Libya hakedişleri ödemezse geri dönülmez!

Geçtiğimiz ocak ayında Türk müteahhitlere işbaşı için mektup gönderen Libya’ya dönüş zorlaşıyor. Türk-Libya İş Konseyi Başkanı ve TML İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Takla, müteahhitler olarak Libya’ya gitmek istediklerini ancak Libya’nın ödeme aşamasındaki hakedişlerin tamamının ödenmek, geri kalanları içinse bir takvim belirlemesi koşuluyla buna imkan bulabileceklerini söyledi.

Takla, 7 Mayıs’ta İstanbul’da Libya İskan ve Altyapı Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Fadlallah Abdulhamid Hassan’ın da katıldığı bir toplantı yaptıklarını belirterek, bu toplantıda Libya tarafına Türk müteahhitlerinin bu taleplerini ilettiklerini söyledi.

Libya Maliye Bakanı Hassan Zeglam’ın “Onaylanmış hakedişleri ödemeye hazırız. Alacakların yüzde 50’sini işe başlanınca ilk hakedişle birlikte ödeyeceğiz” açıklamasının da bu taleplere uymadığının altını çizen Takla, “Niye yarısı? Belli değil. Beklentimiz ödeme aşamasındaki hakedişlerin hemen ödenmesi ve geri kalanı için bir ödeme takviminin belirlenmesi” diye konuştu.

Takla, Libya’da yapılmış işlerin 3-4 milyar dolar civarında olduğunun konuşulduğunu, bunun 1 milyar dolarlık kısmının hakedişe dönüştüğünü, bunun da 400 milyon dolarlık kısmının faturalanmış alacak olduğunun altını çizerek, “Bu 400 milyonun yarısını ödemeyi teklif ediyorlar. Biz de diyoruz ki, öncelikle bu 400’ü ödeyin. Geri kalan 600 milyon dolar için kısa bir ödeme takvimi belirleyin, belirtilen 3-4 milyar dolar tutarındaki yapılmış ancak henüz hakedişe girmemiş iş bedellerini değerlendirip, tespit edilecek miktarın ödeme takvimini belirlemenizi bekliyoruz “ dedi.

Libya’da Türkiye için komite kurulmuş

Ekonomi Bakanlığı’ndan çalışma gurubunun davet üzerine Libya’ya gittiğini, verilen bilgiye göre, ilk olarak Türkiye için maliye, iskan bakanlarından ve diğer kuruluşlardan oluşan bir komite kurulduğunu anlatan Takla, şöyle devam etti: “Bu komite, alacaklar ve zararlarla ilgili konuları çözmek üzere kurulmuş bulunuyor. Bu çok önemli. Komite, zararların niteliğini değerlendirecek, uğranılan zararların tazmin edilip edilmeyeceğine karar verecek. Aldıkları bu kararı da başbakanlarına iletecek. Şimdi biz, bu komitenin bir an evvel kararlarını vermesini bekliyoruz. 1 milyar dolar civarında bir zararı konuşuyoruz. Bunun tazmin edilip edilmeyeceğini, edilecekse nasıl olacağını bilmeden orada nasıl işe başlanabilinecek? Bu konular çözülmedikçe, bu takvim ve tarihler belirlenmedikçe bütün arzumuza rağmen, bizim işimizi planlayabilmemiz, orada işe başlamanın adımlarını tasarlayabilmemiz mümkün değil. Yalnız bir buçuk yıl evet hak edilen yapılmış iş bedelinin yarısını ödemeyi teklif etmekle işe başlayabilmemiz mümkün olamaz. Geri kalan alacaklarımızın da hangi takvim ile ve nasıl ödeneceğinin bilinmesi gerekir. Zarar ziyanın hangi ilkeler içinde çözüleceğini ya da çözülüp çözülmeyeceğini bilmek gerekir. Libya’da kurulmuş bulunan komisyonun bahis konusu zararın tazmin edilip edilmeyeceği konusunda bir araştırma yaptıklarını söylediler. Bir defa o araştırma bitsin. Bu konu aydınlansın ona göre bizler de kararımızı verelim, planlamamızı yapabilelim. Bir an evvel işe başlanmak isteniyorsa bu kararların biran önce verilip, gereklerinin yapılıp işlerin bir an evvel başlatılmasını temin etmek lazım. Aksi halde sadece alacakların yarısını ödemeği teklif etmekle bir çözüm getirilmiş olmuyor” dedi.

Kimsenin zarardan vazgeçmesi beklenemez

Ekonomi Bakanlığı’nın da, müteahhitlerin talep ettiği, hakedişlerin hemen ödenmesi, geri kalanının bir takvime bağlanması, yapılan tüm işlerin belirlenmesi ve zararların tazmin edilmesi hususlarında paralel görüşte olduğunun söyleyen Takla şöyle devam etti: “Türkiye ile Libya arasında 24 Nisan 2011’de yürürlüğe giren yatırımların korunması anlaşması var. Bu kapsamda Türk müteahhitleri bu konudaki taleplerini mukavele dışında tahkime götürmek hakkına sahiptir. İlaveten ayrıca Birleşmiş Milletler hukuk komisyonunun 2001’den beri ortaya koyduğu bir çalışma var.

Bu çalışmada ihtilal sonunda yönetimin ihtilal kuvvetlerine geçmesi durumunda ilgili yeni kurulan devletin tüm zararlardan sorumlu olduğuna dair içtihat kararları var. Bunu da Libya tarafına sunduk. Bunu değerlendiriyorlar. Açıktır ki takriben bu 800 milyonluk bir zararın tazmininden vazgeçilmesi mümkün değildir.”

Takla, sonuç olarak bu durumu Ekonomi Bakanlığı çalışma gurubunun Libya tarafına aktardığını, 20 gün ya da bir ay içinde iki ülke yetkililerinin bu konudaki kararların oluşması maksadıyla bir araya geleceklerini belirtti.

Yurdagüal UYGUN