Gayrimenkulcüler TOKİ'ye ‘konuttan elini çek' dedi
Türkiye'de konut sisteminin gelişebilmesi için TOKİ'nin konut üretiminden çekilmesi gerekiyor
Amerikalı Affordable Housing Institute gayrimenkul sektörüne ilişkin hazırladığı raporda, Türkiye'de konut sisteminin gelişebilmesi için TOKİ'nin konut üretiminden çekilerek finansmana yönelmesi ve arsa üretmesi gerektiğini vurguladı.
Raporun açıklandığı 8'inci Gayrimenkul Zirvesi'nde konuşan TOKİ Strateji Geliştirme Dairesi Başkanı Mehmet Fatih Kara, "Biz özel sektörün gitmediği yerlere gidiyoruz" dedi.
Mısır, Kenya , Güney Afrika gibi ülkelerde dar gelirlinin konut sahibi olması için model oluşturan Amerikalı Affordable Housing Institute tarafından hazırlanan raporda 10 yıl boyunca her yıl 600 bin konut ihtiyacının olduğu Türkiye'de dar gelirli için devlet desteksiz konut geliştirilemeyeceği açıklandı. 8'inci Gayrimenkul Zirvesi'nde açıklanan Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği'nin (GYODER), "Dar Gelirlilerin Konut İhtiyacı ve Çözüm Önerileri" raporunda, Türkiye'nin daha çok kentsel gelişim üzerinde durması gerektiği belirtildi.
Devlet, özel sektörü teşvik etsin
Hürriyet ve Referans Gazeteleri'nin sponsorluğunda gerçekleşen 8'inci Gayrimenkul Zirvesi'nde konuşan Affordable Housing İnstitute Başkanı David Smith, devletin konut yaparak değil finansman ve özel sektöre teşvik sağlayarak destek olması gerektiğini söyledi. Smith, "TOKİ konut üretmesin. Sadece finansa odaklansın" dedi. Türkiye'de konut ihtiyaç sahiplerinin yüzde 80'inin yeni konut alabilecek finansal güce sahip olmadığını dile getiren Smith dar gelirliye yönelik konut üretilmesi için yapılması gerekenleri şöyle özetledi: "Özel sektörün önünün açılması için TOKİ, konut üretiminden konut finansmanına kaymalı. Meksika ve Amerika'da hükümetlerce desteklenen kuruluşlar gibi TOKİ'nin de sadece arz tarafını değil, talep tarafını da kapsayacak şekilde çeşitlendirme yapması önem taşıyor."
Yeni ürünler geliştirilmeli
Yerel yönetimlere, devletin sahip olduğu arazileri elde etme izni verilmesinin ve ulusal bir gecekondu dönüşümü pilot programı yaratılmasının önemine dikkat çeken Smith, şöyle konuştu: "Mortgage bankaları aracılığıyla konutları depreme karşı güçlendirme kredileri geliştirilmeli. Uzun vadeli ödenebilir ve karşılanabilir konutlar için devletin satın alıp dar gelirliye kiralayabileceği bir model de yaratılabilir."
Piyasa yeterli ev üretemez
Konut alamayan insanların alabilir hale gelmesinin Türk ekonomisine büyük katkı sağayacağına dikkat çeken Smith şunları söyledi: "Nüfus artarken, göçle şehirlerinin nüfusu daha da hızlı büyüyecek. Normal piyasa hiçbir zaman yeterli ev üretemeyecek. GSMH'nin yüzde 30'unu oluşturan konut sektörü daha da canlanacak. Ancak dünyadaki tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de hükümetin satın alınabilir evlerin üretiminde hatırı sayılır bir rol oynaması gerekiyor."
Özel sektörün gitmediği yere TOKİ gidiyor
OKİ Strateji Geliştirme Dairesi Başkanı Mehmet Fatih Kara, özel sektörden gelen 'konut üretiminden el çek finansa yönel' önerisine şöyle yanıt verdi: "Özel sektörün ihtiyaç duyduğu finansmana TOKİ de ihtiyaç duyuyor. Yurtdışından gelen finans kuruluşlarıyla görüşsek de borçlanma maliyeti çok yüksek. Derecelendirme kuruluşlarının Meksika ve Brezilya'ya verdiği yüksek derecelendirme notlarını Türkiye'ye vermemiş olması borçlanma maliyetimizi yükseltiyor. TOKİ faaliyetlerine bu şekilde devam ederken yeni bir yapılanmanın var olabileceği fikrine uzak değilim. TOKİ ve özel sektörün birlikte ürettiği alt gelir grubuna yönelik konutları daha fazla insan alabilecek."
Çözüm kárlı bulunmuyor
TOKİ'nin farklı gelir gruplarına hitap eden projeler yapma misyonuna değinen Kara, şöyle konuştu: "Son yıllarda yaşanan iyileşmelere rağmen arka plan işi uzun ve zahmetli. Bu nedenle dar gelirlilere çok seçenek sunulmuyor. Sektörde faal firmalar çözüm üretmeyi kárlı bulmuyor. Bu da çözümü zorlaştırıyor. Konut ihtiyacının yaklaşık yüzde 10'unu karşılayan TOKi aslında sektörün hakim kurumu değil."
Hürriyet