Gayrimenkul sahipleri dikkat! İşte yeni verginin detayları!
Gayrimenkul sahiplerinin ödeyeceği yeni vergi yürürlüğe alındı. Değerli konut vergisini, emlak vergisi değeri 5 milyon TL'nin üzerinde birden fazla konuta sahip olan vatandaşlar ödeyecek.
Dünya Gazetesi köşe yazarı Bumin Doğrusöz, bugünkü köşesinde değerli konutlar vergisi ve sorunlarını kaleme aldı.
İşte Bumin Doğrusöz'ün 'Değerli Konutlar Vergisi ve sorunları' başlıklı yazısı...
Önce konuyu yine özetleyerek başlayalım. Bilindiği gibi 7194 sayılı Kanunla, Değerli Konutlar Vergisi (DKV) ihdas edildi. Bu verginin Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) tarafından belirlenen değeri veya emlâk vergisi değeri 5 milyon lirayı geçen konutların maliklerinden veya intifa hakkı sahiplerinden alınması öngörüldü. Ancak kanunun çeşitli haksızlıklar içerdiği, Anayasa’ya aykırı düzenlemeler ihtiva ettiği yasama organı tarafından da kabul edilerek, 7221 sayılı Kanun’la verginin beyan ve tahsili gelecek yıla bırakıldı, verginin konu ve matrahına ilişkin düzeltme ile birlikte istisna ve muafiyetleri yeniden düzenlendi. Ve nihayet 7221 sayılı Kanun 20.2.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Gelir İdaresi, kanunun uygulanmasına ilişkin görüşünü nihayet 15.1.2021 günlü Resmi Gazete’de yayımlanan bir Genel Tebliğ ile açıkladı. Çok basit ve kolaylıkla uygulanabilecek vergi, bürokrasiye boğuldu ve eziyete dönüştü.
Konu, yeniden değerleme oranı 28 Kasım’da, değerli konutlar vergisi 2021 tarifesi 29 Aralıkta resmen açıklanmasına rağmen, bu oranlar belli değilmiş gibi, farazi oranlar ve rakamlarla örnekler verilmesi de kafaları karıştırdı.
Verginin olacak uygulamasını kısaca açıklayalım.
Bu verginin konusuna giren konutlar, 2020 yılında değeri 5 milyon lirayı aşan konutlar. Burada sözü geçen değer, emlâk vergisine esas değerdir. Konut kapsamına önce tapuda konut veya mesken olarak gözüken taşınmazlar giriyor. Gelir idaresi, “fiili kullanımına da bakılacaktır” dediğinden, tapuda konut olarak gözükmemekle birlikte fiilen konut olarak kullanılan işyeri niteliğindeki taşınmazlar da verginin konusuna giriyor. Aksi durumda da taşınmaz yine verginin konusuna giriyor. Bir başka anlatımla tapuda konut olarak gözüken taşınmazlar fiilen işyeri olarak kullanılırsa, yine vergi kapsamında olacaktır. “Fiili kullanıma da bakılacaktır” denilmesi çifte standart yaratmıştır.
Konutun 2021 değeri de önem taşımaktadır. 2021 emlâk vergisi değeri 5.227.000 lirayı aşmıyorsa, vergi söz konusu olmayacaktır. Çünkü vergi tarifesi buradan başlamaktadır. Şimdi diyeceksiniz ki, doğrudan 5.227.000 lira demeyip, 2020 değerini ne karıştırıyorsun. Karıştıran ben değilim. Verginin düzenlenişindeki hata.
Değerli konut vergisinin mükellefi, konut nitelikli taşınmazların maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa mesken nitelikli taşınmaza malik gibi tasarruf edenlerdir. Buna göre, mesken nitelikli taşınmaza ilişkin değerli konut vergisini taşınmazın maliki ödeyecektir. Mesken nitelikli taşınmaz üzerinde intifa hakkı varsa vergi, bu hakkın sahibi tarafından ödenecektir.
Bu verginin mükellef sıfatı devredilemese de kira sözleşmesi yolu ile kiracıya yansıtılması mümkündür.
Bir mesken nitelikli taşınmaza paylı mülkiyet halinde malik olanlar, hisseleri oranında mükellef olacaklardır. Paylı mükellefiyette, her bir paydaş kendisi ayrı beyanname verecektir. Elbirliği mülkiyette ise malikler vergiden müteselsilen sorumludurlar. Bu nedenle elbirliği mülkiyetine konu taşınmazların her biri için ayrı beyanname verilecektir.
Elbirliği veya paylı mülkiyette, taşınmazın vergi konusuna girip girmediğinin belirlenmesinde, maliklerin payına düşen kısma değil, konutun tamamının değerine bakılacaktır. Konut emlak vergisinin değerinin belirlenmesinde, belediye kayıtları esas olacağından, konutunun değeri 2020 yılı itibariyle 5 milyon veya üzeri olan herkesin belediyeden, konutun 2020 ve 2021 değerini gösteren bir belge almaları gerekmektedir. Belediyeden alınacak bu belge, değerli konutlar vergisi beyannamesine eklenecektir. Bu verginin beyannamesi elektronik ortamda verilmesi durumunda bu belge vergi dairesine elden verilecek veya posta ile gönderilecektir. Bu eziyetin veya bürokrasinin kaldırılması için Gelir İdaresi, belediye yazısının beyanname eki olarak taranıp sisteme yüklenmesine elverecek şekilde programını düzeltmesi gerekmektedir.
Değerli konut vergisine tabi mesken nitelikli taşınmazlardan değeri
-5.227.000 TL ile 7.841.000 TL arasında olanlar (bu tutar dahil) 5.227.000 TL’yi aşan kısmı için (Binde 3)
-10.455.000 TL’ye kadar olanlar (bu tutar dahil) 7.841.000 TL’si için 7.842 TL, fazlası için (Binde 6)
-10.455.000 TL’den fazla olanlar 10.455.000 TL’si için 23.526 TL, fazlası için (Binde 10)
oranında vergilendirilecektir.
Bu tarife birden fazla değerli konutu olanlarda, toplam değer üzerinden değil, her bir konut için ayrı ayrı uygulanacaktır.
Değerli konut vergisi 5 soruda tüm detaylarıyla!