Faiz artışı küresel konut pazarını olumsuz etkiliyor! Konut fiyatları yüzde 25 düşecek!
Küresel borçlanma maliyetlerindeki artış, gelişmiş ve gelişmekte olan dünyada konut piyasasında yaşanan patlamayı tam anlamıyla tersine çeviriyor. Peki konut fiyatları ne olacak? İşte ayrıntılar... Gelirlerin konut fiyatları kadar artmaması ve faiz yükselişleriyle mortgage ödemelerinin gelirlerin daha büyük bir bölümüne denk gelmesi beklenen krizin ana sebeplerinden olarak belirtiliyor
Kovid-19 salgını ile beraber patlama yaşayan konut pazarı uzmanlara göre 2021 yılının sonunda zirveye ulaştı ve küresel borçlanma maaliyetlerindeki yükselişle paralel olarak krizden bu yana en kötü düşüşünü gerçekleştiriyor.
Gelirlerin konut fiyatları kadar artmaması ve faiz yükselişleriyle mortgage ödemelerinin gelirlerin daha büyük bir bölümüne denk gelmesi beklenen krizin ana sebeplerinden olarak belirtiliyor.
Rekor düşük borçlanma maliyetleriyle geçen Kovid-19 salgını sürecinde rekor yükselişler yaşanan ev fiyatlarında ABD Merkez Bankası (Fed), İngiltere Merkez Bankası (BoE) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) gibi büyük merkez bankalarının faizleri rekor enflasyonla mücadele için artırması sonucu 2023 yılında ciddi düzeltmeler geleceği öngörülüyor.
İşte konut piyasasındaki son durum ve gelecek beklentileri...
Dünya Gazetesi'nden Hilal Sarı'nın haberine göre; Financial Times’da yer alan ve Oxford Economics verilerine dayandırılan analiz kapsamında, konut sektöründeki düşüşün çok geniş bir tabana yayılacağı vurgulanıyor.
Dünya genelinde ev sahiplerinin konut kredisi (mortgage) ödemeleri gittikçe ağırlaşırken, konut sahibi olmak isteyen kişilerin gelirleri ise fiyatlar kadar hızlı yükselmedi ve geçim krizleri Ukrayna Savaşı ile birlikte daha da derinleşti.
Oxford Economics Başekonomisti Adam Slater konuyla ilgili olarak "Gelişmiş ekonomilerde mortgage faizlerinde görülen artış bazı konut pazarlarını derin bir krize sokacak" açıklamasında bulundu. Slater’ın ifadeleriyle şu anda küresel konut piyasasında görünüm 2007-2008 döneminden bu güne en endişe verici duruma geldi. Piyasada “ya hafif düşüş ya da çok derin bir düşüş” yaşanacak.
Uluslararası Para Fonu da küresel konut piyasasını zor günlerin beklediğine dikkat çekiyor. Fon finansal istikrar raporunda merkez bankalarının fiyat basıları karşısında para politikalarını agresif olarak sıkılaştırmasının, borçlanma maaliyetlerini artırdığına, kredi koşullarını sıkılaştırdığına, konutların değerinin çok hızlı arttığına dikkat çekiyor. Sonuç olarak konut fiyatlarında çok sert bir düşüş olabileceği tahmin ediliyor.
Mortgage faizleri 2008 yılından bu güne en yüksek seviyede
Yavaşlamanın en önemli nedeni faizlerdeki yükselişler. ABD’de 30 yıllık mortgage faizi yaklaşık yüzde 7 seviyesinde. Bu oranın 2021'in aynı dönemine göre iki katının üzerinde olduğu ve 2008’den bu yana en yüksek seviyede olduğu ifade ediliyor.
Ortalama bir konut için yapılan aylık mortgage ödemesinin sadece bir yıl önce 1.700 dolar civarında olduğu belirtilirken, şu anda 2 bin 600 doları aştığına dikkat çekiliyor.
ABD merkezli finans kuruluşu Citi’nin Başekonomisti Nathan Sheets de faiz artışlarının sektörü yavaşlatacağı görüşünü savunuyor ve "Bu faiz oranları büyük zorluk yaratacak ve evet konut piyasasının yavaşladığını görüyoruz" açıklamasını yapıyor. Pantheon Macroeconomics’ten ekonomist Melanie Debono da aynı fikiri savunuyor ve "Mortgage faizlerinin artması, bankaların kredi vermek istememesi ve talebin zayıflaması sonucu Euro Bölgesi’nde fiyat artışlarının keskin şekilde yavaşlayacağını ve 2023’ün sonu itibariyle negatife dönmesiyle sonuçlanacağını öngörüyoruz" değerlendirmesinde bulunuyor.
ING ekonomisti James Knightley ise potansiyel alıcıların sektörün can damarı peşinat ödemelerinde zorlanacağının altını çizerek, ABD’de artan geçim maliyetleri ve hisse piyasalarındaki düşüşlerin ilk defa konut alacak kişilerin peşinat ödemesine yetecek kadar birikim yapmasını zorlaştırdığını dile getiriyor.
KONUT ENFLASYONU HIZ KESİYOR
Artan geçim krizleri ve faizler sebebiyle konut piyasasında yaşanan düşüş, konut enflasyonu verilerinde de görülüyor. FT haberine göre konut fiyatları aralarında Almanya, Avustralya ve Çin’in de bulunduğu pek çok piyada yavaşlamaya başladı.
Fiyatları destekleyen en önemli unsur konut stoğunun hala düşük seviyelerde seyretmesi. Fakat FT analizinde özellikle bankaların konut verilerinin yaklaşmakta olan düşüşü daha da görünür hale getirdiğine dikkat çekiliyor.
Euro Bölgesi’nde bankalar konut kredilerini daha çok reddediyor. Ayrıca ECB’nin bankalarla 4. çeyrek için yaptığı ankete göre konut kredisi taleplerinde 10 yılın en keskin düşüşü kaydedildi. Eylül itibariyle yeni konut alımları için verilen krediler, 2021'in aynı dönemine göre yüzde 30 gerilemişti.
İngiltere’de eylül itibariyle bankaların konut işlemlerinde, 2021'in aynı dönemine göre yüzde 32’lik bir gerileme kaydedildi.
ABD’de konut satışları Eylül ayında senelik bazda yüzde 24 geriledi ve koronavirüs pandemisinden önceki rakamında altına düştü. Mortgage başvuruları ise 25 senenin en düşük seviyesinde.
Kanada’ya ilişkin veriler ise daha çok dikkat çekti. Toronto’da müstakil konut satışlarında yüzde 96, apartman dairesi satışlarınada yüzde 89 oranında gerileme kaydedildi.
Uzmanların hemfikir olduğu en önemli konu, konut fiyatlarındaki yükselişin, düşük faizler sebebiyle oluşması. Fakat 2008 yılındaki ile benzer bir konut krizi yaşanması öngörülmüyor.
ABD’li yatırım bankası Morgan Stanley küresel ekonomisti Cristina Arbelaez, konuya ilişkin açıklamadında "Konut piyasası dünya genelinde yavaşlıyor. Geçen yıl yaşanan konut patlamasından bir tersine dönüş görmeye başladık. Ancak şunu da belirtelim 2006-2008 dönemindeki gibi bir çöküş yaşanmasını beklemiyoruz" ifadelerini kullandı.
Fiyatlar gelişmiş dünyada yüzde 10, gelişen dünyada yüzde 25 gerileyebilir
FT analizinde verilerin büyük bir kısmı gelişmiş ekonomilerin üzerine yoğunlaşıyor, fakat IMF, konut sektörünü bekleyen karanlık bulutların yalnızca gelişmiş ekonomilerde değil gelişmekte olan ekonomiler üzerinde de etkili olacağını savunuyor.
Fonun karamsar senaryosuna göre; reel konut fiyatlarının gelecek üç senede, gelişmiş ülkelerde yüzde 10, gelişmekte olan ülkelerde ise yüzde 25 düşebileceği öngörülüyor.
Capital Economics’ten Marcel Thieliant, Yeni Zelanda’da mortgage ödemelerinin ortalama gelirin yüzde 60’ının üstüne çıktığını vurguladı. Koronavirüs salgını öncesinde bu oran yüzde 45'ten düşüktü. Thieliant, Yeni Zelanda’da konut fiyatlarının Kasım ayındaki zirvelerinde yüzde 25 gerileyeceği yönünde görüşünü belirtiyor.
Kuruluş ABD’de ise konut fiyatlarının gelecek sene zirveden yüzde 8 gerileyeceğini öngörüyor.
İngiltere merkezli düşünce kuruluşu The Resolution Foundation hesaplamalarına göre İngiltere’de hanehalklarının yaklaşık yüzde 20’sinde mortgage ödemeleri 2023 sonuna kadar yılda 5 bin pound yükselebilir. Buda pek çok uzmana göre İngiltere’de de fiyatların gerilemesini sağlayacak.
Oxford Economics fiyatların 2023 yılnda yüzde 4,4 düşeceğini, emlak danışmanlığı şirketi Savills yüzde 10 düşeceğini, Capital Economics ise yüzde 12 düşeceğini öngörüyor.
Oxford Economics tahminlerine göre küresel konut piyasasında görülen yavaşlama inşaat sektörüne ve tedarikçilerine de etki edecek. Bu da ekonomik faaliyetlere daha geniş bir temelde olumsuz yansıyacak. Slater’ın Financial Times ile paylaştığı tahminlerine göre konutta yaşanan kriz ile küresel büyümeden 0,8 puan silinebilir.
Bunun 0,2 puanı harcamalarda yaşanan düşüşten, 0,6 puanı ise konut yatırımlarındaki düşüş sebebiyle oluşacak. Kanada Merkez Bankası tahminlerine göre bu sene sert düşüşler kaydedilen Kanada konut piyasası ülkenin ekonomik büyümesinden 0,6 ila 0,9 puanı silebilir.
Asgari ücret zammında ilk toplantı tarihi açıklandı! İşte masada konuşulacak rakamlar!
KİPTAŞ'tan erken teslim müjdesi! Tuzla Meydan Evler o tarihte teslim edilecek!