Ev sahibi depozitoyu geri vermezse ne yapılabilir? İşte 6 soruda tüm detaylarıyla!
Kiracılar ve ev sahipleri arasındaki sorunlara her geçen gün bir yenisi eklenirken, Kiracının evi tutarken ödediği depozitoyu daireyi boşaltırken geri alamaması da en çok dert yanılan konular arasında yer alıyor. Peki ev sahibi depozitoyu geri vermezse ne yapılabilir?
Kiracılar ve konut sahipleri arasındaki sorunlara her geçen gün bir yenisi eklenirken, kiracıların konutu tutarken ödediği depozitoyu konutu boşaltırken geri alıp alamayacağı meselesi de en tartışmalı konular arasında yer alıyor. Kimi zaman kiracılardan geriye harabeye dönmüş konutlar kalırken kimi zaman da konut sahipleri, kiracı çıkarken depozitoyu vermemek için "Evde hasar var" bahanesine sığınabiliyor. Peki işte bu konuda yasalar ne diyor?
Hürriyet Gazetesi yazarı Selin Irmak Kaçmaz, köşesinde depozito konusunu kaleme aldı.
Selin Irmak Kaçmaz'ın yazısı şu şekilde
Geçtiğimiz aylarda tam 10 senedir kiracısı olduğum konuttan taşınma kararı aldım. Konut sahibime de 'İki ay içerisinde taşınacağım' diye bilgi verdim ki o süreçte yeni kiracı bulabilsin, konutu boş kalmasın.
Eve taşındığım dönem kiram 1.500 Türk Lirası idi. Depozito olarak da üç kira bedeli, yani 4 bin 500 Türk Lirası vermiştim. Depozitoyu konut sahibine elden vermiş ve kira sözleşmesine de eklemiştim. Şimdi konut sahibim mutfak dolaplarının çok eskidiğini, evdeki kapıların da hasarlı olduğunu bahane göstererek depozitoyu iade etmeyi reddediyor.
Mutfak dolapları eskidi evet ama bu 10 senelik sürenin sebep olduğu bir eskime durumu. Kapılarda ise kendisinin iddia ettiği gibi hiçbir yıpranma durumu bulunmuyor. Aksine eve boya badana yaptığımız üç seferde de kapıları da boyattık ve tertemiz görünüyorlar. Hasardan kastettiği sanıyorum ki mutfak kapısının kilidinin bozuk olması...
Özetle konut sahibimin iddia ettiği gibi konutta bir hasar söz konusu değil. Fakat ısrarla depozitoyu vermeyeceğini söylüyor. Peki, ben bu durumda ne yapabilirim?"
İstanbul'da yaşayan Ekrem B.'nin yaşadığı 'depozito iade sorunu' aslında konut sahibi ve kiracılar arasında çok sık yaşanan bir sorun.
'Güvence bedeli' şeklinde de isimlendirilen depozito, "Kiracının ikameti süresince gayrimenkulün hasar görmesi durumunda masrafların karşılanması için kiralama öncesinde ödediği teminat bedeli" şeklinde tanımlanıyor.
Normal koşullarda, kiracı gayrimenkulden çıktığı zaman konutta hasar yoksa mülk sahibinin depozitoyu iade etmesi gerekli. Fakat özellikle son zamanlarda konut sahiplerinin depozitoyu iade etmek istemediği pek çok olaya da şahitlik ediyoruz.
Evde hasar olduğuna dair iddialarla depozitoyu iade etmeyi reddeden konut sahipleri ile kiracılar arasında sorunlar yaşanıyor.
Peki bu konu ile ilgili olarak kanun ne diyor? Hangi durumlarda konutta hasar olduğuna ve depozitonun konut sahibinde kalacağına hükmediliyor? Hem mülk sahiplerinin hem de kiracıların hakları neler?
Tüm merak edilenleri Gayrimenkul Hukukçusu Ümit Yasin Kısa 6 soruda anlattı.
DEPOZİTO BANKA HESABINA YATIRILMALI FAKAT ŞU AN ELDEN VERİLİYOR
1- Depozito iade edilirken hem konut sahibinin hem de kiracının hakları neler? Bu konuda yasalar ne diyor?
Ümit Yasin Kısa: Kiracının, "depozito" şeklinde tabir ettiğimiz güvenceyi vermesi Türk Borçlar Kanunu’nun 342. maddesinde düzenlenmiştir.
Buna göre; depozito bedeli üç aylık kira bedelini geçemez, depozito olarak para ya da kıymetli evrak verilmesi kararlaştırılmışsa kiracı, kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatırır, kıymetli evrakı da bir bankaya depo eder. Banka, güvenceleri fakat iki tarafın rızasıyla ya da icra takibinin kesinleşmesiyle veya kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebilir.
Görüldüğü üzere 2012'de yürürlüğe giren kanunla şu anki uygulama birbirinden tamamen farklı. Esasında taraflar arasında yaşanan uyuşmazlıkların çözümü amacıyla kanun koyucu bu hükmü getirmiş olsa da maalesef ki uygulanmıyor. Söz konusu bu uygulamada depozito bedeli elden veriliyor.
Depozito tutarının ne kadar olacağı kanunumuzda düzenlendi. Buna göre depozito, en fazla üç aylık kira tutarı kadar olabilecektir. Bunun üzerinde bir bedel kiracıdan depozito olarak talep edilemez.
2- Konut sahibi hangi durumlarda depozitoyu iade etmeme hakkına sahip?
Esasında kanunda öngörüldüğü gibi depozito bedeli bankaya depo edilmiş olursa bu durumda depozito, tarafların rızasıyla ya da kira sözleşmesinin usulüne uygun şekilde bitiminden itibaren üç ay sonrasında kiracıya banka tarafından iade edilir. Eğer kiraya vermiş olan kiracıya karşı kira sözleşmesiyle ilgili bir dava açtığını bankaya bildirirse kesinleşmiş mahkeme kararıyla depozito iade edilebilir.
Ne var ki az önce bahsetmiş olduğumuz gibi kanunun açık hükmü uygulanmıyor. Depozitonun elden verildiği hallerde de kiracı taşınmazı hasarlı bir şekilde bırakmışsa, kiraya verenin kira sözleşmesi sebebiyle bir zararı doğmuşsa bu hallerde kiraya veren güvence bedelini iade etmekten imtina edebiliyor.
OLAĞAN DIŞI KULLANIMLAR KİRACININ SORUMLULUĞUNDA
3- Hangi hallerde evde hasar olduğu kabul ediliyor? Hasar kapsamına girmeyen noktalar neler?
Kiralanan şeyin olağan kullanımından kaynaklanmış olan yıpranmalar, aksine sözleşme olmadıkça, kiracının sorumluluğunda değildir. Bu sebeple kiralananın olağan kullanımı sebebiyle oluşabilecek yıpranmaların varlığı sebebiyle kiracının vermiş olduğu güvence bedelinin iade edilmemesi doğru olmayacak.
Kiralananın hasarlı olup olmadığı da kiralanan taşınmazın olağan kullanım dışında yıpratılması. Örnek vermek gerekirse, kiracının duvarları delmesi, bazı duvarları yıktırması, zemini sökmesi gibi olağan kullanımın dışında ve kiralananın kullanılamaz/ayıplı duruma gelmesiyle sonuçlanmış olan durumlar kiracının sorumluluğunu doğuracaktır. Buna ilişkin kriterler yargılamadaki içtihatlarla oluşmuştur.
KANIT İÇİN FATURA YETMEZ, KİRACILAR DA TUTANAK İMZALATMALI
4- Konu sahibi depozitoyu evdeki hasarlar için kullanacağını söylerse bunu kanıtlamak zorunda mı?
Kiraya vermiş olanın depozitoyu iade etmemesi halinde kiracı bu hususu kabul etmez ve dava yoluna giderse kiraya verenin, kiracının kullanımından kaynaklanmış olan hasarların mevcudiyetini kanıtlaması gerekecektir. Kiraya verenin sadece fatura sunması tek başına yeterli olmayabilir, ayrıca delil tespiti yaptırması da ileride doğabilecek uyuşmazlıkları önlemek için yerinde bir önlem olacak.
Kiracılar yönünden de, tahliye etmiş olduğu bir taşınmazla ilgili ileride uyuşmazlık yaşamamak adına anahtar teslimini ve kiralananın hasarsız olduğunu bir tutanak ile imza altına alması uygun olacak.
5- Diyelim ki konutta hasar yok fakat ev sahibi olduğunu iddia ediyor ve depozitoyu vermiyor. Böyle bir durumda ne olur?
Kiraya verenin haksız şekilde depozito bedelini vermemesi durumunda kiracı genel hükümler uyarınca alacağını elde etmek için icra ve dava yollarını kullanabilir.
6- Diğer bir taraftan konutu harabeye çeviren kiracılar da oluyor. Bu durumda konut sahibi ne yapabilir?
Böyle hallerde kiraya verenin taşınmazda oluşan hasarı mahkemeye delil tespiti başvurusu yaparak vakit kaybetmeksizin tespit ettirmesi ileride ispat açısından yararına olacaktır. Depozito bedelinin üzerinde bir hasar mevcutsa bunu icra/dava yoluyla kiracıdan tahsil etmek amacıyla gerekli hukuki adımları atabilir.
Konut kira artışları turizm çalışanlarını da vurdu! Lojman sorunları gittikçe büyüyor!
