Gayrimenkul yatırımında İngiltere fırsatı!
ASRIA STRATEGY Yatırım Danışmanı Asya İlayda Ekinci, İngiltere'de gayrimenkul yatırımının faydaları ve ülkeden gayrimenkul yatırım yapmak için koşulları sıraladı.
Yatırımcılar için kolaylık sağlayan Ankara Antlasması’nın bitmesi yerini Brexit sürecinin doğuracağı fırsatlara bırakıyor. AB üyesi şirketlerin İngiltere’den çekilmesiyle oluşan bosluk, Türk şirketlere yeni kapılar açıyor. Markaların etik ve çevresel sorunlarda farkındalık yaratması yatırımlardaki kazancı artırırken, Ar-Ge çalışmalarına verilen destekler teknoloji yatırımı düşünenlerin İlgisini çekecek.
ASRIA STRATEGY Yatırım Danışmanı Asya ilayda Ekinci, yatırımcılar için farklı fırsatlar sunacak İngiltere pazarındaki yeni gelişmeleri Fortune Türkiye'ye anlattı.
1.Kısaca kendinizden, şirketinizden ve yatırımcılara sunduğunuz hizmetlerden bahseder misiniz?
Saint Michel Fransız Lisesini bitirdikten sonra, Paris'te Sorbonne Üniversitesinde kısaca AES denilen “Administration, Economic and Social" bölümünde öğrenim gördüm. İngiltere’de University of London, Birkbeck College'de, master yaptım. Londra’da, bir strateji yönetim şirketinde bir süre çalıştıktan sonra Asria Strategy ismini verdiğim danışmanlık şirketini kurdum. Dünyadaki kıyasıya rekabet ortamında, şirketlerin varlıklarını sürdürebilmeleri ve büyüme hedeflerini gerçekleştirmeleri için stratejik düşünmeye ve kararlar almaya ihtiyaçları var. Biz de partner olduğumuz isletmelerin sahip oldukları kaynakları ve yeteneklerini değerlendirerek, onların ekipleriyle birlikte bir takım ruhu içinde hareket ederek stratejiler belirliyoruz.
Örneğin Londra’da ’’Kurtsystems” isimli bir teknoloji projesi için çalışıyoruz. Bu tamamen is insanı Mehmet Kurt'un tasarımı, bizim de gururla çalıştığımız bir proje. Öyle ki atçılığın merkezi olan İngiltere'de, Kraliçe Elizabeth bizzat teknolojinin nasıl çalıştığını görmeye geldi. Teknolojinin açılısını kraliyet ailesi adına Prenses Anne yaptı. Kurtsystems’e giren taylar, güçlü kemik ve kas yapılarıyla yarış kariyerlerinde cok başarılı oluyor. Bu basanlar, İngiltere'de atçılık endüstrisinin önemli antrenörlerinin de dikkatini çekti. Önümüzde bu antrenörlerle başlayacağımız heyecan verici bir süreç var. Diğer yandan Kurtsystems, Amerika atçılık merkezi olan Kentucky'nin de ilgisini çekmiş durumda.
İngiltere’de ticaret ve yatırım yapmak isteyenler için bu yeni dönemin büyük fırsatlar getireceğine inanıyorum. İngiltere'nin Avrupa Birliğinden kopmasıyla serbest dolasım ve çalışma izni konusunda gelecek belli sınırlandırmalar nedeniyle, birçok AB üyesi şirket İngiltere pazarından ayrılmayı ya da operasyonlarını
azaltmayı düşünecek. Tabii bu şirketlerin yaratacağı _ büyük bir bosluk da oluşacak. İngiltere pazarını ve tüketici alışkanlıklarını doğru analiz edip stratejiler uygulanırsa, Türk Şirketleri oluşan bu boşlukları rahatlıkla doldurabilir ve süreçten cok kârlı çıkabilir.
2.İngiltere’de ticaret yapmak isteyenler nelere dikkat etmeli?
Her şeyden önce ürün ve hizmetlerde kaliteyi yakalamak en önemli unsur ancak tek basına yeterli değil. Birleşik Krallıkta is yapmak ve yer edinmek için bazı hassasiyetleri cok iyi değerlendirmek gerek. Örneğin bir gıda ürününü ve markasını ele alalım. Eğer bir ürün sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk proje konularını yapısında barındırmıyorsa, fiyat konusunda da cekici değilse, İngiltere piyasasında başarılı olması cok zor. Birleşik Krallıkta çevresel ve etik sorunlarda farkındalık cok önemli.
Türkiye'de basarı yakalamış bir kahve markası, İngiltere pazarına girmek için bizimle iletişime geçmişti. Onlar için yaptığımız piyasa araştırmalarında çıkan sonuçlara göre, İngiltere’de kahve içenlerin yüzde 45'i, o kahveyi yetiştiren Çiftçilerin yasam kalitelerini geliştirmelerine katkı sağlamak için bir fincan kahveye daha fazla para ödemekten çekinmiyor. Bilineli ve duyarlı olan tüketici, kaliteli ve lezzetli bir kahve kadar etik değerlere de vurgu yapan markaları tercih ediyor. Bu acıdan etik ve adil ticaret yapan markalar öne çıkıyor. Diğer yandan bu yeni dönemde, teknoloji yatırımı yapmak isteyenler de cok şanslı olacak. İngiltere hem Ar-Ge çalışmalarına hem de bu alanda yatırımcılara destek veren bir ülke. Ar-Ge çalışmalarıyla ilgili şirketlerin kanunen yararlanması gereken haklarını bilmeleri ve bu noktada doğru kişilerle çalışmaları cok önemli. Vergi konusunda ayrıca dikkat edilmesi gereken hassas konuların basında geliyor.
3.Pandemi İngiltere gayrimenkul piyasasını ve yatırım ortamını nasıl etkiledi?
Tüm dünyada olduğu gibi pandemi süreci İngiltere’nin de ekonomisini ciddi şekilde etkiledi. En cok etkilenen sektörlerden biri de emlak sektörü oldu. Bu dönemde hükümetin aldığı önlemler nedeniyle, emlak ajansları ve alıcılarının ev ziyaretleri kısıtlandı. En kötüsü de Mortgage başvurulan için emlak eksperlerinin gayrimenkuller üzerinde değerleme yapamamalarıydı. Diğer yandan bu süreçte bazı is yerlerinin kapanması, insanların issiz kalmaları nedeniyle yasanan ekonomik sıkıntılar emlak piyasasını daha da olumsuz etkiledi. Ancak hükümetin sektöre bir anlamda "by pass” yapmak adına aldığı, yeni ev alanların yararlanabilecekleri damga vergisi indirim kararı, sektörü yeniden canlandırmada başarılı oldu. 31 Mart 202Te kadar geçerli olacak bu karar, İngiltere ve Kuzey İrlanda’da şiddetli bir satis patlamasına dönüştü. İngiltere’de ortalama konut fiyatları kasım ayına kadar yıllık yüzde 7,6 oranında arttı.
Pandeminin İngiltere'de cok ilgine sonuçlan da oldu. Pandeminin özellikle ev almak isteyenlerin taleplerinde dikkate değer değişiklikleri tetiklediği fark edildi. Zoopla Emlak Sitesinin yapmış olduğu analize göre, ev veya ofis arayanlar artık eskisi gibi şehir merkezinde olmayı tercih etmiyor. Şehirden uzak, hatta kırsalda müstakil evler tercih ediliyor. Araştırmaya göre, emlak alımı yapmak isteyenlerin en yaygın arama terimleri arasında "müstakil», kırsal "bahçe” ve gözlerden uzak» yer alıyor. Farklı emlakcılar tarafından yapılan analizlere göre, kırsal kesimlerdeki mülk taleplerinin yüzde 49 oranında arttığı, kasabalar ve banliyölerde ise yüzde 43 artış olduğu kaydedildi.
4.İngiltere’de gayrimenkul acısından en avantajlı şehirler hangileri? Bu bölgelere yatırım yaparken nelere dikkat edilmeli?
Bir numara her zaman Londra. Yüksek talep ve emlak sirkülasyonunun cok hızlı olmasından dolayı, Londra’daki gayrimenkullerin yatırım değeri ve kazanç oranı cok yüksek. Bunun yanı sıra İngiltere’de özellikle üniversite şehirlerine yatırım yapmak oldukça avantajlı. Üniversite şehirleri deyince akla ilk gelen tabii ki Oxford ve Cambridge oluyor. Emlak yatırımı yapabileceğiniz diğer büyük şehirler ise Manchester, Liverpool, Birmingham ve Plymouth.
İngiltere'de emlak fiyatları, gayrimenkul almayı düşündüğünüz şehre, şehrin gelişmişlik düzeyine, emlak almak istediğiniz bölgenin şehir merkezine ulaşım kolaylığına ve pek cok faktöre göre değişiklik gösteriyor. Tabi ki bütçe bunlara yeterli değilse, zamanla emlak değerinin artma ihtimali yüksek olan bölgelerden emlak almak, kısa vadede : olmasa da uzun vadede cok kazançlı bir yatırım olacak. Yatırım yapmak isteyenlere özellikle bu tür yerleri bulmalarını tavsiye ederim. Şehrin tam merkezinde değil de, metroyla ulaşım kolaylığın olan yerler de tercih edilebilir.
Bizim Myers Court isimli cok değerli bir projemiz var. Clapham Common'da bulunan binamız, şehrin tam merkezine metroyla 15 dakika mesafede. Hemen yanında Londra’nın en büyük parklarından biri olan Clapham Common Parkı bulunuyor, bu da şehrin gürültüsünden uzakta yemyeşil bir doğanın içinde yasam olacağı sunuyor. Geniş evler, balkon, teras hatta ortak kullanımlı bahçesi de var. Şehir merkezinden yüzde 30 oranında daha ucuz burada evler. Böyle bir bölgeden gayrimenkul edinmek cok daha avantajlı.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise İngiltere emlak piyasası acısından son derece önemli olan sezona bağlı değişiklikler. Eğitim döneminin başladığı sonbahar basında öğrencilerin gelmesinden dolayı emlak fiyatları artar. Dolayısıyla gayrimenkul satın almak isteyenler bu durumu mutlaka göz önünde bulundurmalı.
5.Emlak piyasasının geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Sektörün geleceğine yönelik, hayat normale döndüğünde de pandeminin ekonomik etkilerini bir süre daha hissedeceğimizi düşünüyorum, is piyasalarındaki daralma ve zayıflamış tüketici, İngiltere’de emlak fiyatlarını etkileyebilir. Ama bunun fazla uzun sürmeyeceğine inanıyorum. Genel olarak beklenti de bu yönde. İngiltere konut fiyatlarının 202Tde pandeminin etkisini kaybetmesiyle birlikte yüzde 5 oranında yükseleceği tahmin ediliyor. Londra'da bu oran yüzde 5- 8 arasında. Pandemi krizi sona erdiğinde, İngiltere'de emlak piyasasının ve ekonomisinin, güçlü şekilde toparlanacağını düşünüyorum.
6.İngiltere’de konut alımı yapmak isteyen yabancılar için hangi şartlar gerekli?
Konut edinmek isteyen bir yabancı, peşin parayla ev alacaksa problem yok. Ancak kredi kullanarak almak istiyorsa bazı şartlar aranıyor. Ya İngiliz vatandaşı olmanız ya da en az üc yıllık oturumunuz olmalı. Bunun dışında kredi notunuzda bir problem yoksa ve geliriniz de uygunsa krediyi alabilirsiniz.