Gelibolu'da şehitlik üzerinde otopark yapılıyor!
57. Alay şehitliği Yenileme Projesi Tarih Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, bazı gazetelerde yer alan şehitliğin üzerine otopark yapıldığı iddiasına ilişkin, 'şehitlik, şüheda kabristanlığı kavramı, bu otoparkta söz konusu değildir' söyledi
Sayılır, gazetecilere yaptığı açıklamada, Gelibolu Yarımadası Tarihi
Milli Parkında bulunan şehitlikte geçtiğimiz ay başlayan yenileme çalışmalarının,
bazı gazetelerde yer alan iddiaların ardından, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul
Günay"ın talimatıyla durdurulduğunu hatırlattı.
Otoparkın 2003 yılında yapıldığını ve buranın şehitlik alanı olduğu
iddialarının o dönemde de tartışıldığını dile getiren Sayılır, 'Hem savaş
kurallarının, hem savaşın genel ortamının gidişatı, hem de bizatihi burada en
yoğun muharebelerin yaşanması münasebetiyle, bu bölgede şehitlik olması mümkün
değildir. Bir savaş alanı olması nedeniyle siperler vardır. Burası zaten Bomba
Sırtıdır' ifade etti.
Sadece otoparkın olduğu yer değil, bugünkü sembolik şehitliğin olduğu
yer, yukarıya doğru olan alan, aşağıdaki Yüzbaşı Mehmet şehitliğine kadar uzanan
bölgede çok çetin çarpışmaların yaşandığını vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Sayılır,
şöyle konuştu:
'Buraların tamamında, bugün arazi içinde değişik doğal nedenlerle
kaybolmuş, yıkıntılar, sel, yağmur sularıyla yok olmuş bir çok siper zaten savaş
döneminde mevcuttu. Ancak, özellikle haberlerde, "bu bölgede şehitlik vardı"
söylenmesi çok yanlıştır. Bu bölgede şehitlik yoktur. Zaten şevki Paşa
haritasında da görülecektir, arazinin karşı yamaçlarında şehitlik vardır. Hatta
orada Kesikdere şehitliği yapılmıştır. Kesikdere şehitliği de sembolik bir
şehitliktir. Karşı tarafa insanları geçirmek zor olduğu için, yamacın bu tarafına
bir sembolik şehitlik yapılmıştır. Eğer 57. Alaydan kuzey bölümüne, ya da kuzey
batı bölümüne bakarsanız, karşıda göreceğiniz bütün alan şehitliktir. Arıburnu
bölgesindeki çarpışmalarda 57. ve 27. Alaylarda bulunan ve şehit olan askerlerin
şehitliğidir.'
-'şEHİTLİK, şÜHEDA KABRİSTANLIÄI BU OTOPARKTA SÖZ KONUSU DEÄİLDİR'
Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, gönlünün, bu siperlerin ve bölgedeki savaş
alanlarının, savaş arkeolojisiyle ortaya çıkarılmasını istediğini söyledi.
Ancak, şu an durumun bir gerçekliğinin olduğunu ve bölgenin çok yoğun bir
ziyaretçi aldığını anlatan Sayılır, şunları bildirdi:
'Bugün otopark kısmında yapılan çalışma, bizim gördüğümüz kadarıyla
kalıcı bir çalışma değil. Sadece üst bölüme yüzey kesme taş döşenmesidir. Yine
gerektiğinde bu taşlar çok kolay bir şekilde kaldırılabilir. (Burası şehitliktir,
araçların tekerleklerinin altında şehitler yatmaktadır) tabiri çok yanlış. şehit
ve şehitlik konusunda çok hassas olan toplulumuzu yanlış bilgilendirme olarak
sayılabilir.'
Muharebeler boyunca, bu bölgelerde top mermisi ve makineli tüfekler
etkisiyle parçalanmış, cesedi bulunamamış bir çok şehit bulunduğunu açıklayan
Sayılır, Gelibolu Yarımadasının tamamında böyle bir durumun söz konusu olduğunu
ifade etti.
Yrd. Doç. Dr. Sayılır, sözlerini şöyle sürdürdü:
'şehit ve zahiyat listelerine baktığımız zaman, kayıp hakkında, "akıbeti
meçhul" şeklinde kayıtlar düşüldüğü görülmektedir. Bu "akıbeti meçhul"lerin çoğu,
arazide cesedi bulunamayan şehitlerimizin kaydıdır. Ancak bizim bahsettiğimiz,
şehitlik, şüheda kabristanlığı kavramı bu otoparkta söz konusu değildir. şüheda
kabristanlığı, savaş döneminde istihkam birliklerinin oluşturduğu mezarlıklardır.
Bunların yerleri de şevki Paşa haritasında görülmektedir. Bu nedenle, bu tür
açıklamaların, bu konuda çok hassas olduğunu bildiğimiz Türk milletinin içini
biraz sızlattığını düşünüyorum. Bu yanlış bir bilgidir. Bu kadar net
söylenilmesi, çok doğru değildir.'
-57. ALAY şEHİTLİÄİ-
Kaynaklara göre, Yarbay Mustafa Kemal"in komutasındaki 19. Tümen"e bağlı
olan 57. Alay, Mustafa Kemal"in emriyle bu bölgeye gelmiş ve savaş sonuna kadar
bu bölgenin savunmasında birçok kahramanlıklar göstermiştir.
Bu kahramanlar için yapılan 57. Alay şehitliği, 1992 yılında mimar Nejat
Dinçel tarafından tasarlanarak inşa edildi. şehitlik, Kabatepe-Conkbayırı yolu
üzerinde, Kılıç Bayırı"nın güney ucunda bulunuyor. Burası aynı zamanda Bomba
Sırtı"nın kuzey ucu.
OPET"in 'Tarihe Saygı Projesi' çerçevesinde yürüttüğü yenileme
çalışmaları, geçen ay Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile imzalanan
protokolün ardından başladı.
Bu kapsamda şimdiye kadar 57. Alay Anıtı, taşıyıcı taş duvarlarındaki
çatlamalardan ve statik açıdan sıkıntıya neden olmasından dolayı yeniden yapılmak
üzere yıkıldı. Alan üzerindeki şadırvan ve namazgah yeniden konumlandırılması
için kaldırılırken, şehitlik etrafını çevreleyen taş duvarlar da düzenleme
çerçevesinde yıkıldı. şehitlikte bulunan mezar taşı kitabeleri, doğal taşlardan
oluşacak yenileriyle değiştirilmek üzere kaldırıldı. Daha önce yapılan
otoparktaki birbirine geçme kilitli taşlar yerinden çıkarılarak, yerine kilitli
olmayan kesme taşların döşenmesine başlandı.
AA