Güvenli bina için yapı denetimi şart!
Yapı Denetim ve Deprem Mühendisleri Derneği Başkanı Nazmi Şahin, Elazığ'da meydana gelen ve çevre illeri de etkileyen depremde yapı denetimi yapılan hiçbir binanın yıkılmadığını belirtti...
Elazığ'da meydana gelen deprem, Elazığ ve Malatya'da bulunan eski binalar yıkıldı. Bu tür felaketlere karşı 1 Ocak 2019’dan itibaren yürürlüğe giren ‘yapı denetimi’nin önemi bir kez daha gündeme geldi. Dünya gazetesinden Hüseyin Gökçe'nin haberine göre, Yapı Denetim ve Deprem Mühendisleri Derneği Başkanı Nazmi Şahin bina yapı denetimi hakkında açıklamalarda bulundu.
Cuma gecesi Erzincan'da yaşanan felaketin ardından “Deprem değil bina öldürür” sözü yine yaşandı. Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği Başkanı Nazmi Şahin, depremde, yapı denetimi yapılan hiçbir binanın yıkılmadığını belirtti. 1 Ocak 2019’dan itibaren inşaatta kullanılan betonun içine çip yerleştirilerek beton kalitesinin elektronik ortamda takip edilmesinin önünü açan uygulama uçaklarda yer alan kara kutuya benziyor. Şantiyelerde dökülen betonların kalitesini kontrol etmek için dökülen betonun farklı bölümlerine çipler koyuluyor. Çip sayesinde betonun kırımının ne zaman yapıldığı, hangi kalitede döküm yapıldığı, hangi laboratuvarda denetimi yapıldığı, hangi mühendis tarafından kontrol edildiği, elektronik ortamda kayıt ediliyor. Türkiye’deki bu uygulamaya 5 ülkeden de talep oldu.
Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği Başkanı Nazmi Şahin, Elazığ ve Malatya depremlerinde, yapı denetimi yapılan hiçbir binanın yıkılmadığını söyledi.
Türkiye’de 1999 depreminin ardından gündeme gelen yapı denetiminde uygulamadan kaynaklanan aksaklıkların giderilmesi çalışmaları sürüyor. Bu noktada 2018 yılı Mayıs ayında çıkarılan torba yasada yer alan iki önemli düzenleme, 1 Ocak 2019’dan itibaren yürürlükte bulunuyor.
Düzenleme uyarınca, 1 Ocak 2019’dan itibaren, yapı denetim firmaları projelere merkezi sistemden kur’a ile atanmaya başlandı. Bu uygulama ile birlikte artık, müteahhitlerin yapı denetçisini kendileri belirleme sistemi de son buldu.
Yapı Denetim ve Deprem Mühendisleri Derneği Başkanı Nazmi Şahin, Elazığ’da 17, Malatya’da ise 16 yapı denetim kuruluşunun faaliyette olduğunu belirtti. Şahin, "2010'dan bu yana Elazığ’da 4 milyon 791 bin 730 metrekare büyüklüğünde 2 bin 576 yapının, Malatya’da ise 7 milyon 232 bin 956 metrekare yüzölçümlü bin 963 binanın denetimi yapıldı" diye konuştu.
Şahin, önceki dönemde, yapı denetim sisteminin mevzuattan kaynaklanan problemler nedeniyle sağlıklı işlemediğini, denetçi firmaların müteahhitlere giderek “Sizi denetlemek istiyorum” diyerek iş istediklerini söyledi. Temel problemin, insanların para aldıkları yeri denetlemeleri olduğunu vurgulayan Şahin, sistemin artık daha sağlıklı hale geldiğini de belirtti.
Yeni uygulamaya göre, illerde faaliyet gösterebilecek yapı denetim kuruluşlarının her bir yapı grubu için puanı sıfır kabul edilerek, noter huzurunda yapılacak kura ile sıralanıyor. Yapı denetim firmalarının denetleyebileceği alan büyüklüklerine dair de sınırlama yer alıyor.
5 ülke Türkiye’den çip uygulamasını istedi
Nazmi Şahin, bu uygulamanın büyük önem taşıdığına dikkat çekerek, 2019 yılı içinde Türk Cumhuriyetlerinden 5 ülkeden sistemi kendilerinin de kullanmak istedikleri yönünde talep aldıklarını aktardı. Şahin, Elazığ ve Malatya depremlerinde, yapı denetimi yapılan binaların hiçbirisinin yıkılmadığını da vurguladı.
Çipli sistem nasıl işliyor?
Şantiyelerde dökülen betonların kalitesini kontrol etmek için dökülen betonun farklı kısımlarına çipler koyuluyor. Çip sayesinde betonun kırımının ne zaman yapıldığı, hangi mühendis tarafından kontrol edildiği, hangi laboratuvarda beton kalitesi denetimi yapıldığı, hangi kalitede döküm yapıldığı, elektronik ortamda kayıt ediliyor.
Elazığ’da 43 bin, Malatya’da 62 bin konut DASK’lı
2000'de hayatımıza giren DASK'la birlikte toplam 17 milyon 882 bin 80 adet konutun olduğu Türkiye’de deprem sigortalı konut oranının yüzde 53.50 seviyelerinde olduğu görülüyor. Toplam 777 bin 20 adet konutun olduğu Doğu Anadolu Bölgesi'nde ise bu oran sadece yüzde 40.20 olarak açıklandı. Toplam 123 bin 310 adet konutun olduğu Elazığ'da toplam 43 bin 137 adet konutun zorunlu deprem sigortası poliçesi var. Yüzde 35 gibi çok düşük oranda sigortalılık oranının olduğu Elazığ'da üretilen prim ise 7 milyon 250 bin lira seviyesinde seyrediyor. Toplam 165 bin 690 konutun olduğu Malatya'da sadece 62 bin 997 konutun zorunlu deprem sigortası poliçesi bulunuyor. Bu ilde sigortalılık oranı ise yüzde 38.
Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Atilla Benli, sektör olarak deprem hasarı olan Elazığ, Malatya ve civar bölgelerdeki sigortalılar için çalışmalara başladıklarını aktardı.
“Fay hatlarını değil, depreme dayanıklı yapılaşmayı konuşmalıyız”
Avrupa Hazır Beton Birliği (ERMCO) ve Türkiye Hazır Beton Birliği Başkanı Yavuz Işık, “Artık fay hatlarını değil, depreme dayanıklı yapılaşmayı konuşmalıyız” diye konuştu. Işık, şu açıklamayı yaptı:
“Türkiye Deprem Tehlike Haritası’nda nüfusumuzun yüzde 70’ten fazlasının deprem tehlikesi yüksek bölgelerde olduğunu görüyoruz. 6.7 milyon konuttan 1.5 milyonu acil yenilenecek."