Hatay Defne'deki kentsel dönüşüm çökme mi, kurtarma mı?

Yeni Kentsel Dönüşüm yasası tartışma konusu olmaya devam ediyor. Geçtiğimiz günlerde yürürlüğe alınan yeni kentsel dönüşüm kapsamında ilk rezerv alan adımı, deprem bölgesi olan Hatay'da atılmıştı. 

"6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun" çerçevesinde Antakya ve Defne ilçesine bağlı 207,35 hektar büyüklükteki alanın "Rezerv Yapı Alanı" ilan edildiği gündeme geldi. Rezerv alan uygulaması ile ilgili tartışmalar devam ediyor. 

Mimarlar Odası Eyüp Muhcu ve Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ, Hatay Defne'deki rezerv alan uygulaması ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. 

Mimarlar Odası Eyüp Muhcu, sosyal medya hesabında 'Hatay'da rezerv yapı alanı ilanı yoluyla uygulanmak istenen mülksüzleştirme projesinden vazgeçilmelidir' başlıklı bir yazıya yer verdi. Söz konusu yazı, TMMOB Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu imzası taşıyor. 

1999 Marmara ve 2011 Van depremlerinden sonra afetlerin, tüm kentsel ve kırsal alanlarda rant odaklı yapılaşmanın aracı haline getirildiğini aktaran Eyüo Muhcu, "6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından yaşanan afetler bir kez daha fırsata dönüştürülmüş, rant odaklı kentleşme ve dönüşüm politikaları hızlandırılmıştır" dedi. 

126 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile deprem bölgesinde tüm alanların yapılaşmaya açıldığının, Bakanlık ve TOKİ’ye sınırsız inşaat yetkileri verildiğinin altını çizen Muhcu, "Sonrasında, 7033 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bölgede koruma süreçleri devre dışı bırakılmış, Hatay-Antakya tarihi kent merkezi Riskli Alan ilan edilmiştir.

Son olarak ise 7471 Sayılı Torba Yasa yayımlanmış; yeni kurulan Kentsel Dönüşüm Başkanlığı eliyle Türkiye genelinde  rant odaklı dönüşüm ve mülksüzleştirme süreci başlatılmıştır" ifadelerine yer verdi. 

HASARLI, RİSKLİ YAPILAR SATILABİLECEK VE MÜLKLERE EL KONULABİLECEK

Torba yasanın ilk uygulama alanı olarak Hatay'ın seçildiğini aktaran Eyüp Muhcu, "Antakya ve Defne İlçelerinde pek çok mahallenin “Rezerv Yapı Alanı” olarak belirlenmesi için Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca gönderilen talep Bakanlıkça onaylanmıştır. Riskli Alan ilanıyla başlayan rant amaçlı dönüşüm uygulamaları Rezerv Yapı Alanı ilanıyla devam etmektedir" dedi. 

Muhcu, bu şekilde tüm alanlarda salt çoğunluk aranmadan yüzde 50+1 oyla zorla ve resen uygulama yapılacağını, hasarlı ya da riskli yapıların satılabileceğini; vatandaşların mülklerine el konulabileceğini savundu. 

"Bu kararlar yaşam alanlarının o bölgede yaşayan yurttaşların elinden alınması, Antakya’nın geleneksel dokusu ve mimari mirasının yok olması anlamını taşımaktadır. Kent merkezi kamusal alan olmaktan çıkarken; konut alanlarının boşaltılmasına, ticaret ve finans merkezi olarak kurgulanmasına yönelik yapılaşma programları sebebiyle yerinde iskânı sağlanamayan vatandaşlar şehrin çeperlerine göç etmek zorunda kalacaktır" açıklamasında bulunan Muhcu, Bakanlık ve  TOKİ  tarafından belirli gruplara hazırlatılan planlar ile kamu ihale mevzuatından muaf kılınan ihaleler yoluyla; Anayasa ile koruma altına alınmış olan mülkiyet ve konut hakkının yok sayıldığını vurguladı. 

Muhcu, riskli alan, acele kamulaştırma ve rezerv yapı alanı kararlarıyla Hatay'da vatandaşların yaşam alanlarına ve varlıklarına el konulduğunu dile getirdi. 

Mimarlar Odası Eyüp Muhcu, konuya ilişkin yazısında, gerekçe ne olursa olsun afetlerden rant sağlanması amacıyla yürürlüğe alınan düzenlemelerin; proje ve uygulamaların ivedilikle durdurulması gerektiğinin altını çizdi. 

Devletin sağlıklı ve güvenli bir çevrede yaşam hakkının sağlanması, konut ihtiyacının giderilmesi ve barınma hakkının korunması için gerekli önlemleri almakla yükümlü olduğuna dikkat çekilen yazıda, "Bu çerçevede hukuka aykırı riskli alan, rezerv yapı alanı, dönüşüm, kamuya ait taşınmazların devrine ve özel mülklerin kamulaştırılarak satışına ilişkin düzenlemeler geri çekilmelidir" denildi. 

KENTSEL DÖNÜŞÜM BEDAVAYA YAPILMALI 

Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ ise geçtiğimiz günlerde X sosyal medya hesabından yaptığı bir paylaşımında, Hatay'da rezerv alan ilan edilen bölgede, devletin evin rezerv oldu diye ev sahiplerine sms atıp, bilgilendirme yapmaya başladığını aktardı. "Kanunda tebligatların; e-Devletten, elektronik tebligatlardan, muhtarlıkta ilandan veya kentsel dönüşüm başkanlığının sitesindeki ilanlardan olacağı yazıyordu, anlamamıştım" diyen Ümit Özdağ, bu tebligatlar ile ilanların görülmemesi halinde vatandaşların dava hakkının da gittiğini belirtti. 

Rezerv alan ilanı ile ilgili "Ev yıkılacak, yıkımı sen ödeyeceksin, nerede oturacaksın stresi ve maliyeti, karşılığında sana sadece arsa payından para verecekler o kadar. O arsa payının da ne kadar olduğunu bağımsız bir kuruluş belirlemeyecek, devlet kendi takdirinde karar alacak" diyen Özdağ, kanunda bile 'en son benim isteğimle sana tapu veririm' dendiğinin altını çizdi. 

"Yıkım bedeli, enkaz kaldırma bedeli, taşınma bedeli ödeyeceksin daha. Yeni kiralık ev de bulman lazım, hepsi senin cebinden. Yastık altındakileri çıkarmaya başla(kaldıysa), neredeyse bedavaya ev vereceksin, kolay mı?" ifadelerini kullanan Özdağ, bu kanunla Türk Milletinin borçlandırıldığını, bu kentsel dönüşümlerin devlet tarafından bedavaya yapılmasını gerektiğini belirtti. 

EVİNİZİN ARSASI ELİNİZDEN ALINABİLİR

Özdağ, bugün yaptığı yeni paylaşımında ise, rezerv alan yasası konusunu gündemden düşürmeyeceklerinin altını çizdi ve "Hatay’da ilan edilen rezerv alanı hakkında vatandaş şikayete başladı. Kaybettikleri canlar bir yana şimdi de yıkılan ya da yıkılmamış olan konutlarının arsalarını da kaybedecekler" ifadelerini kullandı. 

Devletin yeni konutun satış parasını ödemezsen gidersin dediğine dikkat çeken Özdağ, "Çimento ve demir parası haftada bir yükseliyor, birden istenen fahiş bedelleri nasıl ödeyeceksiniz? Bir de üstüne kira yardımı da ödemezler, zorunda da değiller ya. Gideceğin yerin daha aylık bedeli size çokken bir de konut kredisi mi ödeyeceksiniz? O da size kredi verirse, vermezse bankadan alırsınız" ifadelerine yer verdi. 

'Hatay'da konut alabilecek vatandaş mı var? Varsa kaç kişi ev alabilecek durumda? Vatandaş sattığında ne alacak?' sorularını yönelten Ümit Özdağ, vatandaşın arsasını satmaması halinde kamulaştırılabileceğini ya da imar transferi de yapılabileceğini vurguladı. 

Açıklamasında "Yani ihtiyaç durumunda hiç uğraşmadan sizin arsanızı bambaşka bir yere transfer edebilir. Sizden kolaylıkla ve hukuka uygun kılıflarla kurtulabilirler. Antakya’nın ve Defne’nin en güzel yerleri Türklerin elinden gidebilir" ifadelerini kullanan Özdağ, muhalefetin de bunlar karşısında sessiz kaldığını aktardı. 

Peki vatandaşlar Hatay'daki rezerv alan ilanı için ne düşünüyor? İşte o yorumlar...

KİMSENİN MALINDA MÜLKÜNDE GÖZÜMÜZ YOK 

Söz konusu uygulama ile vatandaşın konutlarına el konacağı sık sık gündeme gelirken, Bakan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki yaptığı bir açıklamasında "Milletin konutlarına el koyup bakanlık ne yapacak?" demişti. 

Bakan Özhaseki, "Siz bir yerden kentsel dönüşüm yaparken, bir de gidip de milletin oturduğu konutları rezerv alan ilan ederek uğraşır mısınız?" dedi ve kimsenin malında, mülkünde, toprağında gözlerinin olmadığını dile getirmişti.