Ev sahibi olma yaşı 25'e düştü
Büyük şehirlerdeki kira fiyatlarının yüksekliği ev sahibi olma yaşını da etkiliyor.
Karı-koca çalışan çiftler maaşlarının önemli bir kısmını kiraya yatırmak yerine banka kredisiyle ev alma yoluna gidiyor.
2004 yılından itibaren konut kredisi faizlerinin makul seviyelere inmesiyle ev alma yaşı 25'e kadar düştü. Bankalardan konut kredisi kullananların yaş gruplarındaki gençleşme de dikkat çekiyor. Garanti Bankası'ndan konut kredisi kullanan 25-30 yaş arasındaki tüketicilerin genel toplam içindeki payı 3 yıl önce yüzde 12 iken şimdi yüzde 16'ya yükseldi. 40-50 yaş arasındaki tüketicilerin oranı ise aynı dönemde yüzde 15'ten 12'ye indi. 2005 yılında Bank Asya'dan konut kredisi kullananların yaş ortalaması 44 iken şimdi bu rakam 38'e geriledi. Emlak ofisi Türyap'ın yaptığı bir ankete göre de konut alanlar içinde 30 yaş altı grubun payı hızla artıyor. TÜRYAP Yönetim Kurulu üyesi Başak Soner, gençlerin düğün takısını peşinat yapıp banka kredisiyle ev almaya yöneldiğini belirtiyor. Soner, "Gençler, çevresinde, emekli olduğu halde kirada oturanları gördükçe bilinçleniyor. 'Onlar gibi olmamam lazım' diyor. Kirayı havaya atılan para olarak görüyor." diyor. Yeni başlayan mortgage sisteminin tam anlamıyla uygulanması halinde genç ev sahiplerinin daha da artacağını vurguluyor.
Özel bir şirkette çalışan 29 yaşındaki Alihan Aydın, genç yaşta ev sahibi olanlardan sadece birisi. 2 yıl önce evlenen Aydın, İstanbul Çamlıca'da aylık kirası 750 YTL olan 3 odalı bir evde oturmaya başlamış. Kira ödemek ağırına giden Aydın, banka kredisiyle ev almaya karar vermiş. Ailelerinden de destek gören genç çift, Bulgurlu'da 130 bin yeni liraya bir ev almış. Peşinat için arabalarını satan aile, artık kendi evinde oturuyor. Kira yerine bankaya ayda 1.200 YTL taksit ödeyen Aydın, "Ömür boyu kirada oturma düşüncesi bizi bunaltıyordu, ev alınca rahatladık. Kiraya vereceğim parayı ileride çocuklarımızın eğitimi için harcayabiliriz." diye konuşuyor.
TÜRYAP Yönetim Kurulu üyesi Başak Soner'e göre çekirdek aile kavramının yaygınlaşmasının ev sahibi olma yaşındaki değişimde önemli etkisi var. Aynı hane içinde birkaç ailenin birlikte yaşadığı dönemde ev almak bugünkü kadar gündemi meşgul etmiyordu. Çünkü herkesin öyle ya da böyle bir evi vardı. Günümüzde, kentleşmeyle birlikte 50-100 metrekarelik küçük evlerin sayısı da önemli ölçüde arttı. İş bulup kendi ayakları üzerinde durmayı başaran gençlerin ev sahibi olma düşüncesine odaklandığını ifade eden Soner, ömür boyu çalışıp emekli ikramiyesiyle ev alma modasının geçtiğine dikkat çekiyor: "Karı-koca aralarında anlaşıp, kredi taksitini denkleştiriyor. Yeter ki önden yüzde 20-25 civarında peşinat verilebilsin. Bunun da formülü bulundu: Düğünde takılan altınlar. Uygun bir ev bulan, soluğu bankada alıyor. Haksız da sayılmazlar. Ömür boyu kiracı kalmaktansa, biraz dişini sıkıp kredi ödemek çok daha kârlı."
Garanti Bankası Bireysel Bankacılık bölümü yetkilileri, mortgage (konut) kredisi kullananlar arasında 40 yaş ve üzerindekilerin payının azaldığı bilgisini veriyor. Bank Asya Bireysel Bankacılık bölümü yetkilileri de ekonomide son yıllarda yaşanan olumlu gelişmelerin konut sektörüne ilgiyi artırdığını kaydediyor. Son dönemde her 4 konuttan 3'ü banka kredisiyle alınıyor.
Kredi vadeleri iki yıldan 180 aya çıktı
Denizbank Konut ve Oto Finansman Bölüm Müdürü Barış Yılmazkaya'ya göre konut alım yaşının düşmesinin temel sebeplerinden biri de vadelerin 180 aya kadar uzaması. Eskiden vade süresinin 2 yılı geçmediğini dile getiren Yılmazkaya, "Kısa vadeli krediyle konut almak çok zordu. Ancak şimdi bankaların sunduğu uzun vadelerle tüketici, maaşından kredi taksiti ödeyebilir hale geldi. Üniversiteyi bitirip iş bulan kişi hiç peşinatı bile olmasa uzun vadeli krediyle ev alabiliyor." açıklamasını yapıyor.
İsa Sezen/Zaman