışma Kurulunun hazırladığı raporda, Eskişehir kent merkezini meydana getiren Odunpazarı ve Tepebaşı ilçelerinin yanı sıra İnönü ilçe merkezi ile Eskişehir'e bağlı birçok köyün ve mahallenin doğrudan fay zonu üstünde olduğuna dikkat çekildi.
Rapor, Eskişehir'in ve yakın çevresinin önemli bir deprem tehlikesi ile karşı karşıya olduğuna ve deprem olduğu durumda şehir merkezinin de en fazla sarsıntı yaşayacak yerlerden biri üstünde konumlandığına dikkat çekiliyor.
ESKİŞEHİR DİRİ DEPREM FAYLARININ ÜZERİNDE
JMO raporundaki verilere bakıldığında, Eskişehir zeminin birçok bölümünün alüvyondan oluştuğu ortaya çıkıyor. Şehirde deprem olduğu durumda kaya üzerinde bulunan yerlerden daha şiddetli olarak sarsılacak ve hasar oranı da daha çok olacak yerler alüvyon zeminler. Ayrıca, Eskişehir'in şehir merkezinde yer alan binaların altından diri fay geçtiği belirtildi. Raporda, "Bu nedenle Eskişehir'in olası büyük bir depremde hem depremin yaratacağı şiddetli sarsıntı hem de yüzey faylanması tehlikesi nedeniyle hasar alması beklenmektedir. Bu durumda en akıllıca yaklaşım yapıların deprem sarsıntısını karşılayacak biçimde kurallara uygun hale getirilmesidir" denildi. Rikli olduğu belirlenen alanlardaki nüfus yoğunluğunun düşürülmesi, yüzey faylanması tehlike kuşağı içerisinde olan yerlerin farklı biçimde (park, günübirlik tesisler vb) yapılması tavsiye edilirken, henüz yerleşim bulunmayan yerler varsa da bunların bina ve bina türü yapılar için kullanılmak için imara açılmamasına vurgu yapıldı.
FAYDA ÖNEMLİ BİR STRES BİRİKİMİ VAR
Eskişehir ve çevresinde aletsel dönem içinde (19OO yılından sonra) büyüklüğü 5.4'e ulaşan birden falz deprem olduğunun vurgulandığı raporda, "Mevcut veriler dikkate alındığında fay zonu üzerindeki kayma hızının yaklaşık 0.30 mm/yıl civarında olduğu ve son depremin günümüzden yaklaşık 3200 yıl önce meydana geldiği göz önüne alındığında, fay zonu üzerinde önemli bir stres birikimi (en az 90 cm) olduğu görülmektedir. Bu tür normal faylar üzerinde 90 cm civarında stres birikiminin bir deprem ile açığa çıkması yaklaşık Mw 5.8 büyüklüğünde bir deprem gerektirir" ifadeleri kullanıldı.
KENT MERKEZİ İLÇELERİNİN YANI SIRA 17 KÖY DE FAY HATLARI ÜZERİNDE
Şehrinin kuzeyinde yer alan Kuzey Anadolu Fayı üzerinde yaşanan 17 Ağustos 1999 depreminin Eskişehir'de de can ve mal kayıpları yarattığının belirtildiği raporda, şunlar söylendi:
"Odamızca yapılan çalışmada; Eskişehir merkez ilçelerinin yanı sıra İnönü ilçe merkezi ile eksi köy veya belde statüsünde 17 mahallesi doğrudan fay hatları üstüne oturduğu belirlenmiştir. Yapılacak çalışmaların sadece il merkezinde değil kent bütününde yapılmasının önemi ve aciliyeti kendisini açıkça göstermektedir."
ODANIN ÖNERİLERİ
Oda'nın Eskişehir'in gelecek zamanlardaki olası bir depremin minimum hasarla atlatılabilmesi amacıyla maddeler şeklinde açıkladığı tavsiyeleri şu şekilde:
-Eskişehir ili özelinde bazı faylar üzerinde farklı kurumlar tarafından kısmi olarak paleosismoloji çalışması yapıldığı bilinmekle birlikte, kent genelinde paleosismoloji yapılmayan ya da farklı araştırmacıların farklı sonuçlara ulaştığı fay hatları/zonları üzerinde gerekli araştırmaların yapılarak fayların geçtiği yerlerin ve deprem karakteristiklerinin tam olarak belirlenmesi.
-Eskişehir kent merkezinde zemin araştırmaları yapılmış olmakla birlikte il, ilçe ve içinde diri fay geçen mahalle yerleşimleri başta olmak üzere kent bütünündeki yerleşim yerlerinin tamamında mikro bölgeleme çalışmalarının yapılması, edinilecek bilgiler ve diğer afet olasılıkları ışığında Deprem Master Planlarının hazırlanması.
-Deprem master planı dikkate alınarak kentin gelişim ve yerleşim stratejilerinin belirlenmesi gerekmekte olup bu çerçevede aktif fay hatlarının çevre düzeni haritalarına işlenmesi. Aktif fay zonlarının sakınım bantı içinde kalan alanların 1. Derece doğal eşik değerler arasına alınması ve bina ve bina türü yapılar için sınırlama getirilmesi.
-Nazım ve uygulama imar planlarının çevre düzeni planlarında yapılan bu değişikliklerden sonra gözden geçirilerek, aktif fay hatlar ve varsa sakınım batlarının imar planlarına işlenerek yenilenmesi.
