Hazine arazilerini işgal edenlere 5 yıllık af!

Zaman Gazetesi'nden Ahmet Yavuz, bugünkü köşesinde "Hazine arazilerini işgal edenlere 5 yıllık af" başlıklı yazı kaleme aldı

Geçen hafta Meclis'e sevk edilen ve başta Gelir Vergisi olmak üzere birçok malî kanunda değişiklik öngören tasarı olduğu gibi kanunlaşması halinde Maliye'de birçok köklü değişime sebep olacak.

Bazıları Anayasa Mahkemesi iptal kararları bazıları da değişim süreci sebebiyle getirilen düzenlemeler birçok bakımdan ezber bozucu nitelikte. Başta denetim mekanizmasına getirilen standartlar olmak üzere yapılacak düzenlemeler mükellef lehine hükümler ihtiva ediyor. Denetimle ilgili getirilen düzenlemelere önümüzdeki hafta göz atacağım. Bu hafta kamuoyuna fazla yansımayan iki konudaki düzenlemelere dikkat çekmek istiyorum.

Ecrimisil, Hazine taşınmazının, idarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle, idarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakmadan, taşınmazın işgalden önceki hâliyle elde edilebilecek muhtemel gelir esas alınarak talep edilen tazminattır. Ecrimisil kira değildir, haksız işgal tazminatıdır ve geriye dönük olarak hesaplanır. Bu yüzden işgalciye tapuda bir hak sağlamaz. Normalde ecrimisille ilgili tespitleri ihale komisyonları belirler. Ancak bu komisyonların diğer işlerinin yanında yoğun ecrimisil talepleri işlerin yavaş yürümesine sebep oluyor.

Yapılması öngörülen düzenlemeyle; ecrimisille ilgili işlemlerin daha etkin bir şekilde yerine getirilebilmesi için, söz konusu tazminatın takdir ve tespiti konusundaki görevlerin, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyona verilmesi amaçlanıyor. Ayrıca tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yılı geçmemek üzere ecrimisil tespit ve takdir edilmesi hükmü getiriliyor. Halihazırda ecrimisil on yıllık zamanaşımı süresine tabi olmakla birlikte, kiralarla benzerlik kurulması için bu süre beş yıla indiriliyor. Yine, takdir edilen ecrimisil bedellerinin tahsilatını hızlandırmak maksadıyla, işgalcilere, tazminatı itiraz etmeden ödemeleri halinde yüzde onbeş, peşin ödemeleri halinde ise ekstradan bir yüzde onbeş indirim uygulanması öngörülüyor.

Tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere ecrimisil tespit ve takdir edilebileceği yönündeki düzenlemeye paralel olarak daha önce tahakkuk ettirilen 'tazminat' alacaklarının beş yılı aşan kısmı hangi aşamada olursa olsun terkin edilecek.

Elektronik beyanda cezalar indiriliyor
Daha önce bu köşede e-beyan ve bildirimler için (elektronik beyanname verilmesi, form Ba-Bs bildirimleri gibi) idarece kesilen cezaların mükelleflerle mali müşavirleri karşı karşıya getirdiğini, işlenen suç ile ceza arasında orantısı bulunmayan bu cezaların hafifletilmesi gerektiğini dile getirmiştim. Mevcut düzenlemede beyannamesini veya form Ba-Bs'yi zamanında vermeyen veya daha sonra düzeltme yapmak isteyen birinci sınıf tüccarlar bin TL özel usulsüzlük cezası ödemek zorunda. Mükellef, alıcı, satıcı, personel, mali müşavir zincirinde oluşacak küçük bir ihmal beyanın geç veya eksik yapılmasına sebep oluyor.

Bu hatanın veya eksikliğin düzeltilmesi için de oldukça ağır sayılabilecek bir ceza kesiliyor. Gerçi daha sonra yapılan bazı düzeltmelerle bu durum öngörülerek cezasız düzeltme yapılabilmesi için 10 günlük bir mühlet verilmiş. Mükerrer 355. madde uyarınca düzeltme amacıyla verilen formların, belirlenen sürenin sonundan itibaren 10 gün içerisinde verilmesi halinde özel usulsüzlük cezası kesilmiyor. Mesela mart ayına ilişkin Ba Bs formlarının zamanında fakat hatalı olarak verildiği fark edildiğinde 10 Mayıs'a kadar cezasız düzeltme imkânı bulunuyor. Düzeltme amaçlı formun bu süreyi takip eden 15 gün içerisinde verilmesi halinde ise kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası yarı oranında (500 TL) uygulanıyor. Bu süre geçtikten sonra düzeltme amacıyla verilecek olan formlar için ise 1.000 TL özel usulsüzlük cezası kesiliyor.

Şimdi yapılacak düzenleme ile mükerrer 355. madde gereği kesilecek özel usulsüzlük cezaları biraz daha aşağı çekiliyor. Elektronik beyannamenin verilme süresi sona erdikten itibaren 15 gün içerisinde verilmesi halinde 'dörtte bir' olarak uygulanan ceza 'sekizde bir' olarak kesilecek (125 TL), 15 günlük sürenin dolmasından sonraki 15 gün içinde verilmesi halinde ise yarı oranında uygulanan ceza 'dörtte bir' oranında uygulanacak (250 TL). Diğer yandan form Ba Bs'nin düzeltme amaçlı verilmesi halinde 'yarı' olarak uygulanan özel usulsüzlük cezası da 'dörtte bir' (250 TL) olarak uygulanacak.

Zaman/Ahmet Yavuz