Hayat sigortası mevzuatı baştan sona değişti!

Hazine Müsteşarlığı, hayat sigortacılığı faaliyetlerini yeniden düzenledi.

Hazine Müsteşarlığının Hayat Sigortaları Yönetmeliği, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Yönetmelik, sigorta ettirenler, sigortalılar ve lehdarların hak ve menfaatlerinin korunması ile hayat sigortacılığı faaliyetlerinin düzenlenmesi, denetlenmesi, gözetimine ilişkin usul ve esasları düzenleniyor.

Hayat branşında faaliyet gösteren Türkiye'de kurulu sigorta ve emeklilik şirketleri ile yabancı sigorta şirketlerinin Türkiye'deki teşkilatını kapsayan yönetmeliğe göre, gider payı, risk priminin yüzde 10'unu geçemeyecek. Müsteşarlık, tarifelerin özelliklerine göre söz konusu azami oranı yüzde 50 oranında arttırmaya veya azaltmaya yetkili olacak.

Hayat sigortalarında aracı komisyonu taraflar arasında serbestçe belirlenecek. Birikim priminin alındığı hayat sigortalarında; aracı komisyonunun (veya istihsal masrafının) sigorta ettirenlere yansıtılabilecek kısmı yıllık tarife priminin yüzde 10'unu aşamayacak.

Aracı komisyonunun (veya istihsal masrafının) yıllık tarife primi üzerinden sigorta ettirenlere yansıtılabilecek oranlarının toplamı sigorta süresi boyunca yüzde 50'yi geçemeyecek. Ölüm ihtimaline bağlı yapılan yıllık ferdi ve grup hayat sigortalarında, aracı komisyonunun (veya istihsal masrafının) sigorta ettirenlere yansıtılabilecek kısmı yıllık tarife priminin yüzde 25'ini aşamayacak. Diğer ferdi ve grup sigortaları için aracı komisyonunun (veya istihsal masrafının) sigorta ettirenlere yansıtılabilecek kısmı tek prim ödeme durumunda tarife priminin yüzde 15'ini, diğer hallerde ise her yılki tarife priminin yüzde 20'sini geçemeyecek.

Şirket kar payına esas teşkil eden matematik karşılık gelirlerinden, kar payı oranının teknik faiz oranını aşması kaydıyla, azami yüzde 15 işletme masrafı kesintisi yapabilecek.

İskonto edilmiş ölüm düzeyi (komütasyon) tabloları ve kar payı karşılıklarının garanti edilen kısmının hesaplanmasında kullanılan teknik faiz oranları farklı olabilecek. Teknik faiz oranı ihtiyatlı olarak seçilecek. Bir yıllık hayat sigortalarında teknik faiz oranı, bir yıldan uzun süreli hayat sigortalarına göre farklı oranda belirlenebilecek. Sözleşme süresince teknik faiz oranı sigortalı aleyhine değiştirilemeyecek.

Risk priminin belirlenmesinde kullanılan ölüm düzeyi, iskonto edilmiş ölüm düzeyi ve hastalık düzeyi tabloları ihtiyatlı olarak seçilecek.

Müsteşarlık ölüm düzeyi ve hastalık düzeyi tablolarını şirketlerin portföylerinin sonuçlarına, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği veya Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre belirleyebilecek.

-HAYAT SİGORTALARINDA SİGORTA SÜRESİ-

Birikim priminin alındığı hayat sigortalarında, sigorta süresi 10 yıldan az olamayacak. Tarifedeki azami yaş sınırının sigortalının yaşı nedeniyle bu sürenin altında olması durumunda sigorta süresi daha kısa olabilecek.

Risk primi, Müsteşarlıkça uygun görülen ölüm düzeyi, iskonto edilmiş ölüm düzeyi ve hastalık düzeyi tablolarına göre hesaplanacak. Tarifelerde risk primi unsurunun bulunması zorunlu olacak. Ölüm ihtimaline bağlı grup hayat sigortalarında Müsteşarlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde her yıl hesaplanarak güncelleştirilmesi kaydıyla ortalama yaş kullanılabilecek. Ortalama yaşın belirlenmesinde kullanılan veri ve hesaplama yöntemi Müsteşarlığa gönderilecek. Grup hayat sigortalarına ilişkin esaslar Müsteşarlıkça belirlenecek.

Birikim priminin alınmadığı tarifelerde varsa aktüeryal matematik karşılıklara istinaden kar payı dağıtılıp dağıtılmayacağı ifade edilecek. Kar payı dağıtılması hali kar payı teknik esaslarında düzenlenecek. Hayat sigortası ile bir yıldan uzun süreli ferdi kaza, sağlık ve hastalık sigortası tarifelerinin uygulamaya konulabilmesi Müsteşarlığın onayına bağlı olacak. Tarifelerin esas ve şartları sigortacılık mevzuatına aykırı olamayacak.

Sigorta şirketi ve sigorta ettiren anlaşarak sigortalıyı değiştirebilecek. Ancak, bu durum tarifede yer alan hesaplamalarda bir değişiklik gerektiriyorsa hesaplamalar yeni sigortalı esas alınarak tekrar yapılacak.

Hayat sigorta sözleşmelerinin yapılmasına dair teklifnamenin şirkete ulaştığı tarihten itibaren 30 gün içerisinde şirket tarafından reddedilmemesi halinde sigorta sözleşmesi yapılmış olacak. Teklifin şirketçe kabul edilmemesi halinde, sözleşmenin yapılmasından önce alınan paralar, hiç bir kesinti yapılmadan derhal ilgiliye iade edilecek.

Tarife primi, nakden veya diğer ödeme araçlarıyla ödenebilecek. Şirketler, birikim priminin alındığı her sigorta sözleşmesine, tarife primlerinin birikime kalan kısmının şirketin serbest hesaplarına intikalini takip eden ilk iş gününden itibaren sözleşmenin sona erdiği tarihe kadar gün esasına göre kar payı dağıtmak zorunda olacak. Şirketler, kar payına esas teşkil eden, önceki yıllara ilişkin matematik karşılıklar ile cari yıla ait tahsilat esaslı matematik karşılıkların toplamını günlük olarak yatırıma yönlendirmek zorunda olacak.

Şirketler, hayat sigortaları matematik karşılıklarının net yatırım geliri oranlarının teknik faiz oranını ve TÜFE artış oranını aşması için gerekli tedbirleri alırlar.

Dağıtılacak kar payı oranları, Türkiye genelinde basımı ve dağıtımı yapılan günlük en az bir gazetede ve şirket internet sitesinde ilan edilecek.

Yıllık net kar payı oranının TÜFE artış oranından veya-yükümlülüklerin yabancı paraya endeksli olması halinde-ilgili yabancı paranın Yeni Türk Lirası karşılığının artış oranından düşük gerçekleşmesi durumunda, kar payı oranı ilanı için Müsteşarlığın uygunluk görüşü aranacak. Ayrıca, yatırım gelirlerinin düşük gerçekleşmesinin gerekçelerini ve alınan tedbirleri içeren rapor aktüer tarafından hazırlanarak şirket genel müdürü imzasıyla Müsteşarlığa gönderilecek. Bu durumda, şirketin matematik karşılıklarını yatıracağı varlıklara Müsteşarlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde sınırlandırmalar getirilebilecek.

-FESİHLER-

Şirketler, sözleşmelerin fesih nedenlerinin azaltılması ile devamlılığın sağlanması için gerekli tedbirleri alacak. İştira süresi dolmadan feshedilen sözleşmelerde fesih tarihine kadar ödenmiş tarife primlerinin varsa birikime kalan kısımları ile birikim primine ilişkin kar payı karşılıklarının toplamı, söz konusu toplam tutar üzerinden yapılabilecek azami yüzde 3 oranındaki kesinti ve ilgili vergiler düşüldükten sonra sigorta ettirene iade edilecek.

Bu yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce yürürlükteki mevzuata uygun olarak düzenlenen tarifeler ve kar payı teknik esasları, 5 Kasım 2007 tarihinden itibaren herhangi bir idari işleme gerek olmaksızın bu yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütülecek. Bu arada 9 Aralık 1996 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Hayat Sigortaları Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.