Gayrimenkul piyasasında balon var mı?

Ekonomist Dergisi Yayın Yönetmeni Talat Yeşiloğlu, dergide kaleme aldığı yazıda "Gayrimenkul piyasasında balon var mı?" konusunu ele aldı. İşte Talat Yeşiloğlu'nun o yazısı...

Birleşik Krallık'taki oylama sonuçlan, cuma günü boyunca televizyonlarda enine boyuna tartışılmaya çalışıldı. Mali piyasa oyuncuları, son dakika gölünün şaşkınlığı içindeydi. Hükümet, iş dünyası, AB uzmanları, önümüzdeki döneme ilişkin açıklamalarla süreci değerlendirdi. Sizlere 'henüz' farklı bir bakış açısı getiremeyeceğim için benzer bir değerlendirme yapmak yerine kapak haberimize değinmek istiyorum. 

Bir süreden beri ciddi bir şekilde tartışılıyor. Sıklıkla da karşı karşıya kaldım. 

Soru basit: "Gayrimenkul piyasasında balon var mı?" Etraftan aldığımız kısıtlı bilgilere bakacak olursak, "Piyasada yaprak kımıldamıyor." Reel gerçeklere bakacak olursak da her taraf şantiye içinde. Kadıköy-Bostancı hattında, kentsel dönüşüm yapılmayan bir tane sokak yoktur herhalde. Bağdat Caddesi'ne yakın sokaklarda müteahhitler mülk sahiplerine yüzde 85'e kadar pay vermeyi kabul ediyor. Akıl, mantık kabul etmiyor ama realite bu. 

Sadece İstanbul'da değil, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Adana, Gaziantep gibi illerde de sürekli yeni projeler ilan ediliyor. Büyük inşaat şirketleri, binlerce yeni konutu hızla inşa edip pazarlama yarışında. İyi de bu konudan kim alacak? 

Yanıt vermeden önce benim de mütevazı bir sorum var: Hangi inşaatçı, satamayacağı projeyi büyük bir yükümlülük altına girerek inşa eder? 

Son sekiz yıldır orta gelir tuzağında olduğumuzu biliyoruz. Kişisel gelirlerimiz dolar bazında neredeyse yüzde 20 küçüldü. Kişi başına 11 bin dolara kadar yükselen milli gelir, 9 bin dolara geriledi. Üstelik kimilerine göre piyasada yaprak kımıldamıyor, kimilerine göre gölde balık kalmadı! Bu ortamda bu kadar konut projesi yapmak makul mü? Aslında bu sorunun en iyi yanıtını, iç sayfalarda okuyacağınız Başaran Yatırım Holding'in patronu Hüseyin Başaran veriyor. 

Başaran, ailesinin 1930'da başlayan iş yaşantısına kıyasla, Fikirtepe'deki projesi için "İş yaşantımızın bütününde kazanamadığımız parayı inşaatta kazanıyoruz" diyor. Belki de tılsım buradadır ve biz de bu gerçeği görmemekte ısrar ediyoruz. 

Yeni konut üretiminin bu kadar ilgi gördüğü bir ortamda, emlak editörümüz Levent, bir araştırma yapü. Hangi şirketin kaç şantiyesinde kaç adet konut üretimi yapıldığını araştırdı. Sonuçta kapak haberinde göreceğiniz en büyük 50 şirketi içeren tablo ortaya çıktı. Araştırmamız şunu gösteriyor: 50 büyük şirket 204 şantiyede 83 bini aşkın konut inşa ediyor. Tabii son dönemde epey ilgi gören karma projeleri de unutmadık. 

Ekonomist Dergisi Yayın Yönetmeni 

Talat Yeşiloğlu