Ev, araba umudu zayıfladı
'12 ay içinde ev alabilirim' diyenlerin oranı yüzde 2.6'yla 35 ayın en düşük seviyesine geriledi. İş bulma konusunda iyimser olanların sayısı da sınırlı. 'Kişisel ekonomi'ye ilişkin karamsar olan insanlar ülke ekonomisi için biraz daha umutlu.
Bugünlerde 2008 için herkes birbirine iyi dileklerini sunarken, kendileri için bu dileklerin gerçekleşeceğini düşünenlerin sayısı çok sınırlı.
Merkez Bankası'nın Türkiye İstatistik Kurumu'yla birlikte yaptığı Kasım ayı Tüketici Eğilim Anketi'ne göre, insanların ev araba alma umutları gittikçe zayılıyor. Ankete katılanlardan "Önümüzdeki 6 ayda benim ya da ailemin otomobil alma ihtimali var" diyenlerin oranı önceki yılın aynı ayındaki yüzde 4'ten kasım 2007'deyüzde 3.4'e düştü. Aynı dönemde "Bir miktar tasarruf yapabilirim" diyenlerin oranı yüzde 8.9'dan yüzde 7.8'e geriledi.
"Önümüzdeki 12 ayda ev alma ihtimalim az da olsa var" diyenler toplam nüfusun yüzde 2.6'sını oluşturuyor. Bu oran 2005'in başından beri kaydedilen en düşük oran.
Buzdolabı, televizyon, mobilya gibi dayanıklı tüketim malları söz konusu olduğunda ise ankete katılan 7 bin 396 kişinin yüzde 86'sı "Benim ya da ailemden birinin bu ürünlerden alma ihtimali hiç yok" derken "Pek sanmıyorum" diyenlerle birlikte bu kategoride umutsuzların oranı yüzde 92'ye yükseliyor.
İş umudu yüzde 20
Tüketici Eğilim Anketi'ne göre gelecek 6 aylık dönemde iş bulma olanaklarının 'biraz' ya da 'belirgin olarak' artacağını söyleyenlerin toplama oranı yüzde 20.1, aynı kalacak diyenlerse yüzde 31.8. Ankete katılanların yüzde 37'si ise iş bulma olanaklarının azalacağını ifade ediyor.
6 aylık dönemde satın alma gücüne ilişkin beklentilere bakıldığında ise "Satın alma gücüm daha kötü olacak" diyenlerin sayısı "Daha iyi olacak" diyenlere göre oldukça yüksek.
Bu konuda olumsuz yanıt verenlerin oranı yüzde 36.2, olumlu cevap verenlerin oranı yüzde 12.8. 'Aynı kalacak' diyenler katılımcıların yüzde 46.6'sını oluşturuyor.
'Ülke ekonomisi daha iyi'
Anketin ortaya koyduğu çarpıcı bir başka nokta ise satın alma güçlerinin sınırlı olduğunu söyleyen insanların ülkenin genel ekonomik gidişatıyla ilgili olarak daha az karamsar olması. Ev ya da araba alabileceğini düşünenlerin oranı yüzde 3'ken, önümüzdeki üç aylık dönemde Türkiye'nin ekonomik durumu "Daha iyi olacak" diyenler ve "Çok daha iyi olacak" diyenlerin toplamının yüzde 16.4'e ulaşması dikkat çekti. Ankete katılanların yüzde 35'i ekonomik durumun aynı kalacağını ifade ederken yüzde 38'i kötüye gidiş bekliyor.
Benzer şekilde ankete katılanların yüzde 93'ü "Önümüzdeki 6 ayda dayanıklı tüketim eşyası alma ihtimalim yok" diyor ancak yüzde 40'ı "Şu an bu ürünleri almak için doğru bir zaman" diye düşündüğünü söylüyor.
Tüketici Eğilim Anketi'ne göre, güven endeksi 2004 boyunca 100'ün üzerinde seyredip 111.9'a kadar ulaşırken, 2007'de hep 100 seviyesinin altında kaldı (Endekse göre 100 seviyesinin üzeri iyimser, altıysa kötümser durumu ifade ediyor). Verilere göre tüketici güveni hem 2005'te hem de 2006'da yılın ilk beş ayı iyimser beklentilere işaret ediyordu.
2007'de ise seçim atmosferine girilen hazirandan itibaren 5 ay boyunca endeks geçen yılın üzerinde seyrettiyse de tüketici karamsar olmaya devam etti. Kasım ayında ise tüketici güveni son 10 ayın en düşük seviyesine geriledi.
TUĞBA TEKEREK